Ishlab chiqarishda osn o‘tkazish bosqichlar

Ishlab chiqarishda OSN o‘tkazish bosqichlar

Jumaboyeva Begoyim

RAZDЕL III. GARANTII PRI RЕALIZASII PRAVA
RABOTNIKOV NA OXRANU TRUDA
Statya 16. Garantii prava na
oxranu truda pri priyeme na
rabotu
▪ Statya 17. Obyazatelnie
meditsinskiye osmotri
▪ Statya 18. Garantii prava na
oxranu truda v protsesse
trudovoy deyatelnosti
▪ Statya 19. Obucheniye i
instruktirovaniye rabotnikov po
oxrane truda
▪ Statya 20. Pravo rabotnikov na
informatsiyu o sostoyanii
usloviy i oxrani truda
▪ Statya 21. Osobennosti
regulirovaniya otnosheniy v
oblasti oxrani truda dlya
otdelnix kategoriy rabotnikov
Ishlab chiqarishda OSN o’tkazish va dalolatnoma tuzish Ogohlantiruvchi Sanitar-gigienik va epidemiyaga qarshi me’ѐrlarni va
Ogohlantiruvchi Sanitar-gigienik va epidemiyaga qarshi me’ѐrlarni va qoidalarni ishlab
chiqarish, ob’ektlarni loyihalashtirishda, qurulishda va joylashtirishda nazoratni
o‘tkazish. Ishga qabul qilish komissiyasida qatnashish. OSNni asosiy qonuniy xujjatlari:
QMQ va SanQvaM (ishlab chiqarish binolari, ma’muriy va maishiy binolari, tabiiy va
sun’iy ѐritilganlik, ventilyasiya, isitilish tizimi, texnologik jaraѐnni tashkillashtirish va
atmosfera havosini himoya qilish); MXST Davlat standartlari va hakozolar. Qurilish
jaraѐnlarida DSN, operativ xujjatlarni tuzish (dalolatnomalar, qarorlar, ko‘rsatmalar).
Korxonalarni loyihalash va qurishga gigienik talablar. Ishlab chiqarish ob’ektlarini turi
va tarmog‘i ( korxonalar, qishlok xo‘jalik ob’ektlari, er osti ob’ektlar, derazasiz va
mo‘risiz binolar)ni loyihalashda maxalliy iqlim sharoitlarini hisobga olishni prinsiplari.
Er maydonini tanlashda gigienik talablar. Sanitariya himoya mintaqalarini tanlashda suv
manbalari, tuproq va atmosfera havosini ifloslanishini oldini olishni hisobga olish.
Binolarning arxitektura xususiyatlarga bo‘lgan talablar vassexlarni territoriyada
joylashishi. Sanitar maishiy xonalargi texnologik jaraѐnlarga va jihozlarga, nazorat va
boshqaruv vositalarga bo‘lgan gigienik talablar. SHaxsiy namunaviy loyihalariga bo‘lgan
sanitariya nazoratini tashkillashtirish, asosiy qonuniy xujjatlar.
Joriy sanitariya nazorati (JSN)
Asosiy masalalari: ishlab chiqarish ob’ektlarini ishlash jaraѐnida sanitariya
qonunchilikni buzilishini oldini olish va aniqlash. Joriy sanitariya nazorati ostidagi
ob’ektlar (korxonalar, muassasalar, rasmiy muassasalarda ro‘yxatga olingan
ob’ektlar, ishlab chiqarish korxonalari, qurilish muassasalari, elektrostansiyalar,
avtotarnsport korxonalari, qishloq xo‘jalik va hakozolar). Ishlab chiqarish
ob’ektlarini sanitariya holatini kuzatish. Texnologik jaraѐnlarni asosiy bosqichlari
va ularga gigienik baho berish (sexlar bo‘yicha va korxonalarni xududida
ishlaganda). Zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarni miqdorini aniqlash va baho
berish. Ishlovchilar organizmida zararli ta’sirlarni oldini olishga qaratilgan choratadbirlarni ishlab chiqarish. Sanitar-texnik choralarni samarasini kuzatish
(ventilyasiya, kondiotsionerlar, tabiiy va su’niy ѐritilganlik). Maishiy xonalarni
etarliligi va sanitariya holati, aѐllar mehnat gigienasi ustidan nazorat, nafaqa
ѐshdagi ishchilar va nogironlar ularni kasblarni o‘rganish mehnatni taqiqlovchi
holatlarni o‘rganish. Joriy sanitariya nazoratni hisobga olishda ro‘yxatga olish
hisobot va operativ xujjatlar tuzish. Ishlab chiqarish va turini hisobga olgan holda
mehnat sharoitlarini kompleks sog‘lomlashtirish chora tadbirlarini ishlab chiqish
Mavzuning maqsadi: OSNni o‘tkazishdang maqsad yangi texnika, texnologiya
jaraѐnlar, kimѐviy moddalarni ishlab chiqarishga tadbiq etishda yangi ishlab
chiqarish ob’ektlarini loyihalash, qurish va ishlatishga qabul qilishda amaldagi
sanitariya – gigiena qoidalariga rioya qilinganligini tekshirishdan iboratdir.
Ishlab chiqarish sharoitida qulay bezarar ish sharoitlarini yaratish ishlovchilar
salomatligini muhofaza qilishda asosiy omillardan biri hisoblanadi. Buni ko‘zda
tutgan holda O‘zbekiston Respublikasi Konstututsiyasining 37 moddasida har bir
ishlovchi bezarar ish sharoiti bilan ta’minlanishi kafolatlangan.
Mehnat gigienasi vrachining O‘zbekiston Respublikasining ―Davlat
sanitariya nazorati to‘g‘risida‖gi qonunida ko‘rsatilishicha asosiy vazifalardan biri
nazorat ostidagi ishlab chiqarish ob’ektlarida (mulkchilikning shaklidan qat’iy
nazar) ish sharoitlarini yaxshilash chora – tadbirlarini o‘tkazilishi ustidan davlat
sanitariya nazoratini o‘tkazishdan iboratdir.
Davlat sanitariya nazorati formalaridan eng yuqori samara beruvchisi
ogohlantiruvchi sanitariya nazoratidir. Ishlab chiqarish ob’ektlarida mehnat
gigienasi vrachi tomonidan o‘tkaziladigan davlat sanitariya nazorati ikki
yo‘nalishda olib boriladi:
Aholisalomatligini muhofazalash va uni yaxshilash umumdavlat ahamiyatga ega
bo‘lgan tadbirlaridan biridir. O‘tkazilgan katta hajmdagi ilmiy tekshirish ishlari
natijalari shundan dalolat beradilarki, ishlovchilarni kasallanishi taxlili, har bir
konkret muassasada mavjud kasallanishni ortishiga olib keluvchi sabablarni
aniqlashga yordam beradi. Mehnat maishiy sharoitlarini, dam olish va aholini
o‘qitishni sog‘lomlashtirishga qaratilgan sanitar – gigienik va sanitariya gigieniyaga
qarshi chora tadbirlarni ishlab chiqish omillari bilan bog‘liq yuqumli va yuqumsiz
kasalliklarni kamaytirishga, ya’ni aholi salomatligini asrashga talabalarni o‘rgatish
Ishchilar salomatlini o‘rganish bilan tibbiy profilaktik fan bo‘lmish mehnat
gigienasi shug‘ullanadi. Mehnat gigienasining asosiy vazifalaridan biri umumiy
kasallanishni kamaytirish va kasbiy kasallanishni oldini olishdir. Bu muammoni ishlab chiqishda mehnat gigienasining uslubiy asoslari ishchilar salomatlik holati va
ish jarayonida unga ta’sir qiluvchi omillar o‘rtasidagi bog‘lanish va o‘zaro
bog‘liqlikni o‘rganish va to‘g‘ri tashkil etishdan iboratdir.
So‘nggi vaqtlarda sog‘liqni saqlash tizimini isloh qilish va tibbiy kadrlar
tayyorlash bo‘yicha katta ishlar amalga oshirilayapti, mehnat va yashash
sharoitlarini yaxshilash, atrof muhitni muhofaza qilish borasida majmuaviy dasturlar amalga oshirilmoqda, yuqumli, umumiy xastaliklar hamda kasb kasalliklarni
tashxislash, davolash va profilaktika qilishning eng yangi usullari ishlab
chiqilmoqda va hayotga tadbiq etilmoqda.
Ishlovchilar kasallanishiga ta’sir etuvchi omillar quyidagi 4 ta guruhga
bo‘linadi:
1.-guruh biologik;
2- guruh tibbiy -ijtimoiy;
3- gurux tibbiy yordamga murojaat etishiga ta’sir etuvchi;
4- guruh ishlab chiqarish omillari
Ishlab chiqarish omillari turkumida avval ta’sir etuvchi omil turini ko‘rsatish
kerak; fizikaviy, kimyoviy, biologik, ruhiy -fiziologik; chunki har bir omilni turiga
qarab ta’sir oqibatlari turlicha bo‘ladi. Omilni ta’sir etuvchi miqdori va vaqti ham
ko‘zda tutiladi. Bu borada omillarni ta’sir etish sharoitlarini e’tibordan chetda
qoldirish kerak emas. CHunki ko‘p hollarda omillarni organizmga salbiy ta’sirida
bu omil etakchi o‘rin tutadi