Жетекшісі: Туктыбаева А. Е. (аты-жөні) (баға) (қолы) Комиссия мүшелері: Студент: хтов-20-1

«Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды
техникалық университеті» КЕАҚ
Кафедра Х және ХТ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Мұнай және мұнай өнімдерін өңдеудің химиялық технологисы пәні
Тақырыбы: Мұнай және мұнай өнімдері құрамында күкірт құрамды заттарды анықтау.


Жетекшісі:


Туктыбаева А.Е.
(аты-жөні)
__________ _____________________
(баға) (қолы)


Комиссия мүшелері: Студент: ХТОВ-20-1
______________________ Сағындық А.Д
(қолы ) (аты-жөні) (аты-жөні)
______________________ _____________________
(қолы ) (аты-жөні) (қолы)
Қарағанды 2023


Әбілқас Сағынов атындағы Қарағанды
техникалық университеті

ИТ факультеті

Х және ХТ кафедрасы
Курстық жұмыс бойынша

№ ТАПСЫРМА

ХТОВ-20-1 тобының 5В072100 мамандығының студенті Талғат Талшын Талғатқызы.
Жұмыстың жетекшісі: Х және ХТ кафедрасының аға оқытушысы Туктыбаева Арайлым Ермековна
Жұмыстың мерзімі 16.01.2023ж. бастап 30.04.2023ж. дейін.

1. 
   Курстық жұмыстың тақырыбы: Каталитикалық крекинг ректорының есептеулері
   
2. 
   Жұмыстың мазмұны (қандай графикалық жұмыстар мен есептеулер орындалуы қажет):Бұл курстық жұмыста
   
3. 
   Негізгі қосымша талаптар_______________________________
   

Курстық жұмысты орындау жоспары

Курстық жұмыс аяқталды________________________________________

4. 
   Жұмыстың бағасы_______________________________________________
   

Жетекшісі_____________________
Бекітемін: Каф.меңгерушісі_______________________________

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ

1. Әдеби шолу
1.1 Процестің мақсаты мен маңызы
1.2 Каталитикалық крекинг шикізаты
1.3 Крекинг катализаторлары
1.4 Каталитикалық крекинг механизмі және химизмі
1.5 Технологиялық параметрлер
1.6 Реактор түрлері
2. Технологиялық бөлім
2.1 Технологиялық есептеулер
2.1 Материалдық баланс
2.2 Каталитикалық крекинг қондырғысының стационарлы қабаттағы катализатор регенераторын есептеу
2.3 Регенератордың жылулық тепе.теңдігі
2.4 Ректификациялық колоннаны есептеу
2.5 Ректификаттау колоннасының жылу балансы

3. Механикалық есептеулер

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Мұнай жəне мұнай өнімдері көмірсутекті қосылыстардың қоспасын құрайды, оларды жеке тəсілдермен бөлу мүмкін емес. Алғашқыда мұнайды жəне мұнай өнімдерінайдау тəсілі арқылы күрделілігі аздау бөліктерге бөледі. Мұндай бөліктерді фракциялар немесе дистилляттар деп атайды. Мұнай көмірсутектерінің жеке қосылыстардан айырмашылығы – жеке қайнау температурасы болмайды. Олар белгілі аралық температурада қайнайды, яғни олардың бастапқы қайнау (б.қ.) жəне соңғы қайнау (с.қ.) температурасы болады. Ол фракцияның химиялық құрамына байланысты. Олай болса, мұнай мен мұнай өнімдерінің фракциялық құрамы, олардағы белгілі бір температура шегінде қайнайтын əртүрлі фракциялардың мөлшерін көрсетеді. Бұл көрсеткіштің іс жүзіндегі мəні үлкен, яғни фракциялық құрамға қарап, одан қандай мұнай өнімдерін жəне қандай мөлшерде алуға болатыны анықталады. Мұнай сияқты өте күрделі қоспаны қыздырғанда бу фазасы алдымен жоғары ұшқыштық қабілеті бар төмен температурада қайнаушы компоненттерге ауысады. Олармен бірге аздап жоғары температурада қайнайтын компоненттер ілесіп кетеді, бірақ төменгі температурада қайнайтын компоненттің булардағы концентрациясы қайнап жатқан сұйықтықтағыға қарағанда əрдайым көп. Төменгі температурада қайнайтын компонент бөлінген сайын, қалдық жоғары қайнайтын компоненттермен байи түседі. Қайнау тоқтаусыз жүру үшін қыздыруды жалғастыра береді. Бөлінген бу конденсацияланады, конденсат əртүрлі мұнай фракциялары күйінде компоненттердің аралық қайнау температурасына байланысты бөлінеді. Мұнайлар мен мұнай дистилляттарының фракциялық құрамын анықтау үшін зертханада айдаудың төмендегідей 5 əдісі көп қолданыс табуда.
1. Төменгі температурада жүрізілетін ректификация – сұйытылған газдар жəне 200°С төменгі температурада қайнайтын көмірсутектер фракциясы үшін. 2. Орта температурада жүргізілетін айдау – 350°С-те дейін қайнайтын мұнай өнімдері үшін.
3. 300°С-ден жоғары температурада қайнайтын сұйықтарды вакуумды айдау.
4. Жоғары молекулалы заттарды (шайырларды) молекулалық дистилляциялау.
5. Біртіндеп буландыру əдісімен айдау.
Жаңа мұнайларды зерттегенде фракциялық құрамдағы ректификациялық бағаналармен жабдықталған стандартты айдау аппараттарында анықтайды. 200°С-ге дейін қайнайтын фракцияларды алуды
атмосфералық қысымда, ал одан жоғары температурада қайнайтын
фракцияларды термиялық ыдырау болдырмау мақсатында əртүрлі
вакуумда, яғни атмосфералық қысымнан біршама төмен қысымда
жүргізеді. Бөлінетін фракциялар мен дистилляттар: бензин б.қ. –
180°С, керосин – 180-240°С, дизель – 240-350°С.
Осы дистилляттардан мөлдір мұнай өнімдерін дайындайды:
1) ұшақ жəне автомобиль бензиндерін;
2) еріткіш бензиндерді;
3) ұшақ жəне жарық беруші керосиндерді;
4) дизель отынының əртүрлі сорттарын.
Барлық мұнай өнімдері үшін МЕСТ-ке сəйкес белгілі фракциялық
құрам нормаланады (белгіленеді). Мөлдір мұнай дистилляттарды
бөліп алғаннан кейінгі қалдықты мазут деп атайды. Мазутты вакуумда келесідей фракцияларға бөледі:
350-450°С – жеңіл дистиллятты майлар алуға қажетті;
420-500°С – ауыр дистиллятты майлар алуға қажетті жəне т.б.
Мазутты айдаудан қалған қалдықты (500°С) гудрон немесе жартылай гудрон деп атайды.
Мұнайдың элементтік құрамы. Мұнай əлемнің əр түкпірінде,
əртүрлі геологиялық жағдайларда кездесіп, əртүрлі тереңдікте орналасуына қарамастан, оның элементтік құрамы өте аз мөлшерде
өзгереді. Мұнай құрамына кіретін негізгі элементтер: көміртегі
– 82%-87%, сутегі – 11%-15%, мұнайларда азот мөлшері əдетте аз –
0,001-0,3%, оттегі мөлшері – 0,1-1,5%. Мұнайлардың құрамында өте
аз мөлшерде басқа элементтер қосылыстары: ванадий, хром, никель,
темір, кобальт, магний, титан, мыс, калий, кальций, германий, фосфор, кремний жəне т.б. кездеседі.
Элементтік құрамына сəйкес мұнайдың негізгі массалық құрамдасы
көмірсутегі болып табылады.