Istalgan aloqa tizimining asosiy vazifasi axborotlarni bir punktdan boshqasiga uzatishdan iborat

1-rasm: Yorug’lik tashuvchi optic tolalar

2-rasm: Optik tolaning tuzilishi
To‘lqin uzunligiga nisbatan o‘zak diametriga bog‘liq ravishda optik tolalar bir modali va ko‘p modaliga bo‘linadi. Bir modali optik tolalarda ko‘pincha o‘zak diametri 7 —10 mkm (3-a rasm), ko‘p modali optik tolalarda esa 50 — 62,5 mkm (3-b rasm) bo‘ladi. Ikkala turda qobiq diametri 125 mkm ni tashkil etadi. Amaliyotda ko‘p modali va bir modali optik tola diametrlarining boshqa qiymatlari ham mavjud. Bir modali optik toladan faqat bir moda (yorug‘lik tashuvchi) uzatiladi. Ko‘p modali optik toladan esa apertura burchagi doirasida tolaga turli burchaklar ostida kiritiladigan bir necha yuzlab ruxsat etilgan modalarni bir vaqtda uzatish mumkin. Barcha ruxsat etilgan modalar turli tarqalish yo‘nalishi va vaqtiga ega.

3-rasm: Bir modali (a), va ko’p modali (b) ko’ndalang kesimi yuzalari

Bir modali optki tola


а) - роg’оnаli sindirish ko’rsаtkichli bir mоdаli stаndаrt SF орtik tоlа;
b) - mахsus uch tishli, W ko’rinishgа egа sindirish ko’rsаtkichli, disреrsiyasi nоlgа siljigаn bir mоdаli орtik tоlа.


Ko’p modali optik tola

4- rasm: Pog‘onali (a) va gradiyentli (b) ko‘p modali optik tolalaming tuzilishi va sindirish ko‘rsatkichi ko‘rinishlari



5-rasm: WDM orqali optik tolaga yorug’ilk kiritish

Afzalliklari

Optik tolali liniyalar simli (mis) va radioreleli aloqa tizimlariga nisbatan bir qator afzalliklarga ega:

• 
  Signalning past susayishi (uchinchi shaffoflik oynasida 0,15 dB/km) axborot kuchaytirgichlardan foydalanmasdan katta masofaga uzatish imkonini beradi. OTULdagi kuchaytirgichlar terminal uskunalar sinfiga qarab 40, 80 va 120 kilometrdan keyin oʻrnatilishi mumkin.
  
• 
  Optik tolaning yuqori tarmoqli kengligi boshqa aloqa tizimlari uchun erishib boʻlmaydigan yuqori tezlikda ma’lumotlarni uzatish imkonini beradi.
  
• 
  Optik muhitning yuqori ishonchliligi shundaki, unda optik tolalar oksidlanmaydi, namlanmaydi, zaif elektromagnit ta’sirga duchor boʻlmaydi.
  
• 
  Axborot xavfsizligi - axborot optik tola orqali “nuqtadan nuqtaga” uzatiladi va uni faqat tinglash yoki uzatish liniyasidagi jismoniy shovqin bilan oʻzgartirish mumkin
  
• 
  Interfiber ta’sirlardan yuqori himoya - radiatsiyadan himoyalanish darajasi 100 dB dan ortiq. Bir toladagi radiatsiya qoʻshni toladagi signalga mutlaqo ta’sir qilmaydi.
  
• 
  Jismoniy va kimyoviy parametrlarni oʻzgartirishda yongʻin va portlash xavfsizligi
  
• 
  Kichik oʻlcham va ogʻirlik
  
• 
  Tashqi koʻrinishdagi mis simlar bilan solishtirganda metall kollektorlar uchun yoqimsiz, chaqmoqqa mukammal qarshilik.
  

Kamchiliklari

• 
  Optik tolaning nisbiy moʻrtligi. Agar kabel kuchli egilgan boʻlsa, mikroyoriqlar paydo boʻlishi sababli tolalar sinishi yoki yoriqlar paydo boʻlishi mumkin. Shu bois kabelni yotqizishda optik kabel ishlab chiqaruvchisining tavsiyalari (xususan, radius normallashtirilganda minimal ruxsat etilgan egilish)ga amal qilish lozim.
  
• 
  Uzilish holatida ulanishning murakkabligi.
  
• 
  Tola va OTUL komponentlarining murakkab ishlab chiqarish texnologiyasi.
  
• 
  Signalni konvertatsiya qilishning murakkabligi (interfeys uskunasida).
  
• 
  Soʻngi optik uskunaning nisbatan yuqori narxdaligi. Bunday asbob-uskunalar mutlaqo qimmatligi bilan ajralib turadi. OTUL uchun sarf-xarajat nisbati boshqa tizimlarga qaraganda qulayroqdir.
  
• 
  Radiatsiya ta’sirida tolaning toʻqlashishi (biroq radiatsiyaga chidamliligi yuqori boʻlgan doplangan tolalar ham mavjud