Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali «konchilik ishi»fakulteti

I – qaytarilmaydigan yerga ulanishli; II – qaytadan yerga ulanishli; 1÷5 – korpuslar.

Elektr uskunani tok o‘tmaydigan metalli jismlarni nolli o‘tkazgichga ulab qo‘yilsa, faza kuchlanishi kabel qobig‘iga o‘tib, bir fazali qisqa tutashuv tokiga teng bo‘ladi. Hosil bo‘lgan qisqa tutashuv toki faza bilan nol o‘tkazgich qarshiliklari, hamda transformatorlarning chulg‘amiga bog‘liq bo‘ladi.

Umumiy formula:

(A)

Qisqa havo liniyalari va o‘tkazgichlar orasidagi kichik masofalarda (o‘tkazgichlar truba ichida joylashgan), hamda kabel liniyalarida qisqa tutashuv toki:

(A)

Havo liniyalari uchun:

(A)

bu yerda: r_f, r₀, r_T/3 – faza-nol o‘tkazuvchilarni va transformatorni cho‘lg‘amlarini faol qarshiliklariga muvofiq X_f, X₀, X_T/3- induktiv qarshiliklari, (Oм/м);
X_f – faza-nol sirtmoqni tashqi induktiv qarshiliklari, (Oм);
Z_T/3 - transformatorning hisoblashlar yo‘li bilan aniqlangan qarshiligi, (Ом).
Maksimal himoyalovchi tok qurilmasi, yuqorida aytib o‘tilgan tokdan ishga tushadi va buzilgan uskunani o‘chiradi.
Shunday qurilmalardan biri, buzilgan jismni 5-7 sekund ichida tez eriydigan saqlagich o‘chirib qo‘yadi va 1-2 sekund ichida avtомatik o‘chirgichlar shikastlangan qismini o‘chiradi.
Nollashtirishdan foydalanish miqyosi, kuchlanishi 380/220 V va 220/127 V (oxirgisi kam uchraydi) to‘rtta simli uch fazali tarmoqlar bo‘lib, ular ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladigan tarmoqlar.