Jixozlarni almashtirish va tamirlash masalasi reja: jixozlarni almashtirish jixozlarni tamirlash

JIXOZLARNI ALMASHTIRISH VA TAMIRLASH MASALASI
Reja:


1. JIXOZLARNI ALMASHTIRISH
2. JIXOZLARNI TAMIRLASH
3. Texnalogik jixozlar


1. JIXOZLARNI ALMASHTIRISH
Yengil sanoat korxonaiari mashina yoki uskunalarining texnik holati 6 uiaming tarkibiy tuzilish ko‘rsatkicMarining sonli qiymatlari bilan baholanadi. Geometrik oichamlaming bosimi, aylanish chastotasini, tebranish amplitudasi, shovqin darajasi, haroratini, kuchlanishi va quwatini tavsiflaydiganfizikkatta^artaridbiy tuzilish ко‘г5а1к1сЫап,уа’ш strukturaviy parametrlardir. Strukturaviy parametrlar nominal (S^), ruxsat etilgan (S^) vachegaraviy (S ^ bo‘ladi. Strukturaviy parametming nominal qiymati bosMang* ich hisoblanib, yangjmahsulotparametrigamoskeladi. Strukturaviy parametriaming ruxsat etilgan qiymati nosozlikning chegarasi hisoblanadi. Foydalanish muddati tugamagan paytidamashinaishgayaroqli,lekinpastsamaraberib, navbatdagi ta’mirgacha ishlashi mumkin bo‘ Isa ham, u nosoz hisoblanadi. Mashinaning qolgan holatini 1 -rasmdan (I, II, 1П) tushunib olish mumkin. Strukturaviy parametming chegaraviy qiymati mashina samaradorligining shunday pasayishiga mos keladiki, unda mashinadan foydalanish texnik va iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo‘lmay qoladi.
To‘xtab qolishlar vaqt o‘tishi bilan yoki tasodifan yuzaga kelishi mumkin. Vaqt o‘tiishi bilan sodir bo‘ladigan to‘xtab qolishlar ko‘pincha ishqalanadigan detallar yeyilishi ta’sirida yuzaga keladi. Tasodifiy to‘xtab qolishlar esa detallarda asta-sekin toliqish, mayda darzlar ko‘payishi natijasida yuzaga keladi. Mashina va detallarining texnik holatini baholashning ayrim umumiy amaliy usullarini ko‘rib chiqamiz. Mashina tashqi ko‘rikdan o‘tkazilib, alohidabo‘g‘in vadetallaming ifloslanishi darajasi, detallar holatiningto‘g‘riligi, ulardagj ko‘zgako‘rinadiganzararlanish alomatlari soni, turli buzilishlar, himoya qoplamalarining zararlanishi, moy uzatishning to‘g‘riligj vaboshqa ehtimoli bo4gan nosozliklar o‘matiladi. Ishlab chiqarilgan yaroqsiz mahsulot soniga qarab, bo‘g‘in va mexanizmlar nosozligining sabab hamda xususiyatlari aniqlanadi.

Masalan, tikuv ma^iinalarida bahyaqator hosil qilish jarayonida bahya hosil qilmasdan o‘tkazib yuborish hodisasi sodir bo‘lsa, bu igna bilan moki orasidagi oraliq buzilganini yoki igna noto‘g‘ri o‘matilganini bildiradi. Talab etilgan quw at bo^yicha texnik holatni baholash. Bu usul ishlab chiqarish sharoitida qulay bo‘lib, mashinaning umumiy texnik holati to‘g‘risidatasawurhosil qilish imkonini beradi. Yyengil sanoat korxonalarida talab etilgan quwatni tekshirish energiyanazoratining umumiy tizimiga kiradi va grafik asosida amalga oshiriladi. Haqiqiy talab etiladigan quwat korxonada o‘matilgan nominal quwat me’yori bilan solishtiriladi va mashinaning texnik holati haqida xulosaberiladi. Mashina mexanizmi yoki bo‘g‘ini talab qiladigan quwatni yaxshiroq aniqlash uchun ajratish usulidan foydalaniladi. To‘xtatilgan bo‘g‘in yoki mexanizmningquwati elektrodvigglel validan ajratilgunga qadar va to‘xtagandan keyingi quwatlar farqiga teng boMadi. Tajriba shuni ko‘rsatadiki, talab etilgan quwatni tekshirib borish va uni tartibga keltirish uchun ta’mirlash va profilaktika o‘tkazish davomida ko‘rilgan choralar mashinaning faqatto‘xtovsiz ishlashini ta’minlab qolmasdan, elektrenergiyasi sarfini ham sezilarli darajadakamaytiradi.

Tikuv va trikotaj mashinalaridan foydalanuvchilar uchun mashinalardagi uzoq ishlaydigan va tez yeyiladigan konstruktiv elementlaming nisbati, talab etiladigan ishlar hajmi hamda konstruktiv elementlami tiklash davriyligi, ya’ni uzoqqachidamaydigandetallami moylash,rostlashvata’mirlash hamda almashtirish hajmi va muddatlari katta ahamiyatga ega. Xizmat muddati mobaynidagi yaroqlilik taridbi tahlilidan kelib chiquvchi iste’molchilar uchun mashina texnik ahvolini baholashning eng muhim ko‘rsatkicMaridan bin moylash, rostlash hamda saqlashda uning texnologjyabopligi koeffitsientlari hisoblanadi. Mashinalaming moylashga moslashgaiii moylashning зоИзЬйтш mehnat sarfi, davomiyligi va narxi bilan, moylash amallari bo‘yicha texnologiyaboplikning xususiy koeffitsientlari bilan baholanadi.
Foydalanish davrida moylab turishning solishtirma mehnat sarfi ushbu formula bilan aniqlanadi. T = ____ kishi-soat/dona mov.m.s. » » / w, Buyerda:T T ,-mosravishdaishdavridavomidaharsmenadava X.S, ^.1 davriy texnik xizmat ko‘rsatishda moylash uchun sarf etilgan mehnat h^mi; - mashinadan foydalanish muddati davomidagi ish unumi; n ishlash davri mobaynida texnik xizmat ko‘rsatish turlari. Mashinalardan foydalanish paytidagi moylashning solishtirma narxi: С = _________ so‘m/dona '-'m o y.e .n . ^ с Bu yerda: S ^ - mos ravishda har smenada va davriy texnik xizmat ko‘rsatishda moylash amalining narxi. S. - moylash hamda artish ashyolarining narxi.
Tlkuv va trikotaj mashinasini moylashning solishtirma mehnat sarfi ushbu formula bo‘yicha aniqlanadi: n Y t . ^ j.mi T = w, Bu yerda: - mashinaning yillik ish unumdorligi; T - yillik jami meg‘nat sarfi, kishi/soat hisobida. Mashinalaming moylash ishlariga moslashgani mashina ayrim parametrlarining tavsiflari ta’siridagixia emas, balki ana shu tavsiflar majmui ta’sirida ham o‘zgaradi. Shimday qilib, tikuv va trikotaj mashinalarining moylash amallarini bajarishga moslashishi bo‘yichamiqdoriy ko‘rsatkichlarini, ular tuzilishini mukammallashtirishda erishilgan yutuqlami ana shu jihatdan umumiy baholash, texnologiyabopligining xususiy koeffitsienti esa moylash bo‘ ^nlarining tuzilishida^ afeallik va катсЫШагга to‘ la aniqlash inikonim beradi. Kelajakda yaratiladigan tikuv va trikotaj mashinalarining moylash amallari bo‘yicha texnologiyabopligining xususiy koeffitsienti birga yaqin boiishi kerak. Mashinani rostlash barqarorligi koeffitsienti — ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatishda talab etiiadigan ishlar hajmini hamda iste’molchilar uchun qulay boMgan xizmat muddati mobaynida ulaming takrorlanishini ifodalaydi. U ta’mirlanadigan konstruktiv elementlar shakli va o‘lchamlarining barqarorligini ham hisobga oladi. Mashinani rostlash barqarorligi koeffitsienti— К mashinadagi konstruktiv elementlaming boshlang‘ ich ishga yaroqliligi— ^ ni butun xizmat muddati davomida mashinani ishga yaroqli holatda saqlash uchun zarur bo‘lgan hamma nokonstruktiv elementlaming jami ishga yaroqliligi — »,G^yokinarxi— gabo‘lishorqali aniqlanadi: к X g , . E Q , Buyeixia G va Q. -mashinadagiboshlangichyokitegisMichatexnik xizmat ko‘rsatish yoki ta’mirlash chog‘ ida tiklanadigan nokonstruktiv elementlaming yaroqliligi yoxud narxi; n-butun xizmat muddati davomida mashinalargategishlicha 1ехп1кх12та1к0‘1^5Ьуаи1агш1а’гшг1а$Ыаг80ги. Zamonaviy mashinalami rostlash baiqarorligi koeffitsientini 0,1 ga yetkazish talab qilinadi. Mashinalami rostlashgamoslashganini baholashda: 1. Mashina bo‘g‘ inlarini, agregat va mexanizmlarini rostlash bilan bog‘liq konstruktiv yechimlar xususiyatlarini o‘rganish va ulaming rostlash ishlariga moslashganini baholash tizimini ishlab chiqish lozim; 2. Zamonaviy tikuvvatrikot^ mashinalarituzilishining rostlash ishlariga moslashish ko‘rsatkichlarini aniqlash va shundan keyin vilami rostlash jarayonlarini takomillashtirish tadbirlarini ishlab chiqish kerak. Rostlanishlari barqarorroq, texnik xizmat ko‘rsatish vata’miriash ishlari hajmi eng kam bo‘lgan hamda foydalanishdavrida kam takrorlanadigan mashinaiarrostlashgako'proqmoslashgan. Shu sababli rostlashlaming barqaroriigi koeffitsienti ^ tikuv va trikotjy mashinalarining rostlashga moslashganligini ifodalovcM baholash ko^rsatkichi boUib xizmat qiladi. Maz> kur koeffitsient mashinani ishga tayyorlashda barcha rostlashlami bir martao‘tkazishdasarflanadiganmehnatni mashinadanyil davomida foydalanishda o'tkazilgan rostlashlaming jami mehnat sarfiga bo'lib topiladi. Tikuv va trikotaj mashinalarining rostlash ishlariga moslashganligini baholashda asosiy ko'rsatkichlar quyidagilardin 1) Foydalanish davri davomida barcha mexanizmlami rostlashning mehnat sarfi: kishi / soat Buyerda: T^-mosravishdaishgatayyorlash,foydaIanish jarayonlarida rostlashlaming va mashinaning texnologik ish jarayoni bilan bog‘’liqbo‘lgan rostlashlaming mehnat sarfi; 2) Ishlaming solishtirma mehnat sarfi, ya’ni foydalanish davri mobaynida hamma mexanizmlami rostlash ishlariga sarflanadiganjami mehnatning o^sha davrda mashina bajargan ishga nisbati; T«.= Bu yerda: ~ solishtirma mehnat sarfi, kishi-soat/dona T^-j-tannoqnibirmartarostlashningmehnat sarfi . - mashinalami ishga tayyorlashda i - uzelni rostlashlar soni; . - mashinalar yil davomida ishlaganda i - uzelni rostlasMar soni. 3) Quyidagi bog‘liqlikbilan ifodalanuvchi гоз11а8Ыат1п§ texnologiybopligj koeffitsienti: 1Тр,(а) K_„.. = -------1=3-------------------- ЕТр,(а)+ХТр,(ё) i « 1 i - 1 Bu yerda: - rostlash ishlarini bajarishdagi asosiy va yordamchi vaqtning mehnat sarfi. Agar mashinani rostlashning mehnat sarfini grafikda ordinata bilan ifodalab, absissalar o‘qida uning ish vaqtini joylashtirsak, rostlashlaming umumiy mehnat sarfini aniqlash uchim grafik hosil qilishimiz mumkirt Agar grafikda umumiy mehnat sarfining ordinatasini to‘g‘ri chiziq vositasida ordinatalar boshi bilan birlashtirsak, ushbu chiziqning ufqiy chiziqga nisbatan og‘ ish burchagini hisoblab topish mumkin. Mashinaning texnik mukammalligi bilan bog‘liq bo‘lgan ish vatexnologik rostlashlaming mehnat sarfiga qarab bu burchak turli qiymatlarga ega bo‘ ladi va quyidagi tenglamaga asosan aniqlanadi: b к J J . * tty ^ * »xn ^ * foy MazkuT tenglamadan ko‘rinadiki, foydalanish jarayonida rostlashlarning mehnat sarfi nolga teng bo‘lsa, rostlashlaming barqarorlik koeffitsienti texnologikjarayon b il^ bog‘langan rostlashlami bajarishgabog‘lik bo4adi (Tj^). Teng bo‘ Iganda, rostlashlaming barqarorlik koeffitsienti birga teng bo‘ladi. Shunday qilib, ko‘p omilli regression tenglamalar yordamida mashinalaming rostlash ishlariga moslashishini yaxshilashga qaratilgan turli chora-tadbirlar samaradorligini miqdoriy baholash mumkin ekan. Ma\gud omil- lai^ ta ’sirko‘rsatib, teskari bog‘lanish orqali (ulamingqiymatini kichray- ^ s h yoki kattalashtirishga erishgan holda) tikuv va trikotaj mashinalarini K>stlash ishlarigamoslashishini oshirish mumkin. Yengil sanoat korxonalarida ishlatiladigan texnologik mashina va jihozlami ishlatishjarayonida detallaming chizmasi va texnik sharti tavsifida ko‘rsatilgan dastlabki o‘ Icham ko‘rsatkichIari detallaming yeyilishi yoki turli xil nuqsonlari tufeyli o‘zgaradi. Ishqalanish kuchi, yuza qatlamining “charchashi”, meyoridan ortiqcha kuchlarta’siri yoki detallami o^zaro joylashishining buzilishi natijasidagi 2o‘riqishlar ta’sirida detallarda yeyilish sodir boMadi. Eyilish natijasida detallaming yuza qatlamining sifati, geometrik o‘lchamlari vashakli o‘zgaradi. Ishchi yuzalaridachiziqchalar, ko‘chishlar hosil boiadi, geometrik shakli silindrholatidan oval holatgao^tadi, detallaming uzunasi bo‘ylab konus ko‘rinishidagi nuqsonlar yuzaga keladi, ayrim hollardaegilish sodirboMadi.