Jism moddalardan tashkil topgan
Download 209.02 Kb.
|
1-dars
Uglerod atomini absolyut massasini bilgan holda m.a.b birligini g yoki kg da ifodalash mumkin : 1 m. a . b = demak , 1 m.a.b = Nisbiy atom massa – element atom massasini uglerod (C12) atom massasining 1/12 qismidan necha marta og’irligin ko’rsatuvchi kattalik . = 1 = 16 Atom murakkab tuzulishga ega zarracha hisoblanadi . Atom markazida yadro bo’ladi . Yadro o’z navbatida proton va neytronlardan iborat bo’lib ,ular umumiy nom bilan nuklonlar deb ataladi. Proton musbat zaryadli zarracha ,zaryadi element atomining davriy jadvaldagi tartib raqamiga teng , massasi vodorod atomining massasiga teng bo’ladi va u shartli ravishda quyidagicha belgilanadi Neytron neytral zarracha , zaryadi nolga teng massasi proton massasiga teng bo’ladi: Atom yadrosi musbat zaryadga ega hisoblanadi . Sababi u musbat zaryadli proton va neytral zaryadli neytrondan iborat . Yadro atrofida elektronlar aylanadi . Elektronlar manfiy zaryadli bo’lib zaryadi proton zaryadiga teng bo’ladi faqat teskari zaryadli (-) va u quyidagicha belgilanadi : Atom – bu musbat zaryadlangan yadro va uni atrofida aylanuvchi manfiy zaryadlangan elektronlardan iborat elektroneytral zarracha. Element atomi tartib raqami = atomning yadro zaryadi = yadrodagi protonlar soni = atomdagi elektronlari soni Yadro zaryadi elememnt atomining asosiy xususiyati xisoblanadi . sababi u elementning davriy sistemadagi o’rnini belgilab u esa o’z navbatida elementni va uning birikmlarini xossalarini belgilab beradi. Bir element atomlari bir xil zaryadga ega bo’lishiga qaramay har xil massaga ega bo’lishi mumkin . Buning sababi atomlarda protonlar soni bir xil bo’lsada neytronlar soni bilan bir – biridan farq qilishidir . Atomning massasi uning yadrosidagi protonlar va neytronlar yig’indisiga teng : A = N + Z Atomning yadro zaryadi va massasi uning belgisini chap tomonida indekslar yordamida ko’rsatiladi : Neytronlar soni quyidagicha aniqlanadi : N = A – Z Izotop , izobar va izoton Bir xil atom nomeriga ( bir xil yadro zaryadiga ) ega , lekin massa sonlari turlicha bo’lgan atomlar turi izotoplar deyiladi . Kimyoviy element atomi yadrosida protonlar soni bir xil ,ammo neytronlar soni turlicha , shuning uchun ham atom massalari bilan farqlanuvhci atomlarning turlari izotoplar deyiladi Download 209.02 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling