Júklew –túsiriw jumısları transport processiniń tiykarǵı bólimi

Vilkali avtoyuklagichlarni dúzilisi
hám wazıypası
Vilkali avtoyuklagichlar ádewir dárejede elektr júk- lagichlar menen unifikaciya etilgen bolıp, uqsas júk ko'- tarish mexanizmi, háreketlendiriwshi hám basqarıwshı most, basqarıw rul sistemalarına iye. Avtoyuklagichlarda energiya derekyi retinde karbyuratorli hám dizel dvigatellerden payda - laniladi.
4020 hám 4022-01 rusmli kishi gabaritli, júk kóteriwi 1, 0 hám 2, 0 tonnalı avtoyuklagichlar aldınǵı háreketlendiriwshi hám arqa basqarıwshı dóngelekli, tórt tayanshli dúzılıwda islep shıǵarılǵan bolıp, ol jaǵdayda karbyuratorli dvigatel energiya qadaǵan-
buy i bolıp, xizmal etedi. Júk kóteriw mexanizmi tcleskopik eki ramalı sırtqı háreketlanmaydigan hám ishki háreketlana- digan ramadan ibarat. Aravacha eki plastinkalı shınjırǵa osib qoyılǵan, oǵan normal uzınlıqtaǵı vilkadan tısqarı uzayti- rilgan vilkalarni, júkleme vilkadan itarib túsiriwshi (surgich) hám basqa arnawlı ilib alıwshı úskenelerdi de o'niatish múmkin. Avtoyuklagichni gidravlik dúzilisi vilkali elektr júk- lagichlarnikiga uqsas. May bakidan jumısshı suyıqlıqtı shes- ternali nasos gidravlik shlanglar arqalı gidravlik cilindrlerge haydaydi. Shesternali nasos aylanba háreketti dvigateldiń tirsekli vilidan aladı.
Sırt ellerde kóbirek dizel dvigatelli kishi gabaritli avtoyuklagichlar islep shıǵarılıp atır. Lekin karbyuratorli hám dizel dvigatelli avtoyuklagichlar jabıq bazalarda isletiliwde onsha keń tarqalmaǵan, sebebi dvigatellerden islep chiq- qan gazlardı tazalaw mashqalası ele-elege shekem óz sheshimin tap - ganicha joq.

Júk kóteriwi 3, 2; 5, 0 hám 10, 0 tonna bolǵan 4043 m, 4045 m, 4046 m hám 4008 markalı avtoyuklagichlardan ashıq maydanlardaǵı artısh-túsiriw jumıslarında keń paydalanıladı. Ulaming abzallıǵı bir-birinen uzaqta hám bólek jaylasqan ashıq maydanlarda artısh-túsiriw jumısların bul avtoyuklagich- larda orınlaw kranlarga salıstırǵanda ádewir nátiyjeli bolıwı, ulami almasınıw úskeneleri menen úskenelewde universaîligi hám bir jumıs jayınnan basqa jumıs jayına tezlik menen oǵada alıwlı - gi bolıp tabıladı. Hámme bul avtoyuklagichlami konstruksiya dúzılıwları júdá uqsas hám ceriyali islep shıǵarılıp atırǵan avtomobiller uzellari tiykarında júzege keliw etilgen, lekin 4008 mashinası basqa - laridan bir az parıq etedi.
4045 m avtoyuklagich dúzilisi 2. 3-suwretde kórsetilgen. Bul avtoyuklagich polat listlardan japsarlap jasalǵan kuzov hám shassidan ibarat. Aldınǵı mosti háreketleniwshi hám arqa mosti basqarıwshı. Avtoyuklagichni aldınǵı bóleginde teleskopik eki ramalı júk kóteriw mexanizmi (1) jaylasqan. Avtoyuklagichni teleskopik raması sırtqı háreketlanmaydigan hám ishki háreketleniwshi ramadan ibarat. Ramalaming sırıq (stoyka) lari dóngeleklami jóneltiriwshi prokat shvellerlardan jasalǵan. Háreketleniwshi ramanıń joqarı kese tosınshe (balka ) siga kóteriwshi gidravlik silindiming shtoki bekkemlengen hám gidravlik shlang ushın blok kronshteynı japsarlap qoyılǵan.
Háreketlanmaydigan sırtqı ramanıń joqarı bólegine kron- shteyn japsarlap qoyılǵan. Bul kronshteynǵa kóteriw mexanizmi shınjırınıń ornıqlı uchi bekkemlab qoyılǵan. Júk kóteriw mexanizmi aravachasining joqarı tosınchasiga zan- jirning háreketleniwshi ekinshi uchi bekkemlengen jáne bul aravachaga vilka yamasa basqa jumısshı organlar ornatıladı. Aravacha óziniń dóngelekchalarida háreketleniwshi ishki rama - dıń yo'naltiruvchi yoiaklari boylap joqarıǵa hám tómenge háreket etedi. Júk kóteriw gidravlik cilindrining tómengi bólegi háreketlanmaydigan sırtqı ramanıń ostki kese tosın- chasiga bekkemlengen, onıń shtoki bolsa háreketleniwshi ishki ramanıń joqarı kese tosınchasiga bekkemlengen. Gidravlik cilindr isley baslaǵanında, onıń shtoki ishki ra- mani sırtqı rama boylap joqarıǵa háreketlentiredi hám sol waqıtta kóteriw mexanizmin shınjırı vilka o'matilgan arava- chani ishki rama boylap, joqarıǵa háreketlentiredi, yaǵnıy gidravlik cilindr isley baslaǵanında sırtqı rama boylap joqarıǵa ishki rama kóteriledi hám ishki rama boylap bolsa joqarıǵa aravacha háreketlenedi. Júkti túsiriwde jumısshı suyıqlıq, joqarıǵa kóterilgen ishki ramanıń, aravachaning hám júktiń salmaǵınan cilindrdagi moyni drossel arqalı may bakiga qisib shıǵaradı. Júkti vilkaga alıw hám tasıw ońaylıq bolıwı ushın teleskop rama 3 ° aldınǵa hám 10° keyin basıp enga- shadi (qiyalaydi).
Teleskopik ramanı aldınǵa hám keyin basıp engashtirishni eki eki tárepke háreketleniwshi eki gidravlik cilindr ámelge asıradı.
Avtoyuklagich hám elektr júklegichni gidravlik yuritma- larini dúzilisi uqsas, tek gidravlik bóliwlovchining oi- chamlarida parıq etedi. Júk kóteriw mexanizminiń gidravlik yuritmasida shestemali nasos (5) den (NSh-60, ónimliligi 82 l/daq) paydalanılǵan. Avtoyuklagichning arqa o'qi ústinde dvigatel (2) jáne onı turaqlılıǵın támiyinlew maqsetinde posangi (4) o'matilgan. Artqı basqarıwshı dóńgeleklerge ádewir júkleme túsiwin inabatqa alıp, basqarıw ruliga ónimliligi 38 l/daq boMgan bólek eki tárepke háreketianuvchi párikli nasos (3) den támiyinleniwshi gidravlik kúsheytgish (8) jalǵanǵan. Kóteriw mexanizminiń hám gidravlik kúsheytgish-dıń nasosları dvigateldiń tirsekli validan ponasimon qamarlı uzatqısh arqalı aylanba háreketti aladılar. Dvigateldiń aylanba háreketi ilashma friksion muña, uzatıw korobkasi (6 ), keyin basıp júriw mexanizmi (9 ) hám differensial kósher arqalı aldınǵı dóńgeleklerge uzatıladı. Avtoyuklagichda GAZ- (51) avtomobiliniń uzatıw korobkasidan paydalanılǵan. Uzatıw korobkasi hám keyin basıp júrgiziw mexanizmi qısqartirilgan kardanli val 7 (GAZ-51 avtomobiliniń) arqalı tutasǵan. Keyin basıp júrgiziw mexaniz-mi bolsa qısqartirilgan kardanli val (10 ) (ZIL-123 avtomobiliniń) arqalı háreketianuvchi mostga tutasǵan. Avtoyuklagich ayaq pedalli hám qol richagli toqtatıw strukturası menen úskenelestirilgen. Avtoyuklagich dvigatel quwatı 50 kvt, aylanıw chastotası 2800 ayl/daq. Sovitish strukturası suyıqlıqlı, tuyıq hám májburiy cirkulatsiyali (aylanıp turıwshı ).
4046 M avtoyuklagich da 4045 avtoyuklagichga o'x- shash dúzılıwdan ibarat, lekin ol temirjol platformalariga hám yarım ashıq vagonlariga konteynerlarni hám salmaqli vaznli júk- lami artısh hám túsiriw ushın arnawlılastırılgan. Háreketla- nuvchi ılgıshlı bloksız strela avtoyuklagichning tiykarǵı jumısshı organı bolıp xızmet etedi.
4008 hám 4028 avtoyuklagichlar (2. 4-súwret) túrli jıynaq almasınıw jumısshı shólkemleri menen úskeneleniwi múmkin hám sol sebepli hár túrli júkleme artısh-túsiriwde hám baza jumıslarında paydalanıladı. Basqa avtoyuklagichlardan ayrıqsha oiaroq, olar arnawlı fermalı strela menen úskenelestirilgen. Fermalı strela shamirlar járdeminde júk kóteriw mexanizminiń aravachasiga hám tartqısh (tyaga) lar járdeminde posangiga mah- kamlangan hám oǵan ılgıshdan tısqarı arnawlı avtoyuklagich- larda ZIL-157 avtomobiliniń 80, 2 kvt li dvigateli o'matilgan. Aldınǵı háreketleniwshi most retinde MAZ-503 A atomo- bilining arqa mosti o'matilgan.