Issn 2181-1296 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

Ключевые слова: радиоактивность, 

-спектр, Triticum, Hordeum, Secale, Avena, Zeamays, 
Sorghum, Oryzo, Ponicum. 
 
Investigation of the accumulation of natural radionuclide 
40
K in some grain products of 
rain-fed lands 
Abstract. By gamma-spectrometric method, the activity of natural radionuclides in certain parts 
of soils and grain products sprouting on them was investigated. The accumulation at UP 
40
K activity in 
plant organs was studied. 
Keywords: radioactivity, γ-spectra, Triticum, Hordeum, Secale, Avena, Zeamays, Sorghum, 
Oryzo, Ponicum. 
 
Kirish. Donli ekinlar inson uchun eng zarur bo‘lgan asosiy oziq-ovqat, un va non 
mahsulotlarini beradi. Aholini oziq-ovqatga bo‘lgan talabini qondirish uchun don ekinlarini 
yetishtirishni kengaytirish zarur. Bu esa o‘z o‘rnida don ekinlarining hosildorligini ortishi bilan 
bog‘liq muammoni yechishi bilan chambarchas bog‘liq. Don ishlab chiqarishning ortishi 
hosildorlikning ortishiga yoki ekin maydonining kengayishiga bog‘liq. Ekin maydonini 
kengaytirishning o‘z chegarasi bor, shuning uchun hosildorlikni oshirishga harakat qilish kerak. 
Hosildorlikni oshirish uchun o‘simlikning o‘sish va rivojlanishini to‘g‘ri boshqargandagina bajarish 
mumkin. O‘sish va rivojlanish o‘simlik hosildorligini belgilab beruvchi jarayonlar bo‘lib, o‘sish – bu 
quruq moddaning ko‘payishi, rivojlanish – o‘simlik organlarining hosil bo‘lish jarayoni bo‘lib o‘z 
turini saqlab qolishida o‘zining asosiy biologik vazifasini bajaradi. 
Dukkakli – don ekinlarning afzalligi tarkibida yuqori sifatli oqsilning mavjudligi va ekologik 
toza azot to‘plashi. Buning natijasida ekologik toza mahsulot yetishtiriladi, tuproq va suvning ekologik 
muammolari qisman yechiladi, tuproqning unumdorligi oshadi. 

---