Jism moddalardan tashkil topgan

Jism moddalardan tashkil topgan .

Moddalar kimyoviy xossalarini o’zida saqlovchi kichik zarrachalar molekulalardan tashkil topadi.

Molekula – moddaning kimyoviy xossalarini o’zida namoyon qiluvchi eng kichik zarrachasidir

Moddaning eng kichik va mustaqil mavjud bo’la oladigan zarrachasi molekula deb ataladi.

Molekula o’zaro bog’langan atomlar guruhidan iborat zarracha .

Murakkab va oddiy molekulalarning tarkibiga kiruvchi elementlarning eng kichik zarrachasi atom deb ataladi.

Molekula va atomlar doimiy harakatda bo’ladi.

P . Gassendi “ moddalar atomlardan tuzilgan , atomlarning birikishidan molekula hosil bo’ladi “ deb

Molekula tushunchasini fanga kiritgan

1741- yilda M .V . Lomonosov atom – molekulyar ta’limot mohiyatini bayon etdi :

1 ) Barcha moddalar juda mayda zarrachalar – atomlardan tarkib topgan . BU zarrachalar muayyan kimyoviy xossalarga ega bo’lib , ayrim qismlarga boshqa bo’linmaydi ;

2 ) molekulalar to’xtovsiz harakatda bo’ladi ;

3 ) atomlarning biror miqdoriy qonuniyat bilan o’zaro birikuvidan murakkab zarrachalar hosil bo’ladi ;

4 ) atomlarning muayyan massa va o’lchami bor ;

5 ) har bir moddaning tarkibini uning molekulasi tarkibi bilan ifodalash mumkin ;

6 ) oddiy moddalarning molekulalari bir xil atomlardan , murakkab moddalarning molekulalari esa har xil atomlardan tuzilgan .

Atomning oddiy og’irlik o’lchov birliklarida ( g , kg ) ifodalangan massasi atomning absolyut massasi deyiladi .

Eng kichik massaga vodorod atomi ega :

ma (H) = 1.67 * 10 -27

kislorod va uglerod atomlari quyidagi atom massalariga ega bo’ladi :

ma ( O ) = 26.67 * 10 -27 kg ; ma ( C ) = 19,93 * 10 -27 kg

Bu qiymatlar bilan ishlah qiyinchilik tug’diradi . Shu sababli kimyoda atomning absolyut massasi o’rniga nisbiy atom massasidan foydalaniladi.

Atom massa birligi sifatida C atomi absolyut massasining 1/12 qismi qabul qilinadi