Issn: 2181-2489 volume 2

 
390 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 

avvalgi alifbodan yangisiga o‘tishning asosiy sababi sifatida kompyuter va 
internetga moslik, klaviatura orqali qiynalmasdan terish ko‘rsatilgani holda, qo‘sh 
tirnoqni (‘) klaviaturadan to‘g‘ridan-to‘g‘ri terib bo‘lmaydi va hozir kompyuter, internet 
foydalanuvchilarining asosiy qismi ushbu belgi o‘rniga yo apostrofni yoki akutni 
ishlatishadi; bundan kelib chiqib, asosiy sabab o‘zini oqlamagan va alifboni tuzishda 
chuqur tahlil qilinmagan, degan xulosaga kelish qiyin emas; 

tipografika va boshqa alifbolarni namuna sifatida olish mumkinligi haqida 
yozmayman cho‘zilib ketadi. 
Sanab chiqqan kamchiliklarim juda kam. Lekin bu asosiylari va matnlarning 
o‘qilishi, yozilishiga katta ta’sir qiladi.
Masalan, so‘nggi ikkita alifboni solishtiramiz: 
1993-yildagi alifbo: 
Uşbu Qonun Özbekiston Respublikasi Konstituciyasiga asoslanib va özbek 
yozuviniñ lotin alifbosiga ötilgan 1929-1940-yillardagi ijobiy tajribasidan kelib çiqib, 
keñ jamoatçilik vakillari bildirgan istak-xohişlarni inobatga olgan holda respublikaniñ 
har taraflama kamol topişini va jahon kommunikaciya tizimiga kirişini jadallaştiruvçi 
qulay şaroit yaratişga xizmat qiladi. 
1995-yildagi alifbo: 
Ushbu Qonun O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga asoslanib va o‘zbek 
yozuvining lotin alifbosiga o‘tilgan 1929-1940-yillardagi ijobiy tajribasidan kelib 
chiqib, keng jamoatchilik vakillari bildirgan istak-xohishlarni inobatga olgan holda 
respublikaning har taraflama kamol topishini va jahon kommunikatsiya tizimiga 
kirishini jadallashtiruvchi qulay sharoit yaratishga xizmat qiladi. 
Menga yuqoridagi matn o‘qish uchun ham, yozish uchun ham (agar qolganida) 
qulayroq.
7
O‘zbek tili va adabiyoti universiteti rektori: «Hali ham lotin alifbosiga to‘liq o‘tib 
bo‘lmaganimizning jiddiy tashvishga sabab bo‘ladigan joyi yo‘q.»
8
degan fikrni 
bildirgan. Internet saytlarida va ijtimoiy tarmoqlarida bu kabi munozara, muhokamalar 
qizg‘in davom etmoqda. Bu esa lotin yozuvi bo‘yicha ma’lum xulosaga kelish 
kerakligini anglatadi.