J o b a s I: Qabiletke pedagogikalıq psixologiyalıq xarakteristika

Mu
ǵallimniń oqıwshılar menen qatnas formaları. 
Oqıwshılarǵa talap qoyarda muǵallim qatnas jasawdıń túrli qurallarınan 
paydalanıp biliwi kerek. Buǵan tómendegiler kiredi. 
Jeke isendiriwshi qatnas «Men isenemen, sen bunı men ushın isleyseń, sebebi 
bul saǵan dım qıyın emes» «Sen maǵan jardemlese alasańba, men saǵan minnetdar 
bolar edim, eger de meniń ótinishimdi orınlasań» h.t.b. ásirese bunday formadaǵı 
sóylesiwler óspirimler hám joqarı klass oqıwshıları menen qatnas jasaǵanda jaqsı 
boladı, sebebi olarda bul waqıtta úlkenler menen qatar birge teńdey jumıs.
Islesiw tilegi payda boladı, al usınday qatnas jasawda olardıń úlken ekenligi
seziledi, sebebi olardan járdem soralıp atır. 
Emotsionallıq-jeke qatnas «Balalar, búgingi kún maǵan júdá awır boldı, hám 
sizlerde altınshı sabaqta sharshaǵan shǵarsızlar qánekey bir-birimizdi qollap-
quwatlayıq», yamasa «Men bilemen sizlerge eń qıyın sabaqlar boldı, 
matematikadan tekseriw jumısın jazdıńız, qıynalıp qalmadıńız ba , Onda usı 
sabaqta qızıqlı zatlar menen shuǵıllanamız, sizlerden tapsırmanı sorayman» h.t.b.
usı sıyaqlı qatnaslar. Usınday qatnas jasaw jolı menen bir-birin jaqsı túsinisiw, 
sıylaw, húrmetlew xárakterleri payda boladı, al oqıwshılar bolsa basqa adamlarǵa 
hár túrli qatnas jasaw formaların bilip aladı.
Muǵallim ata-analar menen birlikte islesip balaǵa, onıń is-háreketine, 
oqıwdaǵı jetiskenlikleri hám kemshiliklerine itibarlı baha berip otıradı. 
Oqıtıwshınıń ata-analar menen óz-ara túsinisiw kóbinshe onıń balalarına jaǵımlı 
hám anıq baxa beriwinen, onıń tuwra jol tutıwı sebepli erisiwi múmkin. Hámme 
waqıt balanıń minez-qulqına emes onıń anıq is-háreketine baxa beriw kerek. 
Shártli ráwishte ata-analar menen birgelikte tosattan bolǵan waqıyalardan 
shıǵıwdıń jolların, onı dúzetiw usılların tabıw kerek. Ekinshiden muǵallim 
balaǵa minezleme beriw arqalı erikli hám eriksiz ráwishte ata-anaǵa baxa beredi.
Pedagogikalıq tárepten tuwrı qatnas ornatıw ushın muǵallim menen ata-ana
tárbiyanıń maqseti hám wazıypasın anıq túsiniw kerek. 
Maselen ata-analar májilisinde oqıwshınıń atası yamasa anası menen qısqa 
sáwbet waqtında muǵallimniń balaǵa narazılıǵı, onıń unamsız is-háreketlerin 
aytqanlarınıń gúwası bolamız. 
Muǵallimniń bul háreketi túsinikli, onıń waqtı az bolǵanlıqtan ata-analardıń 
dıqqat itibarın tárbiya jumıslarınıń eń awır táreplerıne tartpaqshı boladı. Al ata-
analar bolsa bunday ushırasıwǵa, majilislerge narazı, demek ata-analar muǵallim 

---

meniń balamnıń jaqsı tareplerin, shaqqanlıǵın, mexribanlıǵın nege bilmeydi eken-
dep oylaydı. 
Sol sebepli muǵallim menen ata-analar arasında jaqsı qarım-qatnas bolmaydı, 
demek muǵallimge isenimsizlik penen qaraydı. Muǵallim ata-analarǵa 
balalarınıń jaqsı táreplerin kóbirek aytıwı kerek. Sonda muǵallimniń ata-analar 
menen jaqsı qarım-qatnasta bolıwına, tárbiyalıq jumıslardı birgelikte alıp 
barıwına imkaniyat tuwdıradı. Oqıtıwshınıń ata-analar menen qatnası -degenimiz 
balaǵa tárbiyalıq tásir kórsetiwdiń anıq bir printsiplerine tiykarlanǵan is usılları 
menen qurallarınıń bekkem dúzilisi. Muǵallim hám ata-analar oqıwshıǵa 
optimistlik isenim menen qaraw kerek. Balanıń óz kúshine, isenimine járdem 
beriw muǵallim menen ata-analardıń wazıypası.