Jismoniy rivojlanish (JR)

Jismoniy rivojlanish (JR)

Jismoniy rivojlanish bu organizmni nasliy va ortirillgan morfologik va faol belgilarini, uning potensial imkonini, shuningdek biologik yoshini pasport yoshiga mosligini yig‘indisidir. JR ko‘rsatkichi bo'lib, sport tanlovini kriteriylari va sportning har xil turlari bilan mashg‘ulotlar hisoblanadi. Masalan, qizlarda badiiy gimnastika seksiyalarida bel shakliga e’tibor beriladi. O‘spirinlarni og‘ir atletika seksiyasilarida bel lordoziga, oyoq uzunligini gavdaga nisbati, sportni yuqoriga ko‘tarilish turlarida tananing og‘irlik markazini joylashishiga e’tibor beriladi. Uzunlik va og‘irlik, tanaffusda ko‘krak qafasi aylanasi va uni ekskursiyasi respirator kattaliklar bilan to‘g‘rilanadi (o‘pkani tiriklik sig‘imi (O‘TS) maksimal o‘pka ventilyatsiyasi, nafas chuqurligi va b.). Qon aylanishini minutlik hajmi tananing yuqori qismi bilan, yurak sig‘imi tana og‘irligiga va bo‘yi bilan bog‘likligi belgilangan.



Visserial semirishning rivojlanishi va qandli diabetning 2 darajali rivojlanishini bashorat qilishda qorin aylanasining 2 ta son aylanasining yig‘indisi nisbatini tavsiflovchi ko‘rsatkichining ahamiyati isbotlandi. Bundan tashqari klinik amaliyotda tana tuzilishini turlari ma’lum bir kasalliklarga moyil ekanligi ko‘rilgan.

Giperstenik tana tuzilishiga ega bo‘lgan organizmda quyidagi kasalliklar ko‘p uchraydi:

- gipertoniya kasalligi;

- ateroskleroz;

- qandli diabet;

- semizlik;

- qo‘l va oyoq tomirlari troibozi;

- o‘t toshi kasalligi.

Asteniklarda ekstremal ta’sirotlarga chidamliligi past va ko‘p uchrab turadi:

- gipotenziya;

- nafas organlari kasaliklari (tuberkulyoz);

- qalqonsimon bez;

- nevroz;

- oshqozon ichak trakti kasaliklari.

JR baholovchi kriteriylar: