Жисмоний шахсларнинг солиқли ва солиқсиз тўловларига тавсиф. Жисмоний шахслар тўлайдиган солиқларнинг хусусияти шундан иборатки, солиқ жисмоний шахснинг тўғридан-тўғри ўз даромадидан олинади


ТУМАНЛАР МАРКАЗИДАН 10 КМ РАДИУСДА-1,15


Download 44.71 Kb.
bet3/4
Sana08.06.2023
Hajmi44.71 Kb.
#1464714
1   2   3   4
Bog'liq
1.5. Жисмоний шахсларнинг солиқли ва солиқсиз тўловларига тавсиф

ТУМАНЛАР МАРКАЗИДАН 10 КМ РАДИУСДА-1,15
Бошка шахарлар 5 км радиусда-1,10
Агар ерлар Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг давлат хокимияти органларининг карорига мувофик ижарага олинган булса, жисмоний шахслар ер солиги урнига ижара хаки тулайдилар.
Ер участкаларигача булган масафа шахарлар ва туман марказлари маъмурий чегарасидан автомобил йуллари буйича аникланади. Ер участкаси икки шахар якинида жойлашаган булса, шахарларнинг функционал вазифаларига мос келадиган энг катта коэффицентдан фойдаланилади, бир ахоли пункти ёки кишлок хужалик корхонаси ва ташкилот атрофида ягона ставка белгилаш максадида улар худуднинг кандай кисми кайси зонага киритишига караб уларни бутунлай шахар атрофидаги зонага киритиши ёки мазкур зонадан бутунлай чикариб ташлаш мумкин.
Ижара хаки тарафларнинг келишуви асосида белгиланади, лекин бу хак конун хужжатларида белгиланган ер солигининг бир ставкасидан кам ва уч ставкасидан куп булмаслиги, ерлардан кишлок хужалик эхтиёжлари учун фойдаланганда эса – бир ставка микдорида булиши лозим. Дехкон хужаликларидан ундириладиган ер солиги хисоблаб чикариш чогида ер солиги ставкаларига ер сифатига боглик холда куйидаги коэффицентлар кулланилади:
- тупрок бонитети 40 балгача булса – 0,75,
- тупрок бонитети 41 балдан 70 балгача булса-1,0
- тупрок бонитети 70 балдан ортик булса-1,25,
Жисмоний шахсларга тадбиркорлик максадида фойдаланилаётган ерлар учун солик ставкаси юридик шахсларга белгиланган ставкада кулланилади.
Ер солигидан имтиёзли икки гурухга булинади;
1. Жисмоний шахсларни солиг солинмайдиган ер участкалари;
2. Ер солиги тулашдан тулик озод этилган жисмоний шахслар;
Солик солинмайдиган ер участкаларига куйидагилар киради;
1. Якка тартибда уй-жой куриш ва шахсий ёрдамчи хужалик юритиш учун конун хужжатларида белгиланган нормалар доирасида берилган ерлар-ер берилган пайтдан бошлаб икки йил муддатга;
2. Янги узлаштирилаётган ерлар ва мелиоротив холатни яхшилаш ишлари олиб борилаётган сугориладиган ерлар- лойихада назарда тутилган муддатга лекин ишлар, бошлангандан эътиборан 5 йилгача;
3. Янги тут кучати утказилган ер участкалари катор ораларидан кишлок хужалик экинларини экиши учун фойдаланишдан катъий назар 3 йил муддатга.
Шу муносабат билан бахорда утказилган тут кучатлари эгалаган ерлар солик тулашдан 3 йилга озод этилади, бунга кучат утказилган йил хам киради. Кузда утказилган кучатлар утказилган йилдан кейинги йилдан бошлаб 3 йилга солик тулашдан озод этилади.Солик кодексининг 101 моддасида соликдан озод этилган бошка ерлар бор. Аммо, улар жисмоний шахсга тегишли эканлиги айтилмаган.
Агар ерлар уз урнида фойдаланилмаса имтиёз йуколади. Ер кодексининг 55 моддасига кура кишлок хужалик кооператив аъзоларига, муассасалар ва ташкилотлар ходимларига шу ташкилотлар ерларида дехкон хужалиги юритиш учун сугориладиган ерлардан 0,35 га. гача, лалмикор ерлардан 0,5 гача яйловлардан 1 га. гача меъёрларда ер ажратиб берилади. Бу факат кишлок жойларда яшовчи дехкон хужаликларига берилади.
Ер кодексининг 27 моддасига биноан шахар ва кургонларда яшовчиларга якка тартибга уй-жой куриш учун 0,06 га. ер ажратилиб берилади.
Ер солигидан тулик озод этиладиган жисмоний шахсларга куйидагилар киради:
1. Яйлов чорвачилигининг чупонлари, йилкибокарлари, механизаторлари, врачлари, техниклари ва бошка мутахассислари, ишчилари;
2. Узбекистон Кахрамони: Совет Итифоки Кахрамони, Мехнат Кахрамони унвонларига сазавор булганлар, учала даражали Шухрат ордени билан такдирланганлар. 1941-1945 йиларидаги уруш ногиронлари ва катнашчилари;
3. Хизматни Авгонистон Республикасида ва жангавор харакат олиб борилган бошка мамлакатларга вактинча булган кушимларнинг чекланган контингенти таркибида утган харбий хизматчилар хамда укув ва синов йигинларига чакирилган харбий хизматга мажбурлар;
4. Хакикий муддатли харбий хизматга чакирилган харбий хизматчиларининг оилалари- хизмат муддатига;
5. I ва II гурух ногиронлари.
6. Ёлгиз пенсионерлар; уларга бир узи ёки вояга етмаган болалари ёки ногирон бола билан бирга алохида уй, квартира ёки ётокхонада яшайдиган пенсионерлар киради.
7. Бокувчисини йукотган куп болали оилалар; буларга ота-онадан бири ёки иккаласи вафот этган ва оилада 16 ёшга етмаган 5 нафар ва ундан 4 болалар булган оилалар киради.
8. Концентрацион лагерларнинг собик ёш туткинлари, Чернобил АЭС даги фалокат окибатлари тугатишга иштирок этган шахслар;
9. Кучириб келтирилган фукаролар келиб жойлашган ер участкалари буйича- ер участкалари берилган вактдан эътиборан 5 йилгача;
10. Илгари шахсий пенсия тайинланган шахслар; 
Ушбу имтиёзлар якка тартибда уй-жой куриш ва шахсий ёрдамчи хужалик юритиш учун конун хужжатларида назарда тутилган нормалар доирасида ер участкалари берилган жисмоний шахсларга нисбатан тадбик этилади. Меъёрдан куп ерга эга булганлар шу кисмидан ер солигини 1,5 ошувчи коэффицент билан тулайдилар. Имтиёз хукуки ер солигини тулашдан озод этилган шахслар яшайдиган ва биргаликда хужалик юритадиган бутун оилага тадбик этилади.
Мухокама учун саволлар:
1. Ер солиги объекти нима? (аклий хужум)
2. Ер солиги мохияти хакида гапиринг. (мунозара)
Савол якуни: Талабалар Ушбу савол буйича умумий билимга эга булишди ва ушбу савол буйича тушунча бера олади.
Назорат учун тест саволлар (таркатма материаллар):
2-савол буйича дарс максади: Талабаларга ер солигини хисоблаш тартиби хакида тушунча бериш.
Идентив укув максади:
1. Талаба ер солигини хисоблаш тартиби хакида тушунча бера олади.
2. Талаба ер солигини куллаш тартиби хакида тушунча бера оладилар.
2-савол баёни: Жисмоний шахсларнинг ер солигининг солик органлари томонидан хисоблаб чикилади.
Жисмоний шахсларнинг ер солигининг хисоблаш учун солик идоралари шахар, туман ер фонди маълумотлари хокимликларнинг карорлари асосида хамда уйма уй юриб утказилган текширишлар асосида ер участкалари майдонини аниклаб чикадилар.
Жисмоний шахсларнинг ер солиги хар йилнинг бошида солик органлари томонидан хисоблаб чикилади ва тулов хабарномаси ёзилади.
Ер солиги тулаш тугрисидаги тулов хабарномаси хар йили солик идоралари томонидан 1 майдан кечиктирмай жисмоний шахсларга етказилади. Улар жисмоний шахсларга шахсан топширилиши лозим.
Жисмоний шахслар ер солиги жорий йилнинг 15 июнь ва 15 декабрига кадар тенг булиб тулаб куйишлари шарт. Акс холда соликдан бокиманда пайдо булади ва соликдан ташкари пения (айбона) тулашга тугри келади.
Солик утган йилларда ундирилмаган булса солик идоралари аввалги уч йил учун солик хисоблаб ундириб олишга хакли. Утган йиллар учун ундирилмаган солик суммасига айбона хисобланмайди.
Ер ресурсларига солик солиш буйича
конун хужжатларининг шарки
Ер солигини бошкариш жуда осон, уни соликка тортиш объектини яшириш мумкин эмас. Шундай булсада, асосан, имтиёзларни нотугри куллаш йули билан солик солинадиган майдонларни камайтириб курсатиш холлари мавжуд. Мазкур хукукбузарларга нисбатан Солик кодексининг 135-моддасига мувофик жарима жазоси кулланади. Бирок улар хам ахволни узгартирмайди. Майдонларни тугри хисобга олиш ва имтиёзларни куллашни таъминлаш учун ер участкаларига доим хукукларни уз вактида руйхатдан утказмаганлик учун катъий жавобгарлик чорасини жорий этиш максадга мувофик булади.
Ер участкалари учун кайси пайтдан бошлаб хак тулаш керак ва мулк хукуки алохида турган биноларга утиш чогида ушбу мажбуриятлар качон тугаланади? Мунозара хозирга кадар давом этяпти. Баъзи мутахассислар фикрича, юридик ва жисмоний шахслар бинолар ва иншоотлар сотилиши чогида улар эгалаган ер учун соликни харидор ушбу участкага доир хукукини руйхатдан утказмагунига кадар тулашлари керак. Уйлашимизча, бу Солик кодексига зид келади. 103-модданинг учинчи кисмида мувофик ер участкаси олиб куйилган (камайтирилган), хаки тулаб кайтариб олинган, соитилган такдирда солик ундириш у амалга оширилган ойдан эътиборан тухтатилади (камайтирилади). Кодексининг ушбу меъёрига кура, ундаги бинолар ва иншоотлар сотилиши натижасида ер участкаси камайган такдирда, тегишинча, ушбу ойда солик суммаси хам камаяди. Худди шу тартиб хариб килувчи томонга хам таълукли, яъни унда алохида турган биноларни харид килиш пайтидан мажбуриятлар юзага келади. Хисобварак-фактура ва кабул килиш топшириш далолатномасини имзолаш санаси бинолар ва иншоотларни харид килиш (сотиш) санаси хисобланишига эътибор каратиш лозим. Бирок амалдаги тажрибанинг курсатишича, харидор ва сотувчи хар доим хам ер участкасига доир уз хукукларини кайтадан руйхатдан утказавермайди. Ана шунда ер доир туловлар буйича мажбуриятлар ижроси масаласи хал этилмай колаверади. Шу сабабли ер участкаларига доир хукукнинг утиш пайтини, бинобарин, улар учун солик туланишини хам ойдинлаштирадиган меъёрни киритиш максадга мувофик булади.
Президентнинг 2005 йил 22 декабрдаги «Узбекистон Республикасининг 2006 йилга асосий макроиктисодий курсаткичлари прогнози ва Давлат бюджети параметри тугрисида» ПК-244-сон карори билан юридик ва жисмоний шахслар учун ер солиги ставкалари 1,5 бараварига индексацияланган. Бундай купайтиришнинг бир кисми шу билан шартланганки, ер солиги ставкалари сумда белгиланган ва уни инфляция даражасини хисобга олган холда индексациялар лозим. Бундан ташкари, кейинги йилларда солик юкини бевосита соликлардан ер солиги мухим урин тутадиган ресурс соликларига кайта таксимлаш тамойили кузга ташланмокда.
СТАВКИ ЗЕМЕЛЬНОГО НАЛОГА ЗА ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЗЕМЕЛЬНЫХ УЧАСТКОВ В ГОРОДАХ И ПОСЁЛКАХ

Город, область

С граждан за земли, предоставленные для индивидуального жилищного строительства,
за 1 кв.м, сумов

1

2

3

4

5

Акташ

13,5

11,0

9,9


Алмалык

19,4

17,4

14,7

13,5

Ангрен

19,4

17,4

14,7

13,5

Андижан

22,8

21,5

19,7

18,8

Асака

13,5

11,0

9,2


Ахангаран

13,5

11,0

9,9


Бекабад

15,2

12,8

11,0


Беруни

14,7

12,3

10,5


Бухара

18,8

17,0

14,4

12,8

Гиждуван

12,8

11,1

9,2


Гулистан

14,7

12,3

9,9


Денау

16,2

13,5

12,2


Джизак

18,8

17,0

14,4

12,8

Питнак

12,8

11,0

9,2


Зарафшан

13,5

11,0

9,9


Каган

12,8

11,0

9,2


Карасу

13,5

11,0

9,2


Карши

17,6

17,0

14,4

12,3

Касансай

12,8

11,0

9,2


Каттакурган

15,2

12,8

11,0


Коканд

18,8

17,0

14,4

12,8

Кува

13,5

11,0

9,2


Кувасай

13,5

11,0

9,2


Кунград

13,5

11,0

9,2


Маргилан

14,7

12,3

10,5


Навои

18,8

17,0

14,4

12,8

Наманган

22,8

11,0

19,7

18,8

Нукус

18,8

17,0

14,4

12,8

Самарканд

22,8

21,5

20,6

18,8

Сырдарья

12,8

11,0

8,6


Тахиаташ

15,2

12,8

11,0


Термез

17,0

14,4

12,2


Турткуль

12,8

11,0

8,6


Ургенч

18,8

17,4

14,4

12,8

Ургут

13,5

11,0

9,9


Учкудук

12,8

10,5

8,6


Учкурган

13,5

11,0

9,2


Фергана

18,8

17,0

14,4

12,8

Хаккулабад

13,5

11,0

9,2


Ханабад

13,5

11,0

9,2


Хива

12,8

10,5

9,2


Ходжейли

14,7

12,/8

10,5


Чартак

13,5

12,2

9,2


Чимбай

13,5

11,0

9,2


Чирчик

19,4

17,4

14,7

13,5

Чуст

13,5

11,0

9,2


Шахризабс

16,2

12,8

9,9


Шахрихан

13,5

11,0

9,2


Ширин

12,9

10,5

8,9


Янгиабад

135

11,0

9,9


Янгиер

12,9

10,5

8,9


Янгиюль

13,5

11,0

9,9


Прочие малые города




Республика Каракалпакстан:





северная зона

10,5

8,6

6,9


центральная зона

12,2

9,2

8,3


южная зона

12,3

10,5

8,6


Андижанская

13,5

11,0

9,2


Бухарская

12,9

10,5

9,2


Джизакская

12,3

9,9

8,6


Кашкадарьинская

14,4

12,2

9,9


Навойинская

12,9

10,5

8,6


Наманганская

13,5

11,0

9,2


Самаркандская

13,5

11,0

9,9


Сурхандарьинская

14,7

12,3

10,5


Сырдарьинская

12,9

10,5

8,6


Ташкентская

13,5

11,0

9,9


Ферганская

12,9

10,5

9,2


Хорезмская

12,9

10,5

9,2


Посёлки и сельские населённые пункты, являющиеся районными центрами

Республика Каракалпакстан:





северная зона

8,6

7,1



центральная зона

9,3

8,0



южная зона

10,5

8,6



Андижанская

11,1

9,3



Бухарская

10,5

9,3



Джизакская

9,9

8,6



Кашкадарьинская

11,7

9,9



Навойинская

10,5

8,6



Наманганская

11,1

9,3



Самаркандская

11,1

9,9



Сурхандарьинская

12,3

10,5



Сырдарьинская

10,5

8,6



Ташкентская

11,1

9,9



Ферганская

10,5

9,3



Хорезмская

10,5

9,3




Download 44.71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling