Jamiyat taraqqiyoti va oila

JAMIYAT TARAQQIYOTI VA OILA


1. Jamiyat va shaxs taraqqiyotida oilaning o'rni. Ja­miyat insoniyat tarixiy taraqqiyotining ma'lum bosqichida shakllanadigan ijtimoiy munosabatlar majmui. Jamiyat a'zosi shaxsdir. Buning sabablari:
1. Shaxs axloqi jamiyat axloqiga bo'ysunadi;

1. 
   Shaxs tanho yashay olmaydi, baxt-saodatni ham odamlar orasidan topadi;
   

3. Shaxs jamiyat irodasidan dalda oladi;
4. Jamiyat shaxs kamoloti uchun mas'uldir.
Har bir shaxs o'zi yashab turgan jamiyatning a'zosi. Agar shaxs yaxshi xulqli, olijanob bo'lsa, adolatli jamiyatda odamlarga katta naf keltiradi. Axloqli kishi hatto o'z hayotidan kechib bo'lsa ham, xalqi, Vatani uchun, jamiyat uchun ko'p ish qiladi, uning nomi tarixda mangu qoladi va yangi-yangi avlodlarga namuna bo'laveradi.
Jamiyatni katta bir vujud deb qaralsa, shaxs uning bir hujayrasi. Jamiyatning umumiy ijtimoiy ongi, ma'naviyati, madaniy darajasi, siyosiy-huquqiy saviyasi har bir shaxs tarbiyasi va fe'1-atvoriga singib boradi. Shu bilan birga o'zigagina xos xususiyat va fazilatlarga ham ega bo'ladi. Har bir inson tanho va betakrordir. Shaxs va jamiyat o'zaro majburiyatlar orqali ham bir-biri bilan uzviy bog'liqdir.
Oila har bir xalqning, millatning davomiyligini saqlovchi, milliy qadriyatlarni rivojlantiruvchi, harkamol avlodni tarbiyalovchi muqaddas makondir. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan tub islohotlar mazmunida oila manfaatlarini huquqiy, ijtimoiy, iqtisodiy va ma'naviy jihatdan himoya qilishni ta'minlash masalalariga alohida e'tibor berilmoqda.
Oila va jamiyatning harkamol avlodni tarbiyalashdagi roli bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. Darhaqiqat, oilaga bo'lgan bugungi munosabatni baholamoq uchun yurtboshimiz aytganidek, "Bizga sobiq ittifoqdan, eski mustabid tuzumdan qanday tarixiy meros qolganini bir karra eslashimiz zarur". Eski mustabid tuzum kashfiyotlaridan biri asrlar davomida allomalarimiz tomonidan hayotda isbotlangan shaxsning har tomonlama shakllanishida irsiyatning roli inkor etiladi.
Jahon madaniyati xazinasiga Ahmad al-Farg'oniy, al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beroniy, Abu Ali ibn Sino, Bahovuddin Naqshbandiy, Hoja Ahmad Yassaviy kabi allomai zamonlar, To'maris, Spitamen, Muqanna, Jaloliddin Manguberdi, Temur Malik — Amir Temur singari qahramonlar, Zebuniso, Uvaysiy, Nodirabegim kabi oqila momolarimiz, Abdulla Qodiriy, Abdurauf Fitrat, Cho'lpon, Elbek kabi millat ozodligi kurashchilarini dunyoga keltirgan o'zbek oilasi hech qachon o'zligini yo'qotmaydi. Uni hech qanday yovuz kuch, "zaharli mafkura" yo'q qilish qudratiga ega emas.
Turg'unlik yillarida o'zbek oilalariga zid bo'lgan "keksalar uyi", "yetimxonalar", ba'zi zararli odatlar (ichish, chekish, giyohvand moddalar iste'mol qilish, ayollar va bolalar jinoyatchiligi va hokazo) avj ola boshladi. Oilalarning milliy va diniy tuyg'ulari kamsitildi, toptaldi. Xalqimiz oilaviy tantana qiladigan "Navro'z", "Ramazon", "lyd Qurbon hayiti" kabi tarixiy-milliy bayramlardan mahrum bo'ldi. Hattoki, ota yoki onani oxirgi yo'lga kuzatish marosimida ishtirok etish, o'tganlarni xotirlash, qadrlash maqsadida tilovat qilish, do'ppi, to'n kabi milliy liboslarni kiyish keskin taqiqlandi.
Prezidentimiz I.A.Karimov ayollarai nihoyatda ulug'lash, e'zozlashga chaqinb bunday deydilar: "...Avvalo onalarimiz, opa-singillarimiz, umr yo'ldoshlarimiz, qizlarimizni jamiyatdagi o'rni, mavqeini yanada oshirish, izzat-ikromini joyiga qo'yish, ularning og'irini engil qilish, davlatimizning, hukumatimizning, joylardagi hokimliklarning, jamoatchilikning asosiy vazifasi bo'lmog'i lozim".