Jihozlar va loyihalash asoslari

2 3 2

www.ziyouz.com kutubxonasi

XIV BOB. ARALASHTIRISH GIDRODINAMIKASI
Suyuqlikning laminar harakatlanishida uning elementar hajmlari oqim harakat yo‘na!ishiga parallel holda harakatlanadilar. Turbulent maromda harakatlanayotgan suyuqlik hajmida tartibsiz aralashib oquvchi uyurma (girdob)lar hosil bo‘ladi. Suyuqlikning elementar massalari suyuqlikning ayrim qatlamidan boshqa qatlamlariga o‘tadi.
Suyuqlik harakatining turbulentligi Reynolds mezoni bilan tavsiflanadi va u mexanik aralashtirgichlar uchun quyidagi ko'rinishga ega:

R e M = n d 2 / v c = p ctid 2 / /ic

(14.1)

buyerda: d — aralashtirgichning diametri, m; o —kinematik yopishqoqlik,
m2/sekpc — suyuqlikning zichligi, icr/M3; Mc~ dinamik yopishqoqlik, Pa •c.
Mexanik aralashtirgichlar bilan aralashtirilganda ikkita asosiy marom kuzatiladi: laminar (ReM< 30) va turbulent (Rew> 100). Shunga muvofiq o‘tish holati doirasi (ReM= 30 H- 100) va turbulentlilikning rivojlanish
doirasi(Rem> 105) mavjud bo‘ladi. Keltirilgan raqamlaming qiymatlari
taxminiy boTib, ular aralashtirgich va apparatlarning geometrik oTchamlari va konstmksiyalariga bevosita bogTiq.

Laminar holati suyuqlik aralashtirgich parraklari chetlaridan bir tekis oqib o‘tayotgan aralashtirishga to‘g‘ri muvofiq keladi, parraklar bilan tortib ketiladi va u bilan biigalikda aylanadi. Bunday maromda suyuqlik aralashtirgichning parraklariga bevosita yondashib turadigan qatlamlaridagina aralashtiriladi.

Aralashtiigichning aylanish chastotasi oshgan sari chegara qatlamlarda turbulentlanish sodir boTadi va harakatlanayotgan parraklar ketidagi sathda turbulent quymq iz hosil boTadi.
Turbulentlik rivojlanish doirasida (ReM> io 5) aralashtirgich yaratayotgan hajmga yondosh sathda suyuqlikning o‘yurma harakati kuzatiladi, undan uzoqlashilgan sari turbulentlik kamaya boradi va katta hajmga ega apparatlarda laminar harakatga o‘tadi. Shunday qilib, Reynolds mezoni apparatning butun hajmi bo‘yicha aralashtirish sur'atini bir xil ifodalay olmaydi.
Reynolds mezonidan tashqari aralashtirgichli turli xil apparatlar ishini baholash uchun aralashtirgichning nasos effekti, sirkulatsiya vaqti, tizimning aralashish vaqti kabi ko‘rsatkichlar asos boTib xizmat qilishlari mumkin.
2 3 3

www.ziyouz.com kutubxonasi

Nasos effekti VH aralashtirgich, nasosning rotori sifatida qaralganda,

aralashtirgich orqali o‘tayotgan suyuqlikning hajmiy sarfini ko‘rsatadi. Bu kattalikni matematik aniqlash, aylanayotgan parraklar yaratgan hajm uchun umumiy sarf balansidan keltirib chiqariladi.

Turbipa/l aralashtirgich qo‘llanilganda aralashtirgich itarib tashlaydi-gan suyuqlikning hajmiy sarflyoti quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:

VH=;tbdtJr .

(14.2)

bu yerda: b —parrakning kengligi, m; Ut —suyuqlikning o ‘rtacha radial
tezligi, (nbd ko'paytma suyuqlik u orqali itarib tashlanadigan
maydonning silindrsimon yuzasini ifodalaydi), m/s.
Propellerli aralashtirgich uchun bu tenglama quyidagi ko‘rinishga ega:

VH=7tbd2iJz/4 .

(14.3)

bu yerda: Uz - suyuqlikning aralashtirgich tekisligidagi o ‘q bo ‘ylab o ‘rtacha
tezligi m/s.
Tenglamadagi o'rtacha radial tezlik CJ aralashtirgichning aylanma
tezligiga proporsional tJr = i\dn , bu yerdan:

VH = n k ^ n b .

(14.4)

Kuraklarining kengligi aralashtirgich diametriga ma’lum proporsiyada

joylashgan (b = k2d) geometrik o'xshash aralashtirgichlar oilasi uchun
bu tenglamani quyidagi ko‘rinishda tasvirlash mumkin:
VH=Cnnd3. (14.5)
bu yerda: CH —bu turdagi aralashtirgichlar uchun tavsifiy doimiy.
Ushbu tenglamaga propellerli aralashtirgichlar holatida ham kelish mumkin.
CHning qiymati ko‘plab omillarga bog‘liq. Turbinali va propellerli
aralashtirgichlar uchun CH ning tajribalar orqali aniqlangan qiymatlari 16-jadvalda keltirilgan.
2 3 4

www.ziyouz.com kutubxonasi

16-jadval
Ayrira aralashtirgichlar uchun CH koeffitsientning tajriba yo‘li bilan

	aniqlangan qiymatlari		(n-c'1, ( 1 - M 5Y		H -M 3/C) .
T /r	Aralashtirgich va idishning tavsifi		b/d	a/d	to‘siqIar	CH
	aralashtirgich turi	parraklar
1.	Turbinali, yassi	soni			borliei
			0,2			0,34
	kurakli	8 .		-
		8	0.3		Yo‘q	0,47
2.	Shuning o‘zi	8	0,2	-	bor	1,34
3.	Shuning o‘zi	6	0,2