Jigar, va o't yo'llari kasalliklarida bemorlarni tekshirish

26-Rasm-Jigarni paypaslash
Qoringa suyuqlik yig'ilganda ( assitda ) ballotirlangan raypaslash usuli qo'llaniladi. Bu vaqtda " suzuvchi muz " simptomi aniqlanadi.
Paypaslash yordamida uning pastki qirrasi baholanadi-shakli, qattiqligi, g'adir-budirligi,sezuvchanligi. Me'yorida jigar qirrasi yumshoq, to'g'ri, o'tkir ( yupqa ), og'riqsiz jigarning pastga siljishi jigar pastga tushganda ham bo'ladi.
.
Qo’shimcha tekshirish usullari, qonni bioximik tekshirish.

Qonning umumiy analizida lekotsitoz va ECHT ning ortishi aniqlanadi. (O’tkir xoletsistit,alkogolli gepatit) qonning bioximik analizida bilirubining o’zgarishi va ayrim fermentlarning faolligining ortishi kuzatiladi. Transaminazalar-AST,AZT faolligining ortishi gepatotsitlarning shikastlanishidan (tsitolizdan) dalolat beradi.

AST ning ortishi jigar patalogiyasi uchun ancha xos. Alkogolli shikastlanishda AST ko’proq bo’ladi. J-glutamil transpeptidaza(GGTP)-faolligi jigar o’t qopi, me’da osti bezi shikastlanishlaridada ortadi. Xolestaz bo’lganda ishqoriy fosfataza fermentining faolligi ortadi.
Bundan tashqari jigar patologiyasida oqsil va uning fraksiyalari o’zgaradi. Disproteinemiya va j-globulinlar oshganda gipergammaglobulinemiya kuzatiladi. Jigar faoliyati chuqur o’zgarganda gipoproteinemiya va gipoalbuminemiya aniqlanadi. O’t ushlanib qolganda (xolestaz) xolesterin miqdori keskin ortadi.
Immunologik testlar.

Jigarning har xil patologiyalarida o’ziga xos immunologik testlar aniqlanadi. Masalan, jigarni alkogolli shikastlanishida immunoglobulin “A” (igA) qon zardobida ko’payadi, autoimmun gepatitda antinuklear antitela (AT) va silliq muskul xujayrali antitela (AT SMX) titri yuqori bo’ladi. Antimitoxondrial antitela (AT)- birlamchi biliar tsirrozga xos.

Keyingi vaqtda “A”, “B”, “S”, “D” gepatitlarining viruslari va ularning replikatsiya bosqichlarini aniqlash keng ko’lamda olib borilmoqda. Ayniqsa gepatit “B” va “S” to’g’risida. (HBV),(HSV).
“B” virusli gipatetning replikatsiyasi quydagi markyorlar bilan aniqlanadi.
(HBV-DNK, Dnk- polimeraza; HBc –AT igm klassi; Hbe –Ag. Xozirgi vaqtda (“virus yuklamasi”) ko’rsatgichlari va “B” va “S” viruslarning genotipini aniqlash katta axamiyatga ega. Bu ko’rsatgichlar jigar kasallikini etiologiyasini aniqlashda muxim bo’lib qolmasdan, balki virusga qarshi davo choralarini ko’rishda ham katta axamiyatga ega.
Asbobiy tekshirish usullari

Jigar patalogiyasini tekshirish uchun rentgenologik (KT) radionuklid, YZI, endoskopiya, duodenal zondlash, laparoskopiya va biopsiya usullari qo’llaniladi. Rentgenologik, kontrast yordamida qizilo’ngachning varikoz kengaygan venalari, xolegrafiya, xolangiografiya ( o’t yo’llari va o’t qopi) tekshiriladi.