Ҳисоби счётлари режаси ва уни қўллаш бўйича ЙЎРИҚнома 1-§. Умумий қоидалар

1-§. Кассадаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5000)

221. Корхона кассасидаги пул маблағларининг нақдлиги ва харакати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

5010 “Миллий валютадаги пул маблағлари”;
5020 “Чет эл валютасидаги пул маблағлари”.
Зарур ҳолларда айрим (транспорт, алоқа) корхоналарда “Корхона кассаси” ва “Операцион касса” каби счётлар очилиши мумкин.
Кассадаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётларнинг (5000) дебети бўйича корхона кассасига келиб тушган пул маблағлари акс эттирилади. Кредити бўйича корхона кассасидан тўланадиган пул маблағлари ва лимитдан ортиқча пулни банкка топшириш акс эттирилади.

222. Кассадаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5000)нинг боғланиши:

Т/р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни	Счётларнинг боғланиши
		Дебет	Кредит
1	Кредитга сотилган товарлар бўйича фоизлар нақд пулда олинганда (савдо корхоналарида)	5010, 5020	4830
2	Маҳсулот, иш ва хизматларнинг нақд пулга сотилиши	5010, 5020	9010-9030
3	Асосий воситалар ва бошқа активларни сотишдан тушумнинг нақд пулда олиниши	5010, 5020	9210-9220
4	Банкдаги тегишли счётлардан пул маблағлари кассага келиб тушди (иш ҳақи, нафақа, мукофотлар ва шу кабиларни бериш учун)	5010, 5020	5110-5530
5	Ҳисобдор шахслар томонидан ишлатилмаган олдин олинган бўнакларнинг қайтарилиши	5010, 5020	4220-4290
6	Акцияни номинал қийматидан юқори нархда сотиш натижасида олинган эмиссия даромади	5010, 5020	8410
7	Таъсисчилар ўзларининг улушлари ҳисобидан корхонанинг устав капиталига нақд пул маблағларини киритди	5010, 5020	4610
8	Квартира ижарачиларидан қарз суммаси келиб тушди	5010, 5020	4890
9	Коммунал хизматлар, алоқа хизматлари ва бошқа тўловларнинг келиб тушиши	5010, 5020	4890
10	Ишчиларга алоҳида уй-жой қуришга қарз бериш учун кредит суммаси нақд пулда олинди	5010, 5020	6810, 7810
11	Пул маблағлари кассадан топширилди ва банкдаги ҳисоб-китоб счётига ўтказилди	5110-5530	5010, 5020
12	Акциядорлардан уларга тегишли акциялар қайтариб сотиб олинди	8610, 8620	5010, 5020
13	Қимматли қоғозларни сотиб олишдаги харажатлар тўланди (брокерлархизмати учун тўловлар)	0610, 5810	5010, 5020
14	Ҳисобланган меҳнат ҳақи ва бошқа тўловлар берилди (мукофот ва шу кабилар)	6710	5010, 5020
15	Ҳисобдор суммалар берилди	4220-4290	5010, 5020
16	Ходимларга берилган қарз суммаси	4720	5010, 5020
17	Турли хил суммалар берилди (бажариш варақалари бўйича ва бошқалар)	6990	5010, 5020
18	Корхонанинг ажаратилган бўлинмалари ҳисобига нақд тўланиши	4110	5010, 5020
19	Табиий офатлар билан боғлиқ турли хил қопланмайдиган харажатлар тўланиши	9720	5010, 5020
20	Пул маблағларининг камомади (инвентаризация натижасида)	4730	5010, 5020
21	Ҳисобланган фоизлар бўйича қарзлар қопланиши	6920	5010, 5020
22	Ижарага берувчига тегишли тўловларнинг тўланиши	6910, 6950	5010, 5020

2-§. Ҳисоб-китоб счётидаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5100)

223. Корхонанинг банкдаги ҳисоб-китоб счётидаги пул маблағларининг мавжудлиги ва харакати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”да амалга оширилади.

224. 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”нинг дебети бўйича корхонанинг ҳисоб-китоб счётига пул маблағларининг келиб тушиши акс эттирилади. 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”нинг кредитида корхонанинг ҳисоб-китоб счётидан пул маблағларининг ҳисобдан чиқарилиши акс эттирилади. Банк кўчирмасини текшириш натижасида корхонанинг ҳисоб-китоб счёти дебети ёки кредитига хатолик билан олиб борилган суммалар 4860 “Даъволар бўйича олинадиган счётлар” ёки 6960 “Даъволар бўйича тўланадиган счётлар” билан боғланган ҳолда акс эттирилади.

Бухгалтерия ҳисобида ҳисоб-китоб счёти бўйича операциялар банк кўчирмалари ва уларга илова қилинадиган пулли ва ҳисоб-китоб ҳужжатлари асосида акс эттирилади.
Ҳисоб-китоб счётидаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5100) бўйича аналитик ҳисоб миллий валютадаги пул маблағларини сақлаш учун банкларда очилган ҳар бир счёт бўйича юритилади.

225. Ҳисоб-китоб счётидаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5100)нинг боғланиши: