4-§. Бошкариш тизимларининг элементлари


Download 20.14 Kb.
Sana21.06.2023
Hajmi20.14 Kb.
#1638138
Bog'liq
lort


Кичю етакчи ролик I диск 2 га нисбатан сурилганда дискнинг иш радиуси в; бинобарин, етакчи ва етакланувчи валлар орасидаги узатиш нисбатр Узгаради.
Вал даги шкив 4 дан иккита етакчи конус 1 айланма харакат олади. Вал ll да диаметрлари етакчи конусларнинг диаметрларига тенг иккита етакланувчи конус 6 бор. Валларнинг биридан иккинчисига харакат ички томонида ёгоч кУймалар 3 бУлган понасимон тасма 2 воситасида ёки тегишли профилдаги кенг тасма воситасида узатилади. Вал нинг айланиш частотасини 01 ва 02 нукталар атрофида бурилувчи ричаглар 8 ёрдамида Узгартириш учун вал даги ана шу керилувчи конуслар бир-бирига якинлаштирилади ёки керилади, шунга яраша вал П даги конуслар хам шу даража керилади ёки бир-бирига якинлашади. Ричаглар 8 Унакай ва чапакай резьбали винт 7 оркали чамбарак 5 воситасида бурилади.
Вариаторнинг узатиш нисбати роликларни киялатиш йУли билан Узгартирилади, роликлар бурилганда роликларнинг етакчи ва етакланувчи фрикцион косаларга уриниш радиуслари Узгаради.
4-§. Бошкариш тизимларининг элементлари.
Дастгохнинг эксплуатацион сифатлари (унумдорлиги, дастгохка хизмат курсатишнинг кулайлиги ва оддийлиги, ишлашининг пу,хталиги) бошкариш сисгемасининг канчалик яхши ишлаб чикилганлигига куп жихатдан боглик.
Дастгохни бошкариш системаларида механикавий, электрик, электроний ' гидравликавий курилмаларнинг комбинациялари ишлатилади. сунгги йилларда дастурий бошкариладиган дастгохлар сони ортиб бормокда, уларда дастгохнинг иш цикли муайян конун асосида алмаштириладиган элемент ёки шу қўнунни берувчи элемент воситасида амалга оширилади.
Бошкариш системаларига нисбатан куйидаги талаблар куйилади: хавфсизлик, бошкарилиши осонлик ва кулайлик, тез бошкарилувчанлик, мнемониклик (яъни кул каракати йУналишининг дастгохдаги бошкариладиган кисм харакати йУналиши билан бир-бирига уйгунлиги) аниклилик (дастгохнинг хар хил механизмлари хар хил аникликда сурилиши талаб этилади), автоматлаштирилиш талаблари куйилади. Дастгохни бошкариш органларининг сонини, масалан, бир хил ёки бир типдаги-механизмларни бошкариш вазифаларини (функцияларини) битта даста ёки чамбаракка юклаш йули билан анча кискартириш мумкин.
Одатда, дастгох механизмларини бошкариш системаси куйидагилардан:
а) операторнинг кули ёки оёги таъсирида тирак, кулачок ёки копирдан ишлайдиган бошкарувчи органдан; даста, кнопка, охирги переключатель ва шу кабилар ана шундай орган бУлиши мумкин;
б) механикавий электрик, электроний, гидролавликавий пневматикавий узатма тарзидаги узатувчи органдан:
в) ижро этувчи механизм-вилкалар, рейкалар, ричаглар ва бошкалардан иборат.
Хозирги замон дастгохларида бошкариш системаси нихоятда хилма-хил. Уларнинг баъзиларини куриб чикамиз. Тишли гилдираклар 6, 7 ва 8 блоки тегишлича дасталар 5, 2 ва 1 билан бошкарилади, бу дасталар эса тишли сегментлар 4 билан богланган. Сегментлар рейкалар 5 билан тишлашган. Бошкаришнинг куп ричагли системалари ишлатиш учун нокулай, чунки хар бир механизм алохида даста билан бошкарилади, бу эса ишчини чарчатади ва кайта улаш учун куп вакт олади. Бу жихатдан олганда бир дастали (бир ричагли) системалар анча кулай. Бошкаришнинг бундай системаси ёрдамида тишли гилдиракларнинг бирданига иккита блокини бошкариш мумкин. Даста З вертикал текисликда бармок атрофида бурилса, валик 4 укий йуналишда тепага ёки пастга силжийди. Доиравий кесимли рейка 8 валик 6 даги тишли гилдирак 7 ни айлантиради ва вилка 14 ёрдамида кушалок блок 13 ни валик 5 буйлаб икки вазиятдан бирига суради. Агар даста З планка 2 даги кесиклардан ташкарида бУлса, тишли гилдиракларнинг иккала блоки хам нейтрал вазиятда туради.
Кайта улашлар учун кетадиган вактни кискартириш, яъни ёрдамчи вактни камайтириш учун дастгохларда бошкаришнинг преселектив деб аталадиган системалари ишлатилади. Бу системалар шундан кейинги операция учун бош харакат (ёки суриш харакати)нинг зарур тезлигини шу операциянинг Узидаёк созлаб кУйишга имкон беради. Операция тугагандан кейин ростланган тезлик (ёки суриш) дастанинг бир харакати ёхуд кнопкани бир босиш йУли билан ишга солинади. Бундай системанинг ишлаш принципи расм, в да курсатилган. Операцияни бажариш вактида, яъни дастгох ишлаётганда тезликлар курсаткичига эга бУлган буриш диски 1 шундан кейинги операция учун зарур буладиган тезликни берувчи вазиятга келтириб кУйилади. Бунда шлицли валик б га Утказилган торцавий кулачоклар 5 бурилади ва зарур вазиятни олади. Операция тугагач тезлик даста 2 ни буриш йУли билан Узгартирилади, бу даста бурилганда тишли узатмалар ва кесиМИ доиравий рейка 8 оркали кулачоклар 5 ни силжитади, улар эса Уз торцавий кулачоклари воситасида фрикцион муфталарни кайта уловч и ричаглар З ни буради (схемада факат битта ричаг курсатилган). Хар бир тезликка торцавий кулачокларнинг муайян вазияти тугри келади. Тезликни олдиндан тугрилаб куйиш пайтида кулачоклар 5 ричагларга тегмайди, чунки улар пружина 7 билан кериб кУйилган.
Дастгохларда дистанцион бошкариш (маълум масофадан туриб бошкариш) усули кенг куламда кулланилмокда, бу усулда дастгохни бошкариш пульти бошкариладиган механизмлардан маълум масофада жойлашган бУлади, Дистанцион бошкариш системалари электромеханикавий, электрогидровликавий ва бошкача булиши мумкин.
Download 20.14 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling