Jahon she’riy janrlari

Sonet (italyancha jaranglamoq) – jahon she’riyatida keng tarqalgan lirik janr.Sonet 14 misradan tashkil topadi, ko’pincha a-b-b-a,a-b-b-a, v-v-g-, d-g-d- shaklida qofiyalandi.U dastlab XII asrda italyan adabiyotida vujudga kelgan.O’zbek adabiyotiga 20-30 yillarda kirib kelgan.Sonetning go’zal namunasini 30-yillarda Usmon Nosir yaratdi.Hozirgi zamon she’riyatida B.Boyqobilov bu janrda barakali ijod qilib kelyapti Oq she’r – vazni va turog’i aniq, lekin qofiyasiz she’r.Vazni,misralardagi rang-barang ritmik qurilish oq she’rning ohangdorligini, musiqiyligini ta’minlaydi.O’rta srlarda o’zbek afabiyotida “harora” deb nom olgan qofiyasiz she’r navi bo’lgan.Oq she’r termini misralarning qofiyalanmay qolishidan,ya’ni oq qolishidan olingan.O’zbek adabiyotida Usmon Nosir, Hamid Olimjon, Maqsud Shayxzoda,R.Parfi kabi shoirlar ijodida oq she’rning ajoyib namunalari uchraydi. Sochma (nasriy) she’r – lirik kechinmalar sochma nutq shaklida ifodalanib, jo’shqin ritmi bilan she’rga monand bo’lsa, sochma(nasriy) she’r bo’ladi.Nozim Hikmat ta’sirida Mirtemir o’zbek she’riyatiga schma shaklini olib kirgan. Ballada – liro-epik poeziyaning bir turi.Qahramonlik xarakteridagi biror hayotiy epizodni tasvirlovchi kichik syujetli she’r ballada deyiladi. Qo’shiq – kuyga solib aytiladigan she’r Sarbast – bunday she’rning asosiy xususiyati shundaki, unda vazn,qofiya,band qurilishida ancha erkinlik, qadimiy qoidalardan chetga chiqish yuz beradi.Ayrim misralardagi bo’g’inlarni (ma’no va intonatsiyani kuchaytirish maqsadida) bir necha qatorga zinapoya tartibida joylashtiriladi. O’rama – o’rama so’zi qofiyalash tartibiga oiddir. To’rtlik – o’zbek lirikasining ruboiy va tuyuq vaznida yozilmagan, to’rt isradangina iborat bo’lgan janri.

9.Musamman 10.Muashhar 11.Qasida

• 9.Musamman 10.Muashhar 11.Qasida
• 12.Muammo 13.Chiston (Lug'z) 14.Ta'rix 15.Tarje'band 16.Tarkiband 17.Marsiya 18.Soqiynoma

Janr" so'zi aslida frantsuzcha bo'lib, u "narsaning turi" yoki "narsaning bir turi" degan ma'noni anglatadi. Kontseptsiya Qadimgi Yunonistonda paydo bo'lgan va faylasuf Platon tomonidan ilgari surilgan. U adabiyotni uch xil guruhga ajratdi - she'r, drama va nasr. Janrlarning ma'nosini tushunishning eng oson yo'li ularni har qanday aloqa usulining toifalari sifatida ko'rib chiqishdir. Bu san'at asari yoki kitob, filmlar, teleseriallar, musiqa va, albatta, she'rlar bo'ladimi, bir nechtasini nomlash. Kun va yoshdagi tendentsiyalarga asoslanib, ushbu shakllarning har biri ko'plab toifalarga bo'lingan. Keyinchalik ular tematik va stilistik bo'linmalarga bo'linadi. Ushbu turkumlash janr deb ataladi. Keling, to'qqiz xil she'riyat janrlarini ko'rib chiqaylik!

• Janr" so'zi aslida frantsuzcha bo'lib, u "narsaning turi" yoki "narsaning bir turi" degan ma'noni anglatadi. Kontseptsiya Qadimgi Yunonistonda paydo bo'lgan va faylasuf Platon tomonidan ilgari surilgan. U adabiyotni uch xil guruhga ajratdi - she'r, drama va nasr. Janrlarning ma'nosini tushunishning eng oson yo'li ularni har qanday aloqa usulining toifalari sifatida ko'rib chiqishdir. Bu san'at asari yoki kitob, filmlar, teleseriallar, musiqa va, albatta, she'rlar bo'ladimi, bir nechtasini nomlash. Kun va yoshdagi tendentsiyalarga asoslanib, ushbu shakllarning har biri ko'plab toifalarga bo'lingan. Keyinchalik ular tematik va stilistik bo'linmalarga bo'linadi. Ushbu turkumlash janr deb ataladi. Keling, to'qqiz xil she'riyat janrlarini ko'rib chiqaylik!