Jizzax viloyati forish tumani

Darsning jihozi: Darslik ,ko‟rgazmali qurollar, mavzuga oid slaydlar.

5. 
   Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, bukletlar, rag‟bat kartochkalari.
   

6. 
   Texnik jihoz: Kompyuter, proyektor
   

7. 
   Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
   

DARS REJASI VA VAQT TAQSIMOTI:

1.	Tashkiliy qism	2 daqiqa
2.	O`quvchilarni darsning maqsadi va borishi bilan tanishtirish	2 daqiqa

~ 2 ~

3.	O`tilgan mavzuni so`rash va mustahkamlash	15 daqiqa
4.	Yangi mavzu bayoni	12 daqiqa
5.	Yangi mavzuni mustahkamlash	10 daqiqa
6.	Darsni yakunlash va baholash	2 daqiqa
7.	Uyga vazifa berish	2 daqiqa

8. Darsning borishi (reja):

1. 
   Tashkiliy qism:a)Salomlashish, d)davomatni aniqlash c)darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi bilan tanishtirish.
   
2. 
   Uyga vazifani so`rab baholash:a) og`zaki so`rov b) daftarni tekshirish
   

5. 
   turli interfaol metodlardan foydalangan holda baholash
   

Uyga vazifani so’rab baholash uchun “Assesment”metodi topshirig’i beriladi:


Metodni qo’llash bo’yicha ko’rsatmalar:

• 
  O‟quvchilar jamoasi teng sonli 3 ta kichik guruhlarga bo‟linadi.
  
• 
  O‟zaro kelishgan holda jamoa sardori saylanadi va jamoaga nom qo‟yiladi.
  
• 
  Topshiriqni bajarish uchun 3 daqiqa vaqt beriladi.
  
• 
  Vaqt tugagach har bir jamoadan bir kishi chiqib bajargan ishini taqdimot qiladi.
  
• 
  O‟qituvchi ularning topshirig‟ini slaydda proyektor orqali namoyish qilib turadi.
  
• 
  Taqdimot uchun har bir o‟quvchiga 1 daqiqa vaqt beriladi.
  
• 
  So‟ng o‟quvchilar javobiga qarab rag‟bat kartochkalari beriladi.
  

~ 3 ~

1.Qaysi javobda faqat zararkunanda hasharotlar berilgan? xasva, olma qurti, trixogramma, afelinus, mikrofanus, tillako„z, trixogramma, afelinus xasva, olma qurti, ko„sak qurti, shira
it zotlari va dan; qo„ylar dan; tovuq zotlari dan; 4.kaptar zotlari turidan; 5.qoramol zotlari dan; 6.karam navlari turidan keltirib chiqarilgan	Uning vatani Bengaliya hisoblanadi. E.av. 327 yilda Iskandar Zulqarnayn Hindistonga yurish qilgan paytlarida uni «arisiz asal» deb atagan. U nima? Javob:

~ 4 ~

1.Qaysi javobda faqat zararkunanda hasharotlarga qarshi kurashishda foydalaniladigan hasharotlar berilgan? xasva, olma qurti, trixogramma, afelinus, mikrofanus, tillako„z, trixogramma, afelinus xasva, olma qurti, ko„sak qurti, shira
it zotlari va dan qo„ylar dan tovuq zotlari dan 4.kaptar zotlari turidan; 5.qoramol zotlari dan; 6.karam navlari turidan keltirib chiqarilgan	Uning vatani Bengaliya hisoblanadi. E.av. 327 yilda Iskandar Zulqarnayn Hindistonga yurish qilgan paytlarida uni «arisiz asal» deb atagan. U nima? Javob:

~ 5 ~

1. Zararkunanda hasharotlarga qarshi kurashishda qanday hasharotxo„r qushlardan foydalaniladi? chug„urchuq, chittak burgut, chug„urchuq, chittak, lochin
it zotlari va dan; qo„ylar dan tovuq zotlari dan 4.kaptar zotlari turidan; 5.qoramol zotlari dan; 6.karam navlari turidan keltirib chiqarilgan	Uning vatani Bengaliya hisoblanadi. E.av. 327 yilda Iskandar Zulqarnayn Hindistonga yurish qilgan paytlarida uni «arisiz asal» deb atagan. U nima? Javob:

~ 6 ~

Uyga vazifani so’rab baholash uchun 2-topshiriq

“Tushunchalar tahlili ”metodi

Metodni qo’llash bo’yicha ko’rsatmalar:

• 
  Jamoalarga topshiriqni qanday bajarish yuzasidan ko‟rsatmalar beriladi;
  

• 
  Jadvaldagi 1 raqami tur ichidagi kurashni anglatadi;
  

• 
  Jadvaldagi 2 raqami turaro kurashni anglatadi;
  

• 
  Jadvaldagi 3raqami anorganik tabiatning noqulay sharoitiga qarshi kurashni anglatadi;
  

• 
  Keltirilgan misollar qaysi javobni qanoatlantirsa o‟sha raqam turgan jadvalga + ishorasi qo‟yiladi;
  
• 
  Topsiriqni bajarish uchun 3 daqiqa vaqt beriladi;
  

• 
  Tekshirishda vaqtni tejash uchun bajarilgan topshiriqni tekshirish uchun javob varaqalari raqib jamoalarga beriladi;
  
• 
  To‟g‟ri javobni o‟qituvchi slayd orqali namoyish etib tekshirish uchun ko‟mak beradi;
  

• 
  Berilgan topshiriqlarni o‟qituvchi yig‟ib oladi va berilgan javoblarga qarab baholaydi.
  

~ 7 ~

Baholanadigan o’quvchilarga jadvallar tarqatiladi va tekshirilib baholanadilar!!!

~ 8 ~

Uyga vazifani so’rab baholash uchun 3-topshiriq “Ha-yo’q” didaktik o’yin metodi
Metodni qo’llash bo’yicha ko’rsatmalar:

• 
  O‟quvchilarga o‟yin qoidasi tushuntiriladi;
  
• 
  Unga ko‟ra o‟quvchilar o‟zaro kelishgan holatda jamoadan 1 tadan ishtirokchini tavsiya etishadi;
  
• 
  Ushbu o‟quvchi ko‟zi bog‟ich bilan bog‟lanadi va qo‟liga dastlabki
  

evolutsion tushunchalarni va g‟oyalarni ilgari surgan Markaziy Osiyo va Yevropa olimlarining surati beriladi;

• 
  So‟ng ular o‟quvchilarga ushbu olim va uning evolutsion ta‟limotga qo‟shgan hissalari haqida, yozgan asarlari haqida savollar beradi, o‟quvchilar bu savolga faqat ha yoki yo‟q deb javob berishadi;
  
• 
  Masalan:
  

1. 
   Bu olim Markaziy Osiyolikmi?
   
2. 
   “Tib qonunlari” asarining muallifimi?
   
3. 
   “Bigl” kemasida safarga chiqqanmi va shunga o‟xshash savollar berishi mumkin
   

• 
  O‟quvchilar uchun vaqt belgilanadi 1-daqiqa agar kim qisqa vaqt ichida tez topsa ushbu jamoa g‟olib hisoblanadi.
  

~ 9 ~

~ 10 ~

YEVROPA OLIMLARI

~ 11 ~
Yangi mavzuni o’rganish jarayonida o’quvchilarga “Mini leksiya”
usulidan foydalangan holatda dars jarayoni tashkil etiladi.

Metodni qo’llash bo’yicha ko’rsatmalar va bu metod yordamida o’quvchilarda o’zlashtiriladigan ko’nikmalar:

1. 
   O‟rganish qiyin bo‟lgan mavzularni kichik bo‟laklarga bo‟lib tushuntirish.
   
2. 
   Mavzuning ma‟lum qismi tushuntirilgandan so‟ng,o‟quvchilar bilan qisqa savol javoblar orqali o‟rgatiladi.
   
3. 
   O‟quvchilarda esda saqlab qolish qobiliyatlarini mustahkamlaydi.
   
4. 
   Bu usul yordamida mavzuni o‟rganish jarayonida o‟quvchilar zukkolik va aniq fikrlay olish imkoniyatlari ham ancha takomillashadi.
   
5. 
   O‟quvchilar savol javoblarga o‟qituvchi tomonidan mini leksiyani qay darajada o‟zlashtirganliklariga qarab javob berishlari mumkin bo‟ladi.
   

9. 
   Yangi mavzu bayoni:
   

MAVZU:TABIIY TANLANISH VA UNING TURLARI

Yashash uchun kurashda foydali belgi, xossalarga ega organizmlarning yashab qolishi, shunday belgi, xossalarga ega bo„lmaganlarining nobud bo„lishi tabiiy tanlanish deb ataladi.Tabiiy tanlanish – organizmlar evolutsiyasining asosiy harakatlantiruvchi omili. Ch. Darvin fikricha, tabiiy tanlanish – yashash uchun kurashning natijasi boʻlib, foydali individual oʻzgarishlarga ega boʻlgan organizmlarning yashab, nasl qoldirishi, yaʼni moslashgan formalarning yashab qolishi, foydasiz
oʻzgarishlarga ega boʻlgan organizmlarning qirilib ketishi, ya‟ni moslashmagan formalarning nobud boʻlishidan iborat biologik jarayon. Irsiy oʻzgaruvchanlik tabiiy
tanlanish uchun asos hisoblanadi. Tabiiy tanlanish tufayli organizmlar xilma-xilligi ortadi, evolutsiya jarayonida organizmlar tuzilishi murakkablashadi, muhit sharoitlariga yetarli darajada moslasha olmagan turlar nobud boʻladi. Ch. Darvin tabiiy tanlanish jarayonini sun‟iy tanlash bilan taqqosladi. Agar sun‟iy tanlanishni inson olib borsa, tabiiy tanlanishni tabiat boshqaradi. Sun‟iy tanlanishni o„tkazishda inson doimo o„z manfaatlarini
ko„zlaydi. Shu sababli sun‟iy tanlash tufayli chiqarilgan nav va zotlarda inson manfaati uchun xizmat qiladigan belgi-xossalar yaxshi rivojlangan bo„ladi. Tabiiy tanlanishda esa inson manfaati emas, balki organizm manfaatlari birinchi o„rinda turadi.
Hozirgi vaqtda tabiiy tanlanishning 3 turi farqlanadi: 1) harakatlantiruvchi; 2)stabillashtiruvchi; 3) dizruptiv.

~ 12 ~

Mana shu o’rinda o’quvchilar uchun oldindan tayyorlangan savollar sinf o’quvchilariga beriladi.Masalan:

1. 
   savol.Tabiiy tanlanish nima?
   
2. 
   savol.Ch.Darvin tabiiy tanlanish haqida qanday fikr yuritgan? 3-savol.Tabiiy tanlanishning nechta turi bor?
   

4.Tabiiy va sun‟iy tanlanishning farqi nimada?