Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jump to navigationJump to search
Avtotebranishlar – biror ti-zimda tashqi ta’sir ishtirokisiz yuzaga keladigan so‘nmas tebranishlar. Bunda te-branishlar amplitudasi va davri shu ti-zimning o‘z xususiyatlari bilan aniqlanadi. A. shu xususiyati bilan amplitudasi va dav-ri tashqi ta’sirga bog‘liq bo‘lgan majbu-riy tebranishlardan farq qiladi. A. vu-judga keladigan tizimlar avtotebranma tizimlar deyiladi. Ko‘pchilik hollarda avtotebranma tizimlar 3 asosiy ele-ment: tebranma tizim, tebranishlarni so‘ndirmaslik uchun energiya manbai va manbadan tebranma tizimga energiya uza-tilishini boshqaruvchi qurilmadan tash-kil topadi. Mas, soatlarda bu 3 element – mayatnik, siqilgan spiral prujina va ankerli mexanizmdir. A.ga spiral prujina energiyasi yoki ko‘tarilgan yuk energiyasi hisobiga ishlaydigan soatlar mayatnigining tebranishi, lampali gene-ratordagi elektr toki tebranishlari va boshqa misol bo‘la oladi. AVTOTEBRANISHLAR — biror tizimda tashqi taʼsir ishtirokisiz yuzaga keladigan soʻnmas tebranishlar. Bunda tebranishlar amplitudasi va davri shu tizimning oʻz xususiyatlari bilan aniqlanadi. Avtotebranishlar shu xususiyati bilan amplitudasi va davri tashqi taʼsirga bogʻliq boʻlgan majburiy tebranishlardan farq qiladi. Avtotebranishlar vujudga keladigan tizimlar avtotebranma tizimlar deyiladi. Koʻpchilik hollarda avtotebranma tizimlar 3 asosiy element: tebranma tizim, tebranishlarni soʻndirmaslik uchun energiya manbai va manbadan tebranma tizimga energiya uzatilishini boshqaruvchi qurilmadan tashkil topadi. Mas, soatlarda bu 3 element — mayatnik, siqilgan spiral prujina va ankerli mexanizmdir. Avtotebranishlarga spiral prujina energiyasi yoki koʻtarilgan yuk energiyasi hisobiga ishlaydigan soatlar mayatnigining tebranishi, lampali generatordagi elektr toki tebranishlari va b. misol boʻla oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
