Жесткость воды и способы ее устранения

Suvni yumshatish uchun yuqori molekuyar ionitlar ham ishlatilib, ular ion almashinuvchi smolalar deyiladi. Bunday ionitlar tarkibida –SO3H, -SO3Na,-COOH,-OH, -COONa guruhlari bo’lib ular o’z tarkibidagi kationlarni almashtiradi.

• Suvni yumshatish uchun yuqori molekuyar ionitlar ham ishlatilib, ular ion almashinuvchi smolalar deyiladi. Bunday ionitlar tarkibida –SO3H, -SO3Na,-COOH,-OH, -COONa guruhlari bo’lib ular o’z tarkibidagi kationlarni almashtiradi.

Qattiqlikning suv qaynatilgandan keyin ham qoladigan qismi karbonatsiz yoki doimiy qattiqlik deyiladi. U suvda kuchli kislotalarning, asosan, sulfatlar va xloridlarning kalsiyli va magniyli tuzlarining miqdori bilan aniqlanadi. Suv qaynatilganda bu tuzlar yo‘qolmaydi, shu sababli karbonatsiz qattiqlik doimiy qattiqlik ham deyiladi. 

• Qattiqlikning suv qaynatilgandan keyin ham qoladigan qismi karbonatsiz yoki doimiy qattiqlik deyiladi. U suvda kuchli kislotalarning, asosan, sulfatlar va xloridlarning kalsiyli va magniyli tuzlarining miqdori bilan aniqlanadi. Suv qaynatilganda bu tuzlar yo‘qolmaydi, shu sababli karbonatsiz qattiqlik doimiy qattiqlik ham deyiladi. 

Suvning qattiqlik darajasi turlicha ifodalanadi. Ba’zan u 1 l suvdagi Ca2+ va Mg2+ kationlarining milliekvivalent (mekv) soni bilan ifodalanadi. 2 mekv qattiqlik Ca2+ kationlarining 20,04 mg/l yoki Mg2+ kationlarining 12,16 mg/l miqdoriga to‘g‘ri kelganligi uchun ta’rifga binoan suvning umumiy qattiqligi K ni (mekv/l hisobida) ushbu formuladan hisoblab topish mumkin:

• Suvning qattiqlik darajasi turlicha ifodalanadi. Ba’zan u 1 l suvdagi Ca2+ va Mg2+ kationlarining milliekvivalent (mekv) soni bilan ifodalanadi. 2 mekv qattiqlik Ca2+ kationlarining 20,04 mg/l yoki Mg2+ kationlarining 12,16 mg/l miqdoriga to‘g‘ri kelganligi uchun ta’rifga binoan suvning umumiy qattiqligi K ni (mekv/l hisobida) ushbu formuladan hisoblab topish mumkin:

Qattiqlik qiymatiga qarab, tabiiy suv juda yumshoq — qattiqligi 1,5 gacha, yumshoq –1,5 dan 4 gacha, o‘rtacha qattiqlikdagi –4 dan 8 gacha, qattiq –8 dan 12 gacha va juda qattiq –12 mekv/l dan katta bo‘ladi. Uy-xo‘jaliklardagi vodoprovod suvining qattiqligi 7 mekv/l dan katta bo‘lmasligi kerak. Ko‘pincha qattiq suv ishlatishdan oldin yumshatiladi. Odatda, buning uchun suvga turli xil kimyoviy moddalar bilan ishlov beriladi. Masalan, karbonatli qattiqlikni so‘ndirilgan ohak qo‘shish bilan yo‘qotish mumkin:

• Qattiqlik qiymatiga qarab, tabiiy suv juda yumshoq — qattiqligi 1,5 gacha, yumshoq –1,5 dan 4 gacha, o‘rtacha qattiqlikdagi –4 dan 8 gacha, qattiq –8 dan 12 gacha va juda qattiq –12 mekv/l dan katta bo‘ladi. Uy-xo‘jaliklardagi vodoprovod suvining qattiqligi 7 mekv/l dan katta bo‘lmasligi kerak. Ko‘pincha qattiq suv ishlatishdan oldin yumshatiladi. Odatda, buning uchun suvga turli xil kimyoviy moddalar bilan ishlov beriladi. Masalan, karbonatli qattiqlikni so‘ndirilgan ohak qo‘shish bilan yo‘qotish mumkin: