Jahon iqtisodiyotining markazlari. Dunyo mamlakatlarining iqtisodiy rivojlanish jihatdan guruhlanishi

-Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi (MDH) va Mongoliya (13).

Rivojlanayotgan mamlakatlar guruhi eng ko‘psonli hisoblanadi va ushbu guruhga 125 ta mamlakat kiradi. Ushbu guruhga kiruvchi mamlakatlarni iqtisodiyoti qishloq xo‘jalik va qazib chiqarish sanoatiga asoslanganligi birlashtiradi.

Rivojlanayotgan mamlakatlarda qayta ishlash sanoati sust rivojlangan va og‘ir mashinasozlikka asoslangan mustaqil industrial baza aksariyat mamlakatlarda mavjud emas. Ushbu mamlakatlarda fond bilan qurollanganlik darajasining pastligi oqibatida mehnat unumdorligi yuqori emas. Bu borada shuni ta’kidlab o‘tish lozimki, rivojlanayotgan mamlakatlar guruhida Vetnam, Kambodja va qator Afrika davlatlari o‘tish iqtisodiyoti mamlakatlari singari bozor islohotlarini amalga oshirishmoqda. Ammo ular hozirgacha o‘z mustaqil industrial bazasini shakllantirganlaricha yo‘q. Aksariyat rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyoti chuqur diversifikatsiyalashmagan va tor sohaga ixtisoslashgan. Ushbu ixtisoslashuv biron-bir mahsulotni ishlab chiqarishga va uni eksport qilishga bog‘liq.

• Rivojlanayotgan mamlakatlarda qayta ishlash sanoati sust rivojlangan va og‘ir mashinasozlikka asoslangan mustaqil industrial baza aksariyat mamlakatlarda mavjud emas. Ushbu mamlakatlarda fond bilan qurollanganlik darajasining pastligi oqibatida mehnat unumdorligi yuqori emas. Bu borada shuni ta’kidlab o‘tish lozimki, rivojlanayotgan mamlakatlar guruhida Vetnam, Kambodja va qator Afrika davlatlari o‘tish iqtisodiyoti mamlakatlari singari bozor islohotlarini amalga oshirishmoqda. Ammo ular hozirgacha o‘z mustaqil industrial bazasini shakllantirganlaricha yo‘q. Aksariyat rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodiyoti chuqur diversifikatsiyalashmagan va tor sohaga ixtisoslashgan. Ushbu ixtisoslashuv biron-bir mahsulotni ishlab chiqarishga va uni eksport qilishga bog‘liq.

2

• Xalqaro valyuta fondi (XVF) metodikasi. XVF 2004-yildan boshlab dunyo mamlakatlarini tasniflashdagi yondashuviga o‘zgartirish kiritdi. Endilikda dunyo mamlakatlari ikki guruhga — «Sanoat jihatdan taraqqiy etgan mamlakatlar» (advanced economics) va «Boshqa bozor iqtisodiyoti shakllanayotgan mamlakatlar va rivojlanayotgan mamlakatlar»ga (other emerging market and developing countries) bo‘linadi.