Iv- bob. Proteus dasturini o’rganish

4.2. Proteus dasturida amaliy mashg’ulotlar.
Amaliy mashg’ulot №1 
Mavzu. Proteus dasturini o'zgartirish. Passiv komponentlarni xossalarini 
o’rganish uchun grafiklarni ko’rish, R, C, L komponentlarni taqdiq qilish. 
Elektronika mutaxassisligi kop’chilik shahsiy kompyuter va pereferiya 
qurilmalarini tarkibiga kiruvchi.qurilmalarni ishlarini bilishni taqozo qiladi. 
Bizni vazifamiz “g’ishtchalar” ni o’rganish, ya’ni komponentlarni ulardan 
kompyuter va unga ulanuvchi barcha qismlarni o’rganishdan iborat. 
Maqsad: turli komponentlarda sodir bo’ladigan, kuchlanish, tok, qarshilik va 
sig’im va induktivlikga bog’liq bo’lgan sxemalarni qurish. VAX ni – volt – 
amper xarakteriskalarini o’rganish va bilimlar asosida ularni sxemalarini 
yig’ish.
Proteus sxemotexnik modellash tizimini o'zlashtirishdan boshlaymiz. 
Proteus ikki qismdan iborat bo’ladi (1- rasm):
ISIS — elektron sxemalarni modellash va sintezi dasturi
va ARES — bosma palatalarni ishlab chiqish dasturi.
189- rasm. ISIS va ARES dasturlari. 

---

221 
Bizga “amaliy elektronika va raqmli sxemotexnikaga faqat ISIS moduli kerak.
Ishni borishi.  
Menyu orqali ishga tushurish yo’li bilan ISIS dasturini ishga tushiramiz.
LAB1 sxemasini taqdiq qilishimiz bizga kerak.
LAB1 ilovadagi amaliy mashg’ulotlar menyusidan LAB1.zip saytdan faylni 
ko’chirib olamiz.
Faylni ochilishida Proteus sxemani ko’ramiz. Sxema tirik va ishlaydigan. Birinchi 
mashg’ulotda biz sxemani yig’maymiz tayyoridan foydalanamiz. Sxema 
o’zgarmas tok ta’minot manbayidan V1=12V SW1, uzib ulagichidan, L2 
cho’g’lanma lampa R1rezistor (qarshilik) 1000 Om R1 induktivlik, C1 
kondesatoridan iborat (2- rasm). 
190- rasm. LAB1 faylining ko’rinishi. 
Endi Proteus ni o’rganamiz uni imkonioyatlarini va grafigini quramiz.
Chap anjom panelida Graph Mode, tugmasi bor uni bosib kursor 
yordamida kerakli o’lchamdagi darchani chizamiz – sichqonchani chap 
klavishini shaqillatib ishchi maydonda amalni boshlaymiz, ikkinchi shaqillatish 
o’lchamlarni qayd etadi. Diagramma boshqa komponentlar kabi xossalarga 
ega, ularni dialog darchalarini grafik darchasidan ajratgandan keyin tushadigan 
menyudan tanlash mumkin (191- rasm).
C1
1000
B1
12
V
SW1
SW 1 SW
R1
1000
+88.8
Amps
L2
240
L1
100

---

222 
191 - rasm. Diagrammani yoqish. 
Sichqonchani olib keling chap tugmasini shaqillatib Edit Propertes ni 192-
rasmdan tanlaymiz.
192- rasm. Edit Propertes (xususiyatlarni tanlash).