Iu-19 guruh talabasi Xo’jarahimov Davlatbek Menejment fanidan oraliq nazorat

1) qaror qabul qilish qiyin emas, ammo yaxshi qaror qabul qilish qiyin;

2) qaror qabul qilish — bu ruhiy jarayon, chunki rahbar qaror qabul qilishda ishlatiladigan usullar beixtiyorlikdan to yuqori mantiqiylikgacha variatsiya qilinadi. Bu yerda shuni ta’kidlash mumkinki, qaror qabul qilish jarayonida intuitiv, ya’ni fikrlashga asoslangan hamda ratsional xarakterga egadir.

3. Axborot to’g’ri, aniq, o’z navbatida, ob’ektiv. Mazmunli va qarorlarni qabul qilish uchun tushunarli bo’lishi kerak. Axborot hajmi jihatidan kichik, mazmun jihatidan chuqur, uning matni tushunarli va sodda bo’lishi lozim. Korxonani axborot bilan to’g’ri aloqalar ko’rinishidagi turli-tuman axborot oqimlari vositasida ta’minlanib, ular aniq ishlab chiqarish vazifasini xal etish imkonini beradi.

Zamonaviy yirik korxonalarda axborot hajmi million hujjat satri gacha yetadi., bu o’rinda barcha axborot tez qayta ishlanishi zarurligini ham inobatga olish zarur. Masalan, Toshkent aviatsiya zavodida kundalik birlamchi axborot million ko’rsatkichni tashkil etadi. Bunday sharoitda axborot bilan ishlashni tashkil etish bo’yicha quyidagi qator muammolarni xal etish lozim bo’ladi:

Bu yo’nalishda olib boriladigan barcha ishlar axborotni yig’ish va qayta ishlashning yagona umumdavlat tizimini yaratishni ta’minlashi zarur. Yo’nalishi bo’yicha axborot - boshlang’ich va boshqaruvchi (rahbarlik) axboroti turlariga bo’linadi. Rahbarlik axboroti boshlang’ich axborotni qayta ishlash asosida qaror qabul qilish natijasidir. Boshlang’ich axborot doimo boshqaruv tizimining quyi darajasidan yuqoriroq darajaga qarab harakat qiladi, rahbarlik axboroti esa teskari yo’nalishda harakatlanadi.Boshqaruv faoliyatida shuningdek, boshlang’ich axborotni qayta ishlash natijasida olingan hosila (ikqilamchi) axborotdan ham foydalaniladi.Axborotni ro’yxatga olish va saqlash maqsadida uni saqlovchi turli vositalar inson xotirasi, hujjat, perforatsiya kartalari, magnit lentalari, baraban disk, elektr impulslar kombinatsiyasidan foydalaniladi.

Kommunikatsiya - o’zaro fikr almashinuv bilan bog’liq bo’lgan, aloqa uchun xizmat qiladigan tushunchaga aytiladi. Bu degani aloqa yo’li, temir yo’l, suv yo’llari orqali bajariladigan ishlarni oldindan rejalashtirish bu menejmentda boshqaruv tizimining asosiy yo’nalishidir.

Rahbar o’z korxonasini rivojlantirish uchun 50-60%gacha o’z vaqtini kommunikatsiya bilan boglashi lozim. Boshqarish vazifalarini bajarishda, rejalashtirish, tashkil etish, tekshirish va tahlil qilish asosan fikr almashish, informatsiyalar olish, reklamalar berish bilan bog’liq bo’lishi kerak. Rivojlangan davlatlarda kommunikatsiya yo’li bilan, amerikalik rahbarlarni 73%, angliyaliklarni 63%, yaponlarni 85%i o’z korxonalarini rivojini bosh omili kommunikatsiya deb hisoblaydi, ya’ni reklama, informatsiya, ishlab chiqarish mahsulotlarini boshqa davlatlarga oson va arzon tez yo’llar bilan sifatli xolida iste’molchilarga yetkazish juda samarali ishlash bilan bog’liq. Korxonalar o’rtasida kommunikatsiya ishlari, bu korxona faoliyatiga ta’sir etuvchi tashqi omillar asosan tezda korxona faoliyatini rivojlanishida ta’sirini aniqlash.Rahbarlikni yuksak maxorat bilan amalga oshirish uchun korxonada ishlab chiqarish jarayoni to’g’risida yetarli axborot bo’lishi kerak. Ishlab chiqarish mahsulotlarni natijalarni maqsad qilib qo’yilgan natijalar bilan har doim solishtirib analiz qilish, ishlab chiqarish mahsulotlarini zamonaviy talabga javob beradigan darajada ishlab chiqarish uchun zamonaviy boshqarish talab qilinadi. Buning uchun rahbarda har doim quyidagi axborotlar asosida ish olib borishi kerak:

2. Moliya haqida informatsiya, ya’ni ishlab chiqarish mahsulotini tannarhi to’g’risida va korxona moliya faoliyati.

3. Ishchi kuchi to’g’risidagi informatsiya, band bo’lganlar soni va bush o’rinlar.Korxonadagi vaziyatga qarab rahbar qaysi informatsiya, kachon va kayerda kerakligini tezda o’zi bilishi kerak. Menejer doimo ishlab chiqarish ichida bo’lishi ishchilar bilan suhbatlashishi, unga kelgan axborotlar bilan o’rtoqlashib analiz qilishda ob’ektiv tomonlarini aniq yechimli qilib asoslash, rahbarlik etikasiga kiradi.