Elementar elementar

Hulq-atvorning psixofiziologik asosi

 РЕЖА:

• Нерв тизими ва эндокрин тизимининг инсон организми ва хулқ атворидаги аҳамияти.
• Xulq-atvor va irsiyatning psixologik xususiyatlari
• Инстинкт тушунчасининг мазмуни.

 

Нерв тизими ва эндокрин тизимининг инсон организми ва хулқ-атворидаги аҳамияти.

Периферик асаб тизими – нервлар ва нерв тугунларидан иборат.
Периферик нервлар мажмуаси юрак, ўпка, овқат ҳазм қилиш тизими ва бошқа ички органлар, томирлар ва тўқималарни таъминлайди, буларнинг барчаси вегетатив асаб тизимини ташкил этади.

Бош мия харитасини тузиб, нервлар вазифаларини аниқлашга илк маротаба Томас Уиллис (1621-1675) қўл урган эди. Немис врачи Франц Галль (1758-1828) миянинг френология харитасини яратиб, унда «руҳ лаёқатлари» деб номлаган психиканинг хоссаларини жойлаштирди. S.K.Mangal: “General Psychology” 2013y 44p

Бош мия харитасини тузиб, нервлар вазифаларини аниқлашга илк маротаба Томас Уиллис (1621-1675) қўл урган эди. Немис врачи Франц Галль (1758-1828) миянинг френология харитасини яратиб, унда «руҳ лаёқатлари» деб номлаган психиканинг хоссаларини жойлаштирди. S.K.Mangal: “General Psychology” 2013y 44p

Sinaps- aksonning signal uzatuvchi tugash qismi va ushbu signalni qabul qiluvchi dentritning tutashgan qismi. Sinaptik oraliq- akson va signal qabul qiluvchi neyron o’rtasidagi kichik oraliqPsychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan . 74p

2. Xulq-atvor va irsiyatning psixologik xususiyatlari

Irsiyat- organizmlarning o‘z belgi va hususiyatlarini nasldan-naslga o‘tkazish xossasidir.

Heritability – the proportion of variation among individuals that we can attribute to genes.

Jins – psixologiyada biologic va ijtimoiy omillarning ta’siri va erkak yoki ayol farqlarini aniqlashtirish xususiyatidir.

Gender in psychology, the biologically and socially influenced characteristics by which people define male and female

Bihevioral genetika – bu irsiyat va atrof-muhitning xulq-atvorga ta’sirini o’rganishdir

Behavior genetics – the study of the relative power and limits of genetic and environmental infliences on behavior.

•  

Irsiyat qartani tarqatadi,

Irsiyat qartani tarqatadi,

Atrof-muhit qo’lda o’ynaydi. Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan 81p

Genetiklar xulq-atvorini quyidagicha o’rganib chiqishdi:

Egizaklarni tadqiq etish

Asrab olingan bolalarni tadqiq etish.

Egizaklarni tadqiq etish.
Ikki tuhum hujayradan hosil bo’lgan egizaklar
Bir tuhum hujayradan hosil bo’lgan egizaklar
Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan 138p
Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan 138p
Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan 138p

Asrab olingan bolalarni tadqiq etish.

genetik qarindoshlar (biologik ota-ona)

ijtimoiy qarindoshlar (bolani asrab olgan ota-ona)

3. Инстинкт тушунчасининг мазмуни

Чарльз Дарвиннинг эволюция назарияси таъсирининг ошиб боргани сари, барча хулқ турларини инстинктлар кўринишида таснифлаш қабул қилинди. Агар инсонлар ўзларини танқид қилишса, бу уларнинг “ўзини-ўзи камситиш инстинкти” оқибатида содир бўлган. Агар улар мақтансалар, бу уларнинг “ўз шахсини намоён қилиш инстинктини” акс этган. Социологлардан бири, беш юз китобни кўриб чиқиб, 5759 та эҳтимолдаги одам инстинктларидан иборат рўйхат тузган эди!

Instinkt- U yoki bu biologik turga xos, tug’ma biologik shartlangan xulq-atvor.

• Instinkt- U yoki bu biologik turga xos, tug’ma biologik shartlangan xulq-atvor.
• Instinct – a complex behavior that is rigidly patterned throughout a species and is unlearned.
• Насл қолдириш инстинкти – бу ота-оналик инстинкти сифатида кўриниб, насл – авлод учун ғамхўрлик қилиш, уни маълум вақтгача овқат билан таъмин этиш, хавф-хатардан сақлаш ўз болаларини парвариш қилиш туғма маҳоратига эга бўлиб, ўз наслининг келажаги ҳақида ғамхўрлик қилади.
• Инстинктга асосланган ҳулқ-атвор – бирор бир турга мансуб ҳайвонларнинг барчасида бир хил йўналтирилган турга хос бўлган ҳулқ-атвор ҳисобланади.
• Psychology David G. Myers Hope College Holland, Michigan . 444p

МАВЗУ БЎЙИЧА ТЕСТ ТОПШИРИҚЛАРИ

1. Тирик мавжудотларнинг эволюция натижасида ўзини такомиллаштириб бориши билан уларнинг организмларида ўз зиммасига ривожланиш, ҳулқ-атвор ва яратиш кабиларнинг бошқаруви вазифасини олган махсус organ bu…

• a) Neyronlar
• b) Nerv tizimi*
• v) Endokrin tizimi
• g) Sinaptik oraliq

 2. Instinkt deb nimaga aytiladi?

• a) U yoki bu biologik turga xos, tug’ma biologik shartlangan xulq-atvor.b) nerv hujayrasi, nerv tizimining asosiy tuzilmasi*
• v) инсон томонидан воқеликни акс эттиришнинг юксак даражаси
• g) organizmlarning o‘z belgi va hususiyatlarini nasldan-naslga o‘tkazish xossasidir.

3. Organizmlarning o‘z belgi va hususiyatlarini nasldan-naslga o‘tkazish xossasi deganda nimani tushunasiz?

• a) Neyronlar
• b) Nerv tizimi
• v) Endokrin tizimi
• g) Irsiyat*

9 avril 2005
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!