Jámiyetlik-siyasıy ádebiyatlardıń túrleri hám tiplerin anıqlaw boyınsha ádebiyatlardı izlew hám anıqlaw Reje: Kirisiw

Elektron sabaqlıqlardıń tiykarǵı ózgeshelikleri hám olardıń túrleri
Jańa pedagogikalıq hám informaciya texnologiyalarınıń jaqtı kórinetuǵındasi retinde elektron sabaqlıqlardı qaraw múmkin. Olar zamanagóy informaciya texnologiyalardıń maxsuli bolıp, tálim sapasın asırıwǵa járdem beredi. Elektron sabaqlıqlar tálim alıwdıń jańa forması bolǵan aralıqtan oqıtıwdıń metodologik hasası esaplanadı.
Sońǵı jıllarda elektron sabaqlıqlar haqqındaǵı túsinikler túrli analiz etilip atır. Mısalı, disketalardagi tekst hám oqıw materialları, qandayda bir bir prezentatsiya hám taǵı basqalar. SHuning ushın, elektron sabaqlıqlar menen baylanıslı tiykarǵı túsiniklerdi anıqlap alıw aktual máselelerden biri bolıp tabıladı. Elektron tálim ónimleri grafik, tekst, nomer, dawıs, muzıka, video, foto hám soǵan uqsas informaciyalar kompleksinen ibarat boladı. Elektron tálim ónimi túrli elektron dereklerde magnit (magnit lenta, magnit disk hám basqa ) hám optikalıq (CD-ROM, DvD hám basqa ) formada hám de elektron kompyuter tarmaǵı (INTERNET) dıń informaciyalardı saqlaw bazalarında sáwlelendiriledi.
Elektron tálim ónimi bilimlerdiń arnawlı bir ilimiy-ámeliy tarawı boyınsha sistemalı materiallardan ibarat bolıp, student hám oqıwshılardıń sol tarawdaǵı zárúr bilim hám ámeliy kónlikpelerdi dóretiwshilik hám aktiv tárzde ózlestiriwin támiyinleydi. Elektron tálim ónimleri joqarı atqarılıw sapası hám kórkem qáliplestiriliwi, informaciyanıń tolıqlıǵı, stilistik úskenelerdiń sapası, texnikalıq atqarılıwı sapası, ashıqlıǵı, logika hám jalǵaw izbe-izligi menen ajralıp turıwı kerek. Tálim sistemasın jańa zamanagóy dárejedegi basqıshına ótiwdi tek ǵana kompyuter paketler (yaǵnıy, elektron sabaqlıqlar, qóllanbalar, trenajerler, virtual stendlar hám oqıw test redaktor ) ini jaratqan haldaǵana ámelge asırıw múmkin. Olar oqıw jurtı arnawlı auditoriyası ushın kompyuter retindegi ámeliy shınıǵıwlarda yamasa studentler ózbetinshe islewi ushın buyımlasqan jataqxanalarda, sonıń menen birge, úyler degi jeke kompyuterde birden-bir kompyuterlashgan ortalıqtı jaratadı. Keltirilgen elektron ónimler, dasrliklar hám qóllanbalardıń rásmiy tariypiga tiykarınan, elektron sabaqlıqlar túsinigin keńeytiw hám anıqlawtırıw zárúr.
Elektron sabaqlıq tómendegi xosslarga ıyelewi kerek:
-oqıw shınıǵıwların joqarı sapalı dárejesinde ótkerilishni támiyinlew;
-bilimlerdiń ózin payda etiw hám bahalaw múmkinshiliklerin jaratıw ;
-lekciya hám ámeliy shınıǵıwlardı óz-ara jaqınlastırıw ;
-informaciyalı -tálim resursları rawajlanıwınıń garmonik klassifikaciyaına ıyelew;
-tekstli hám basqa informaciyalı materiallar jańalanǵan (gipertekstlar) hám illyustratsiyalangan (multimediya quralları, súwretler, kesteler, diagrammalar hám basqalar ) bolıwı kerek.
- Elektron sabaqlıq tálim procesine ádetdegi sabaqlıqtan ózgeshe, insan mıyı múmkinshiliklerin, atap aytqanda, esitiw hám emotsional yadın tartıp, sonıń menen birge kompyuter natiyjeliliginen paydalanıp túsiniwdi, ámeldegi túsinikler hám mısallardı eslep qalıwdı maksimal dárejede jeńillestiriwi kerek:
Elektron sabaqlıqlardıń kategoriyalari
Elektron sabaqlıqtı kategoriya (taypa ) sini anıqlaw da zárúr. Elektron sabaqlıqlar tómendegi tórtew kategoriyalarga bólinedi:
I kategoriya. Oqıw materialları tiykarınan verbal tekst retinde keltirilib, olar giperilova hám glossariylarga, sonıń menen birge, 2-ólshewli (2 D) grafiklar -diagrammalar, súwretlerge (oqıw materialınıń 25% ge shekem ) iye.
II kategoriya. Oqıw materialları bólekan giperilovali hám 2 D grafikalı tekst formasında hám 3 o'lchovli (3 D) grafiktan ibarat (oqıw materialınıń 25% ge shekem).
III kategoriya. Oqıw materialları tekst, 2 D grafiklar, video hám audio animatsiyalar hám 3 D effektlerge iye (oqıw materialınıń 50% ge shekem ).
Iv kategoriya. Elektron sabaqlıq virtual ortalıqta, zamanagóy tarmaq texnologiyaların qollap, oqıtıwshı menen kompyuter tarmaǵı (Internet) arqalı baylanısqan halda aralıqtan shınıǵıwlar alıp barılıwı dárejesinde jaratılǵan.
Elektron sabaqlıqlardıń hár bir kategoriyasiga bólek óz talaplar bar. Lekin, bir qatar talaplar bar, olar barlıq kategoriyalarga tiyisli bolıp tabıladı. Olar tómendegilerden ibarat :
• modullarning (paragraf hám temalarning) teksti 4-5 monıtor ekranınan aspawı kerek (2 bet, maqulroq);
• giperilovalar 3 basqıshdan aspawı maqul, sebebi tiykarǵı temadan shıǵıp ketiw múmkin emes;
• maxsulot sisteması kompyuter texnologiyası talaplarına sáykes keliwi kerek;
• turli reńdegi betlerdi jaratıwda psixolog hám ergonomika qánigeleri usınıslarına ámel qılıw.
Házirgi kúnde elektron sabaqlıqlar yartishning 4 basqıshlı kategoriyasi ámeldegi:
1 - basqısh elektron sabaqlıqlar bul gipertekst formasında bolıp, bunda oqıw materiallar birbiri menen gipershaqırıwlar arqalı baylanısadı. Ol jaǵdayda eki ólshewli kórsetiw qurallarınan, mısalı pát, kestelerden paydalanıw múmkin.
2 - basqıshlı elektron sabaqlıqlar ózinde bólekan gipertekst hám eki ólshewli animatsiyanı jıynashtiradi. Bul túrdegi elektron sabaqlıqlardı kóbinese virtual stendlar dep ataw múmkin.
3 - basqıshlı elektron sabaqlıqlar ózinde bir waqıtta da animatsiya, da gipertekstni jıynashtirib, bul túrdegi elektron sabaqlıqlar dawıslastırıladı. Olardan multimedia quralları arqalı paydalanǵanligi ushın multimediyali elektron sabaqlıq dep ataw múmkin
4 - basqısh elektron sabaqlıqlar zamanagóy tarmaq texnologiyaları tiykarında jaratılıp, aralıqtan oqıtıw kriteryalarına uyqas bolıwı shárt.