Janubiy Osiyo mintaqasiga kirgan davlatlar Janubiy Osiyo mintaqasiga ta davlat kiradi

Janubiy Osiyo davlatlarining tashqi iqtisodiy aloqalari
Reja:
1. Janubiy Osiyo mintaqasiga kirgan davlatlar
2. Janubiy Osiyo mamlakatlari rivojlanishida tashqi iqtisodiy omillarning ahamiyati
1. Janubiy Osiyo mintaqasiga kirgan davlatlar
Janubiy Osiyo mintaqasiga 8 ta davlat kiradi:

1. 
   Afg'oniston
   
2. 
   Bangladesh
   
3. 
   Butan
   
4. 
   Hindiston
   
5. 
   Maldiv orollari
   
6. 
   Nepal
   
7. 
   Pokiston
   
8. 
   Shri-Lanka
   

Mintaqaning maydoni 5,1 million km².
Mintaqaning aholisi 1749,1 million kishi.
Mintaqaviy YaIM 2,897 milliard dollar

• 
  Janubiy Osiyo subregioni davlatlari iqtisodida umumiy jihatlar ko'p.
  

• 
  Bu mamlakatlarning barchasida iqtisodiy islohotlar, jumladan, ichki va tashqi iqtisodiy erkinlashtirish 1990-yillarning birinchi yarmida boshlandi va o'rtacha tezlikda davom etdi.
  
• 
  Ularning jahon bozorida raqobatbardosh anʼanaviy tovarlari tikuvchilik, toʻqimachilik va oziq-ovqat mahsulotlaridir.
  
• 
  Ushbu submintaqaga to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar oqimi yiliga qariyb 4,5 milliard dollarni tashkil etadi va bu ichki investitsiyalarni sezilarli darajada to'ldirmaydi.
  
• 
  Garchi subregionlarning barcha mamlakatlari Uyushmaga birlashgan bo'lsa ham
  
• 
  Janubiy Osiyo mintaqaviy hamkorligi (SAARC), u muhim rol o'ynamaydi va jahon iqtisodiyotiga ta'sir qilish darajasi bo'yicha ko'plab shunga o'xshash birlashmalardan kam.
  

Janubiy Osiyo davlatlari tizimida yetakchi rolni Hindiston va Pokiston egallaydi. Shu bilan birga, ularning geosiyosiy intilishlari qarama-qarshidir.
Hindiston uchun janubi-sharqiy geosiyosiy tortishishning asosiy va istiqbolli yo'nalishi bo'lib ko'rinadi. Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorlik tashkilotida (APEC) ishtirok etishga intiladi,
Pokiston, aksincha, G'arbiy Osiyo mamlakatlari bilan ko'proq bog'langan. Shuningdek, u shimolga, Evroosiyoning chuqurligiga intiladi.
Hindistonda mustaqillik yillarida iqtisodiy salohiyat sezilarli darajada oshdi. Uning iqtisodiyoti tarkibida tub o'zgarishlar ro'y berdi. Soʻnggi paytlarda Hindiston eksporti tarkibida metallurgiya, mashinasozlik, farmatsevtika sanoati, kompyuter dasturlari ulushi ortib bormoqda.
1990-yillarda Pokistonda. iqtisodiy rivojlanish sur'ati sekinlashdi. Unda etakchi o'rinni qishloq xo'jaligi egallaydi, bu erda mamlakat aholisining yarmidan ko'pi ishlaydi. Asosiy sanoat to'qimachilikdir
Aholining katta qismini qashshoqlik va qashshoqlik muammosini hal qilish masalasi hali ham Janubiy Osiyo davlatlarining kun tartibida turibdi.
Janubiy Osiyo mamlakatlari "qashshoqlikda birlik" deb ataladigan narsa bilan ajralib turadi: 2016 yil natijalariga ko'ra, Janubiy Osiyo aholisining 18,8 foizi kuniga 1,90 dollardan kam pul bilan yashaydi [Jahon taraqqiyot ko'rsatkichlari, 2016].
Janubiy Osiyo davlatlarining ko'pchiligi o'zlarining rekreatsion resurslaridan foydalanishlari ham mintaqaning iqtisodiy rivojlanishiga foydali ta'sir ko'rsatadi.
So'nggi o'ttiz yillikda turizm sektori Hindiston, Nepal, Maldiv orollari va Shri-Lanka milliy iqtisodiyotlarining kuchli haydovchisiga aylandi.
So‘nggi yigirma yil ichida Hindiston, Bangladesh, Shri-Lanka, Nepal, Pokiston va Maldiv orollari eksportga yo‘naltirilgan sanoatlashtirish siyosatini amalga oshirishda sezilarli yutuqlarga erishdi.
Shu bilan birga, Janubiy Osiyo mamlakatlari eksportining o'sish sur'ati hali ham import o'sishidan past bo'lib, bu muqarrar ravishda savdo taqchilligining oshishiga olib keladi. Uning asosiy sabablari milliy iqtisodiyotlarni modernizatsiya qilish uchun xomashyo va yuqori texnologiyali qimmat uskunalarni import qilish zarurati, shuningdek, xalqaro tovar bozorlarida o‘z o‘rnini topishdagi qiyinchilikdir.
2016 yilda Janubiy Osiyo mamlakatlari eksportining umumiy hajmi 380 milliard dollardan (dunyoning qariyb 1,5 foizi), importi esa 590 milliard dollardan (dunyoning qariyb 2,5 foizi) oshdi.
Janubiy Osiyo davlatlarining aksariyati hali ham asosan ichki bozor uchun ishlaydigan YARIM ochiq iqtisodiyotdir. Faqat Shri-Lanka va Maldiv orollari Respublikasini ochiq deb hisoblash mumkin, ularning eksport kvotalari uzoq vaqt davomida doimiy ravishda YaIMning 30% dan oshdi (ularning ochiqligining sababi asosan ichki bozorning torligidadir).
Asosiy yordam oluvchilar ishlab chiqarish sanoati, qishloq xo‘jaligi sektori, transport va kommunikatsiyalar bo‘ldi.
Chet el yordami sanoatlashtirishning moliyaviy asoslarini yaratishga yordam berdi, milliy iqtisodiyotlarni ijtimoiy-iqtisodiy o'zgartirish dasturlarini amalga oshirishda foydalanildi, shuningdek, mintaqa mamlakatlarida xorijiy va milliy kapital o'rtasidagi hamkorlik uchun asos yaratdi.
Tashqi yordamning asosiy qismi odatda imtiyozli kreditlar va texnik yordam ko'rinishida beriladi. Janubiy Osiyo davlatlarining asosiy donorlari orasida avvalgidek Yaponiya, AQSH, Yevropa Ittifoqi davlatlari, Fors ko‘rfazidagi arab davlatlari va boshqalar ajralib turadi.
To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarni Janubiy Osiyo davlatlarining iqtisodiy rivojlanishining muhim omili sifatida ko'rish mumkin. Janubiy Osiyo iqtisodiyotiga to‘plangan to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar hajmi 2017-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra, 435,7 milliard dollarni (jahonning 1,6 foizi) tashkil etdi.
Xorijiy kapitalning asosiy qismi anʼanaviy ravishda Hindistonga toʻgʻri keladi – 2016-yilda mintaqaviy hajmning 72% (318,5 mlrd. dollar) [Jahon investitsiya hisoboti..., 2017, s. 196-198]. Umuman olganda, Hindiston hozirgi kunda rivojlanayotgan mamlakatlar orasida dunyodagi eng yaxshi toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiya oluvchilar beshligidan biri boʻlib, 2007-2016-yillarda yillik toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar oʻrtacha 40 milliard dollarni tashkil etadi.