Ijtimoiy xavflilik darajasi va xususiyatiga ko‘ra jinoyat ma’lum bir darajada ijtimoiy xavfli bo‘lgan boshqa huquqbuzarliklardan ko‘ra jamiyatga ko‘proq zarar yetkazishi bilan ajralib turadi.
Ijtimoiy xavflilik darajasi – jinoyat va huquqbuzarlik bir xil bo‘lib qolganida (ularni ajratish imkoni bo‘lmaganida) jinoyatlarni boshqa huquqbuzarliklardan farqlovchi asosiy mezon hisoblanadi. Aynan ijtimoiy xavflilik barcha huquqbuzarliklarning moddiy-ijtimoiy tarkibi va belgisi hisoblanadi. Masalan, yo‘l harakati qoidalarini buzish ham jinoyat (Jinoyat kodeksi, 266-modda), ham ma’muriy huquqbuzarlik (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks, 125, 128-moddalar) hisoblanadi.
Qilmishning ijtimoiy xavflilik darajasini belgilovchi subyektiv holatlar –aybning shakli, motivi va maqsadi hisoblanadi.
Ijtimoiy xavflilik xususiyati – tajovo‘z obyektini belgilab berib, jinoiy huquqbuzarliklar sirasiga kiruvchi qilmishlarni aniqlash imkonini beradi.
Ijtimoiy munosabatlar tizimiga asoslangan kishilik jamiyatiga jinoiy qilmishlar bilan birga boshqa huquqbuzarliklar ham zarar yetka-zadi. Shuning uchun jinoyatlar, shuningdek, boshqa huquqbuzarliklar ham ijtimoiy xavfli hisoblanadi, lekin ular natijasida yetkazilgan zararning miqdori har xil bo‘lishi mumkin. Shu sababdan ham ijtimoiy xavflilik faqat jinoyatga taalluqli belgi emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |