Ҳисоби счётлари режаси ва уни қўллаш бўйича ЙЎРИҚнома 1-§. Умумий қоидалар

Т/р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1	Дебиторлик қарзларини қоплаш учун ажратилган бўлинмалардан ассосий воситалар ва бошқа активлар келиб тушди	0110-0190 ва бошқалар	4110
2	Ажратилган бўлинмаларга мол-мулк (асосий воситалар ва бошқа активлар) ажратилди	4110	0110-0190 ва бошқалар
3	Ажратилган бўлинмалар ходимларига меҳнат ҳақи тўлаш учун пул маблағлари ажратилди	4110	5010, 5110
4	Ажратилган бўлинмалар томонидан асосий воситалар қайтарилди	0110-0190	4110
5	Дебиторлик қарзларини қоплаш учун ажратилган бўлинмалар, шўъба ва қарам хўжалик жамиятларидан пул маблағлари келиб тушди	5010-5530	4110, 4120
6	Ажратилган бўлинмаларга моддий қийматликлар берилди (1500-счётдан фойдаланилганда)	4110	1510
7	Материаллар қийматидаги фарқ ажратилган бўлинмалар ҳисобига уларга берилган материаллар бўйича ҳисобдан чиқарилди (1610-счётни қўллаганда)	4110	1610

3-§. Ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200)

179. Корхона ходимларига меҳнат ҳақи бўйича, операцион ва маъмурий-хўжалик харажатлари учун ҳисобдорлик асосида, шунингдек хизмат сафарлари учун берилган бўнаклар бўйича ҳисоб-китоблар тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

4210 "Меҳнат ҳақи бўйича берилган бўнаклар";
4220 "Хизмат сафарларига берилган бўнаклар";
4230 "Умумхўжалик харажатлари учун берилган бўнаклар";
4290 "Ходимларга берилган бошқа бўнаклар".

180. Ҳисобдорликка берилган суммага, ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200) пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар билан, жумладан 5010 "Миллий валютадаги пул маблағлари", 5020 "Чет эл валютасидаги пул маблағлари" счётлари билан боғланган ҳолда дебетланади. Ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200) харажатлар ва сотиб олинган қийматликлар ҳисобга олинадиган счётлар билан ёки амалга оширилган харажатларнинг турига қараб бошқа счётлар билан боғланган ҳолда кредитланади.

Тўлиқ ишлатилмаган бўнаклар (масалан, хизмат сафарлари учун) корхона кассасига қайтарилиши ҳамда ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200)нинг кредитида ва 5010 "Миллий валютадаги пул маблағлари", 5020 "Чет эл валютасидаги пул маблағлари" счётларининг дебетида акс эттирилиши лозим.

181. 4210 "Меҳнат ҳақи бўйича берилган бўнаклар" счётида корхона ходимларига меҳнат ҳақи бўйича берилган бўнакларнинг барча турлари юзасидан ҳисоб-китоблар ҳисобга олинади. Бўнакларнинг келгусидаги меҳнат ҳақи ҳисобига берилиши ходимларнинг сабаби кўрсатилган аризасига асосан амалга оширилади. Бундан ташқари, ушбу счётда қуйидаги бухгалтерия ёзувлари билан акс эттириладиган, яъни 6710 "Меҳнат ҳақи бўйича ходим билан ҳисоблашишлар" счётининг дебети ва 4210 "Меҳнат ҳақи бўйича берилган бўнаклар" счётининг кредитида меҳнат ҳақи бўйича ҳар ойлик бўнаклар ҳисобга олинади.

182. 4220 "Хизмат сафарларига берилган бўнаклар" счётида корхона ходимларига хизмат сафарлари учун берилган бўнаклар ҳисобга олинади. Хорижга хизмат сафарига юборилаётган ходимга Вазирликлар, идоралар, корхоналар ва ташкилотлар ходимлари Ўзбекистон Республикаси ташқарисига хизмат сафарига юборилганда хизмат сафари харажатлари учун маблағлар бериш тартиби тўғрисидаги Низомга (рўйхат рақами 2730, 2015 йил 9 ноябрь) мувофиқ, чет эл валютасида бўнак берилади. Ушбу валюта бўнак берилган кунда Ўзбекистон Республикаси Марказий банки курси бўйича сўмга айлантирилади ва сўмда ҳисобга олинади. Хизмат сафарлари учун берилган ва сарфланган чет эл валютасининг ҳисоби алоҳида юритилади.

Хизмат сафарлари учун бўнаклар хизмат сафари тўғрисидаги буйруқ, чипталар қиймати, кунлик яшаш харажатлари ва бошқалар кўрсатилган ҳолда бўнак суммасини ҳисоблаш асосида берилади.

183. 4230 "Умумхўжалик харажатлари учун берилган бўнаклар" счётида умумхўжалик эҳтиёжлари учун турли хилдаги кичик инвентарь ва жиҳозларни нақд пулга ҳамда корпоратив банк карталаридан фойдаланган ҳолда сотиб олиш учун берилган бўнаклар акс эттирилади. Товар-моддий қийматликларни баҳолаш ва кирим қилиш тегишли тасдиқловчи ҳужжатларга асосан амалга оширилади.

184. 4290 "Ходимга берилган бошқа бўнаклар" счётида 4210 - 4230-счётларда акс эттирилмаган корхона ходимларига берилган бошқа бўнаклар ҳисобга олинади.

Ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200) бўйича аналитик ҳисоб ҳар бир берилган бўнак бўйича юритилади.

185. Ходимларга берилган бўнакларни ҳисобга олувчи счётлар (4200)нинг боғланиши: