Jamoat nutqining leksik semantik xususiyatlar


Download 435.58 Kb.
bet8/9
Sana17.06.2023
Hajmi435.58 Kb.
#1551424
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
i jamoat nutqining leksik semantik xususiyatlari

Vazirlar nutqi - bu hukumat vaziri yoki hukumatning rasmiy vakili tomonidan aytiladigan nutq. Odatda parlament muhokamasi, matbuot anjumani yoki ommaviy tadbir kabi rasmiy sharoitda beriladi. Vazirlar nutqi odatda hukumat siyosati, qonunchilik yoki dolzarb masalalar kabi muayyan mavzuga qaratilgan. Nutqning maqsadi tinglovchilarni xabardor qilish, ishontirish yoki ilhomlantirish va hukumatning bir masala bo'yicha pozitsiyasini etkazishdir. Vazirlar nutqi puxta tayyorgarlikni, tafsilotlarga e'tibor berishni va qonun chiqaruvchilardan tortib keng jamoatchilikka qadar turli xil auditoriya bilan muloqot qilish qobiliyatini talab qiladi.




XULOSA
Leksik birliklar lisonda turli semantik munosabatlar asosida har xil paradigmalar hosil qilgan holda mavjud bo’ladi. Sinonimik, antonimik, graduonimik, partonimik, giponimik munosabatlar ana shunday lisoniy munosabatlardir. Quyida ularning har birini alohida-alohida ko’rib o’tamiz.
Sinonimiya. Shaklan har xil, ammo bir tushunchani turli bo’yoq va ottenkalar bilan ifodalaydigan leksemalar sinonimlar deyiladi. Sinonim leksemalar orasidagi munosabat sinonimiya yoki sinonimik munosabat deyiladi.
Sinonim leksemalar sememalaridagi atash va vazifa semalari aynan bir xil bo’lib, ifoda semalari farqlanadi. Misol sifatida yuz-bet-aft-bashara-turq qatorini keltirish maqsadga muvofiq. Ma‘nodoshlik qatoridagi mazkur leksemalarning barchasida atash semalari bir xil: «odam boshi old tomoni», «peshanadan iyakkacha». Ammo ifoda semalari har bir leksemada o’ziga xos. Aniqrog’i, «shaxsiy munosabat» har bir leksemada boshqa-boshqa namoyon bo’lgan. U yuz leksemasida «shaxsiy betaraf munosabat» ko’rinishda bo’lsa, turq leksemasida «o’ta kuchli shaxsiy salbiy munosabat» tarzidadir.
Semantik muammolar falsafiy tafakkur tomonidan qadimgi davrlarda koʻtarilgan va muhokama qilingan. Soʻz maʼnolarining kelib chiqishi, ularning borliq va tafakkur bilan aloqasi haqidagi bahslar antik davrda analogistlar va anomalistlar, oʻrta asrlarda nominalistlar, realistlar, konseptualistlar tomonidan olib borilgan; oʻrta asr sxolastikasi tomonidan ishlab chiqilgan farazlar, yaʼni kontekst va konkret vaziyatga qarab soʻz maʼnosining oʻzgarishi haqidagi taʼlimot shundaydir; XII-XIII-asrlar falsafasi tomonidan ilgari surilgan tafakkurning lingvistik ifodasining adekvatligi va ular oʻrtasidagi qarama-qarshiliklarning kelib chiqishi muammolari, tafakkur va til taraqqiyoti muammolari ana shunday. Ammo bu muammolarning barchasi toʻgʻri tilshunoslik fanlari, masalan, grammatika rivojlanishidan tashqarida muhokama qilindi. Toʻgʻri tilshunoslik nuqtai nazaridan, XIX-asrga qadar, shu jumladan, faqat bitta fan — etimologiya semantika muammolariga toʻxtalib oʻtdi, chunki baʼzi soʻzlarning boshqalardan shakllanishini tushuntirib, u maʼnolardagi oʻzgarishlarni ham qayd etishga, ham tushuntirishga majbur boʻldi. soʻzlar. Faqat XIX-asrning ikkinchi yarmida, nafaqat tovushga, balki tilning „psixologik“ tomoniga qiziqish ortishi munosabati bilan, semantikani oʻzgarishlar haqidagi taʼlimot sifatida ajratib koʻrsatish zarurati tugʻildi. maʼnosi, dastlab faqat soʻzlar (qarang Semantik xususiyat). „Semantika“ atamasining oʻzi fransuz tilshunosi Breal tomonidan kiritilgan. Til semantikasini oʻrganishdagi amaliy vazifalardan biri foydalanuvchining iltimosiga binoan Internetda maʼlumotni etarli darajada izlash zarurati bilan paydo boʻldi (qarang: Muvofiqlik). Semantik tahlil nazariyasi iboraning maʼnosini tushunish va qidiruv tizimiga kerakli shaklda soʻrov yuborish imkoniyati bilan bogʻliq muammolarni hal qilishga qaratilgan.


Download 435.58 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling