Jamiyati asoslarining shakllantirilishi, amalga oshirilgan siyosiy o‘zgarishlar Reja

O‘zbekiston Ekologik harakati. 2008-yil O‘zbekiston Respublikasining «Saylov to‘g‘risidagi qonun hujjatlari takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonunlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida»gi Qonuni qabul qilindi. Unga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga besh yil muddatga 135 deputat saylanib, Qonunchilik palatasining 15 deputati O‘zbekiston ekologik harakatidan, o‘z ichki qurultoyidan saylanishi belgilandi. Ushbu Qonun asosida Oliy Majlisning Qonunchilik palatasidagi deputatlarining soni 150 deputatdan iborat bo‘ldi. O‘zbekiston ekologik harakati – 2008-yil avgustda tashkil topgan. O‘zbekiston ekologik harakati o‘z faoliyatini fuqarolarning hozirgi va kelgusi avlodi qulay atrof-muhit sharoitida yashash, aholi salomatligini yaxshilash, barcha tabiiy resurslarni muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanish huquqlarini hamda ularga so‘zsiz rioya etilishini ta’minlashga qaratilgan yangilanish jarayonlarini yanada chuqurlashtirishda jamiyatning bor kuch va salohiyatini safarbar qilishga qaratgan. O‘zbekiston Ekologik harakati 2019 yil yanvarda O‘zbekiston Ekologik partiyasiga aylandi.Bu partiyaning asosiy maqsadi barqaror rivojlanishga, ekologik xavfsizlikka erishish, hozirgi va kelajak avlod uchun tabiiy resurslarni saqlash va qulay atrof muhitni yaratishga yoʻnaltirilgan davlat siyosatini roʻyobga chiqarishni taʼminlash, atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslarni saqlash davlat, jamiyat va mamlakat har bir fuqarosining vazifasi boʻlishiga erishishga koʻmaklashishga qaratilgan.
O‘zbekistonRespublikasidasiyosiypartiyalarningo‘tganyillardavomidagifaoliyatiganazartashlaydiganbo‘lsak, ularningrivojlanishiuchunhuquqiyasosyaratildi. Jumladan, O‘zbekistonRespublikasiKonstitutsiyasi, “Siyosiy partiyalar to‘g‘risida”gi, “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi hamda “Davlat boshqaruvini yangilash va yanada demokratlashtirish hamda mamlakatni modernizatsiya qilishda siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish to‘g‘risida”giKonstitutsiyaviyqonunishularjumlasidandir. Tabiiyki, siyosiypartiyalarningjamiyatdaqanchalikmavqegaegaekanliginibelgilovchiasosiymezonbu, ularningdavlathokimiyativakillikorganlarigabo‘ladigansaylovlardaqandaynatijalargaerishganligihisoblanadi.
2004 yil 30 aprelda “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasining Qonuni qabul qilindi. Ushbu Qonunning maqsadi siyosiy partiyalarni moliyalashti­rish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat bo‘­lib, unda siyosiy partiyalarni moliyalashtirish manbalari, davlat tomonidan moliyalashtirish tartibi, xayriya yordami olish qoidalari hamda moliyaviy mablag‘lardan belgilangan tartibda foydalanishi ustidan nazorat qilish tartiblari mustahkamlab qo‘yilgan.
Ta’kidlashjoizki, ushbuqonundailkmarotabasiyosiypartiyalarnidavlattomonidanmoliyalashtirishturlaribelgi­labqo‘yildi.
SiyosiypartiyalarningjamiyathayotidagivadavlatboshqaruvidagirolinioshirishgaqaratilganhuquqiyasoslardanbirisifatidaOliyMajlisQonunchilikpalatasigakiritilganvaparlamenttomonidanqabulqilingan “Davlatboshqaruviniyangilashvayanadademokratlashtirishhamdamamlakatnimodernizatsiyaqi­lishdasiyosiypartiyalarningrolinikuchaytirishto‘g‘risida”giO‘zbekistonRespublikasiningKonstitutsiyaviyQonuniniko‘rsatishmumkin.
UshbuQonunniqabulqilishdanasosiymaqsadsiyosiypartiyalarfraksiyalariningdavlatvajamiyatqurilishitizimidagirolivaahamiyatiniyanadakuchaytirish, ularningfunksiyalarisamaradorliginioshirish, aholiningmanfaatla­rinibevositafraksiyalarorqaliqonunchilikdarajasigako‘ta­rishvahalqilish, partiyaningyo‘nalishvadasturiniparlamentvamahalliyKengashlardamustahkamlashvabarqarorlashtirishimkoniyatinishakllantirishdaniborat.
Dastlabkibosqich – 1991-2000 yillar.MazkurbosqichmustaqilO‘zbekistonsiyosiytizimipoydevorinibarpoetishsohasidapuxtavajiddiyisholibborilgandavrbo‘ldi. Ma’lumki, istiqlolgachayurtimizdahaqiqiyma’nodagisiyosiypartiyahamdako‘ppartiyaviy­likbo‘lmay, yakkamafkura, yagonapartiyahukmronligio‘rnatilganedi. Faqatmustaqillikkaerishilgandankeyinmamlakatimizdaijtimoiyhayotsiyosiyinstitutlar, mafkuralarvafikrlarningxilma-xilligiasosidarivojlanishi, hechqaysimafkuradavlatmafkurasisifatidao‘rnatilishimumkinemasligiqat’iyankonsti­tutsiyaviyasosdabelgilanib, haqiqiyma’nodagisiyosiypartiyalarfaoliyatko‘rsatishiuchunzarurhuquqiyasosyaratildi.
Bubosqichdaamalgaoshirilganislohotlarninghuquqiynegi­zinitashkilqiluvchime’yoriy-huquqiyhujjatlarsifatida 1992 yil 8 dekabrdaqabulqilinganO‘zbekistonRespublikasiningKonstitutsiyasi, “O‘zbekistonRespublikasidajamoatbirlashmalarito‘g‘risida”gi (1991), “O‘zbekistonRespublikasiOliyMajlisigasaylovto‘g‘risida”gi (1993), “Xalqdeputatlariviloyat, tumanvashaharKengashlarigasaylovto‘g‘risida”gi (1994), “Fuqarolarsaylovhuquqlariningkafolatlarito‘g‘risida”gi (1994), O‘zbekistonRespub­likasiningFuqarolikkodeksi (1995-1996), “Siyosiy partiyalar to‘g‘risida”gi (1996), “Nodavlatnotijorattashkilotlarito‘g‘risida”gi (1999) qonunlarnikeltiribo‘tishmumkin.
Ikkinchibosqich (2001-h.v.). Bubosqichdagiustuvoryo‘nalish­larningbarchasinio‘zigaqamrabolganengmuhimvazifamamlaka­timizsiyosiy, iqtisodiyhayotini, davlatvajamiyatqurilishijarayonlariniyanadaerkinlashtirishdaniboratbo‘ldi. Bubosqichdamustaqilrivojlanishyillaridato‘plangantajribanitahliletishvaumumlashtirish, rivojlanganmamlakatlarningdavlatqurilishivaboshqaruvibo‘yichabosibo‘tganyo‘linichuqurtadqiqetishasosidaijobiytajribanio‘tganyillarmobaynidato‘planganmilliytajribamizbilanuyg‘unlashtirishasosidajamiyatimiznidemokrat­lashtirishvayangilashkonsepsiyasini, shuningdek, mamlakati­mizni 2005 yilvakelgusidavrdamodernizatsiyavaislohetishbo‘yichaasosiyvazifalarbelgilabolindi.
O‘zbekistonRespublikasiPrezidentining 2000 yil 2 iyundagi “Jamiyatningsiyosiy, iqtisodiyvama’naviysohalaridaislohot­larnierkinlashtirishvachuqurlashtirish, mamlakatxavfsizliginita’minlashbo‘yichadasturlarniamalgaoshirishborasidagichora-tadbirlarto‘g‘risida”giFarmonidava 2005 yil 10 martdagi “Jamiyatnidemokratlashtirishvayangilash, mamlakatniislohqilishhamdamodernizatsiyalashmaqsadvavazifalariniamalgaoshirishdasturito‘g‘risida”giQaroridafuqarolikjamiyatinishakllantirishsohasidaislohotlarningustuvoryo‘na­lishlariniamalgaoshirishvazifalaritasdiqlandi.