Жисмоний тарбия, спорт назарияси ва услубияти кафедраси

Мактабгача ва бошланҒич методикаси кафедраси доценти, п.ф.ф.д (PhD) М.Н. Аъзамова

Maktabgacha pedagogika fani

Мavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalarni jismoniy tarbiyasi.

Maqsad va vazifalari. Asosiy tushunchalari.

Илк ва мактабгача ёшдаги болалар
жисмоний тарбияси.
 
Инсон ҳаётининг биринчи етти йиллигида болалар соғлиғининг асосига замин тайёрланади, ҳаётий зарурий ҳаракат малакалари шаклланади, такомиллашади, кейинчалик жисмоний ривожланиш учун лозим бўлган шарт-шароитлар юзага келади.
Русий забон олимларимиз Шелованова, Аксарийной, Сорочек, Уваров, Биковларни тадқиқотларини натижалари шуни кўрсатадики боланинг жисмонан чиниққан, чаққон, кучли бўлиб ўсиши учун ўз вақтида тўғри режалаштирилган жисмоний тарбия жараёни мухим роль ўйнайди. Жисмоний тарбиянинг аҳамия-тини нотўғри баҳолаш бола организмини ривожлантиришни сусайтирибгина қолмай, уни ақлий ривожланишига ҳам салбий таъсири кўрсатишини жисмоний тарбия амалиёти исботлаб берди.
Боланинг организими тез ривожлана бошлайди. Лекин организмнинг ҳимоя рефлекси суст ривожланган бўлади, нисбатан касалга тез чалинади
. Шунга кўра бу ёшдагилар жисмоний тарбиясининг вазифаси – уларнинг соғлигини сақлаш ва мустаҳкамлаш, чиниқтириш, ҳар томонлама жисмоний ривожлантириш, гавдани тўғри тутиш, умумий ва шахсий гигиенага эътибор берадиган қилиб вояга етказишдир.
Энг аҳамиятлиси уларда ҳаёт учун зарурий энг оддий ҳаракат малакаларини – юриш, югуриш, сакраш, улоқтириш, тирмашиб чиқиш, велосипедда, роликли чанғида, конкида юриш, югуриш, сузиш ва самокат ва велосипедда юришларни ривожлантиришдир. Бу ҳаракатларни болалар тез ўзлаштиради. Бунга сабаб уларнинг нерв системасини эластиклигини юқорилигидир. Оддий ҳаракат малакаси кейинчалик каттароқ ёшга ўзлаштиришга ёрдам беради.
Бу ёшдагиларда жисмоний сифатлардан чаққонлик, тезкорли, чидамлилик ва эгилувчанликни ривожлантиришга имкониятлар катта.
Леви Гориневскаяни текширишига қараганда мактабгача ёшдаги болаларда жисмоний тарбиянинг тўғри йўлга қўйишда қийинроқ бўлган умумжисмоний машқлар, 1-синф дастурига яқин бўлган, унгатайёрлайдиган машқлар танлаб олинади.