Ҳисоби счётлари режаси ва уни қўллаш бўйича ЙЎРИҚнома 1-§. Умумий қоидалар

Т/р	Хўжалик муомалаларининг мазмуни
Счётларнинг боғланиши
Дебет	Кредит
1	Ижарага берилган асосий воситалар бўйича ижарачидан ижара тўловларининг келиб тушиши	5210, 5220	4810, 4820
2	Маҳсулот (товар, иш, хизмат)лар, асосий воситалар ва бошқа активларнинг сотилишидан валютанинг келиб тушиши	5210, 5220	4010
3	Кассадан валюта маблағларининг валюта счётига топширилиши	5210, 5220	5020
4	Ишлатилмаган чек ва аккредитив суммасининг валюта счётига ўтказилиши	5210, 5220	5510-5520
5	Илгари қисқа муддатли инвестициялар тартибида берилган қарзнинг қайтарилиши	5210, 5220	5830
6	Илгари берилган бўнакларнинг қайтарилиши	5210, 5220	4310-4330
7	Қондирилган даъволар суммасининг келиб тушиши	5210, 5220	4860
8	Олинган бўнаклар суммаси	5210, 5220	6300, 7310
9	Илгари акцияларга обуна бўлган таъсисчилардан улуш суммасининг келиб тушиши	5210, 5220	4610
10	Номинал қийматдан юқори баҳода сотилган акциялардан эмиссион даромаднинг келиб тушиши	5210, 5220	8410
11	Инвестицияга маблағларнинг қўйилиши	0600, 5800	5210, 5220
12	Банкдан кассага валюта маблағларининг келиб тушиши	5020	5210, 5220
13	Хусусий акцияларнинг сотиб олиниши	8610, 8620	5210, 5220
14	Мол етказиб берувчилар ва пудратчилар олдидаги қарзларнинг тўланиши	6010	5210, 5220
15	Берилган бўнакларнинг суммаси	4310-4330	5210, 5220
16	Илгари олинган бўнакларнинг қайтарилиши	6300, 7310	5210, 5220
17	Таъсисчиларга ҳисобланган дивиденднинг тўланиши	6610	5210, 5220
18	Ҳисобланган фоизлар бўйича қарзлар қопланди	6920	5210, 5220
19	Қисқа муддатли кредитлар ва қарзлар қопланди	6810-6840	5210, 5220
20	Узоқ муддатли кредитлар ва қарзларнинг жорий қисми қопланди	6950	5210, 5220
21	Ижарага берувчига тегишли бўлган тўловлар тўланди	6910, 6950	5210, 5220

4-§. Банкдаги махсус счётлардаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5500)

229. Ўзбекистон Республикаси ҳудуди ва чет мамлакатлардаги аккредитивлар, чек дафтарчалари, бошқа тўлов ҳужжатларидаги (векселлардан ташқари) пул маблағларининг мавжудлиги ва ҳаракати тўғрисида, шунингдек мақсадли молиялаштириш (тушумлар) пул маблағларининг алоҳида сақланадиган қисмининг ҳаракати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

5510 “Аккредитивлар”;
5520 “Чек дафтарчалари”;
5530 “Бошқа махсус счётлар”.

230. 5510 “Аккредитивлар” счётида аккредитивдаги пул маблағлари ҳисобга олинади. Аккредитивга пул маблағларини ўтказиш 5510 “Аккредитивлар” счётининг дебетида ва 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”, 5210 “Мамлакат ичидаги валюта счётлари”, 5220 “Чет элдаги валюта счётлари” ва бошқа счётларнинг кредитида акс эттирилади.

5510 “Аккредитивлар” счёти бўйича аккредитивга ҳисобга олинган пул маблағлари уларнинг ишлатилиши бўйича (банк кўчирмаларига асосан), 6010 “Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга тўланадиган счётлар”нинг дебетига ҳисобдан чиқарилади. Аккредитивдаги ишлатилмаган маблағлар, банк томонидан улар қайси счётдан ўтказилган бўлса, шу счётларга қайта тикланганда 5510 “Аккредитивлар” счётининг кредити, 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”, 5210 “Мамлакат ичидаги валюта счётлари”, 5220 “Чет элдаги валюта счётлари” ва бошқа счётлар билан боғланган ҳолда акс эттирилади.
5510 “Аккредитивлар” счёти бўйича аналитик ҳисоб корхона томонидан қўйилган ҳар бир аккредитив бўйича алоҳида юритилади.

231. 5520 “Чек дафтарчалари” счётида чек дафтарчаларидаги пул маблағларининг ҳаракати ҳисобга олинади. Чек дафтарчаларини беришда пул маблағларини депонентлаш 5520 “Чек дафтарчалари” счётининг дебети ва 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”, 5210 “Мамлакат ичидаги валюта счётлари”, 5220 “Чет элдаги валюта счётлари”, 6810 “Қисқа муддатли банк кредитлари” ва бошқа счётларнинг кредитида акс эттирилади. Корхона томонидан берилган чекларнинг тўлови доирасидаги сумма 5520 “Чек дафтарчалари” счётининг кредитидан харажат ва қарзларни ҳисобга олувчи счётлар билан боғланган ҳолда ҳисобдан чиқарилади. Чек билан берилган, лекин банк томонидан тўланмаган (тўловга тақдим этилмаган) сумма 5520 “Чек дафтарчалари” счётида қолади ва ушбу 5520 “Чек дафтарчалари” счётининг қолдиғи банк кўчирмалари билан мос келиши лозим. Банкка қайтарилган чекларнинг (фойдаланилмай қолган) суммаси 5520 “Чек дафтарчалари” счётининг кредитида 5110 “Ҳисоб-китоб счёти”, 5210 “Мамлакат ичида валюта счётлари”, 5220 “Чет элдаги валюта счётлари” ва бошқа счётлар билан боғланган ҳолда акс эттирилади.

Кредитор корхоналар билан ҳисоб-китоб қилиш учун корхона ходимларига ҳисобдорликка берилган чек дафтарчаларидаги маблағларнинг ҳаракати устидан назорат тезкор равишда юритилади.
5520 “Чек дафтарчалари” счёти бўйича аналитик ҳисоб ҳар бир олинган чек дафтарчалари бўйича юритилади.

232. 5530 “Бошқа махсус счётлар”да банкда махсус сақланадиган мақсадли молиялаштириладиган (тушумлар) маблағлар, шу жумладан, ижтимоий муассасалар, объектлар (болалар боғчаси ва бошқалар)ни сақлаш учун ота-оналардан, ўзга фойдаланувчилар ва бошқа манбалардан келиб тушган пул маблағлари; корхонанинг талабига кўра алоҳида счётда йиғиладиган ва сарфланадиган капитал қўйилмаларни молиялаштириш маблағлари; давлат идораларининг субсидиялари ва шу кабиларнинг ҳаракати ҳисобга олинади.

Корхонанинг ажратилган бўлинмаларга банкда жорий харажатларни (меҳнат ҳақи, алоҳида хўжалик харажатлари, хизмат сафарлари ва шу кабилар) амалга ошириш учун очилган жорий счётларда ушбу кўрсатилган маблағларнинг ҳаракати алоҳида счётда акс эттирилади.
5530 “Бошқа махсус счётлар” бўйича аналитик ҳисобни ташкил этиш Ўзбекистон Республикаси ҳудуди ва чет элдаги бошқа махсус счётлардаги пул маблағларининг нақдлиги ва ҳаракати тўғрисидаги маълумотларни олиш имкониятини таъминлаши лозим.

233. Банкдаги махсус счётлардаги пул маблағларини ҳисобга олувчи счётлар (5500)нинг боғланиши: