Jizzax davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti biologiya o'qitish metodikasi

JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI BIOLOGIYA O'QITISH METODIKASI 221-19-guruh talabasi Sindarova Fotimaning Qishloq xo’jaligi asoslari fanidan ” Donni saqlash asoslari” mavzusida tayyorlagan TAQDIMOTI

Reja: 1.Donlarni saqlash uchun moslashtirilgan mahsulotlarni tayyorlov idoralari va ombor-xonalarga topshirish tartibi bilan tanishishi va ularni sifatiga qarab baholash 2. Don hosilini saqlash uchun ishchi kuchi va transport vositalari 3. Don sifati va soflik ko’rsatkichlarini aniqlash.

Asosli kondisiyalar. Shirkat va dehqon-fermer xo’jaliklari tomonidan tayyorlangan don va urug’ sifati me’yorlash bo’yicha qoniqtirishi asosli kondisiyalar deb aytiladi. Asosli kondisiya-lar don va urug’larni saqlash davrida uning saqlanuvchanligini va bir joydan ikkinchi joyga jo’natilishida sifat saqlash talab qilingan darajada hamda uni qayta ishlashda yuqori sifatli mahsulot chiqishi tavsifini ta’minlashi kerak. Shuning uchun asosli kondisiyalar don vaurug’ning hisob-kitobi yo’lga qo’yilgan bo’lib, ular uchun topshirish hamda sotib olish narxi belgilangan. Don va urug’lar davlat tomonidan belgilangan narxlar bilan to’lanadi. Agar don sifati ko’zlangan kondisiyalardan farq qilsa, u vaqtda qisman chegirish va qo’shimcha haq qo’shiladi. Don va urug’lar asosli kondisiyalarga asl og’irlik, namlik, begona o’t va don aralashmalari kabi eng asosiy sifat saqlash kiritilgan. Asosli kondisiyalarni ifloslik va ombor zararqunandalari bilan zararlanishi barcha tuproq va iqlim sharoiti uchun yagona.

Chegaralangan kondisiyalar. Davlatga sotiladigan don va urug’-larning sifatini pasayishi me’yor bilan cheklangan bo’lib, chega-ralangan kon-disiya deb aytiladi. Bu me’yorlar oxirgi ko’rsat-kich bo’lib, don qabul qiluvchi korxonalar tomonidan maxsus ruxsatno-maga binoan qabul qilinadi. Agar donning sifati chegaralan-gan kondisiyadan past bo’lsa, u vaqtda don qabul qiluvchi korxonalar maxsus ruxsatnoma bo’yicha qabul qilinishi mumkin. Don sotib olish rejasiga ko’ra quyidagi kamchiliklari bor bo’lgan donlar qabul qilin-maydi: har xil yomon hidlari bo’lib, qizib sasiydigan shamol-latganda hidlar yo’qolmaydigan (benzin, kerosin); urug’lar aralashmasi tarkibida 1% dan ko’p mayda toshlar mavjud, don uyumlari aralashmasi tarkibida unib chiqqan donlar mikroi 5% dan yuqori bo’lsa va boshqalar. Asosli chegirish kondisiyadan sifat bo’yicha chetlanish yoki o’zgarishlarga yo’l qo’yilsa, u vaqtda asl va pulli chegirish hamda qo’shish qo’llaniladi

1-Guruhi gaozukaviy qiymatga ega bo’lmagan aralashmalar(qum,tosh zarrachalari, zaxari urug’lar, o’simlik barglari, poyalari, buzilgan yaroqsiz donlar va boshqalar) kiradi B.5%
Ikkinchi guruhiga esa ozuqaviy qiymatga ega bo’lgan boshqa aralashmalar kiradi. Bug’doyda aralashmalar 15%dan ko’p bo’lmasligi talab etiladi