Joba: I. Kirisiw; II. Tiykarģı bólim

2.3 Shet mámleketlerdiń salıq sistemasındaģı jeńillik hám qolaylıqlar
Turistik saparlar sanınıń artıwı, olar geografiyanıń keńeyiwi, transport qurallarınıń rawajlanıwı munasábeti menen xalıq aralıq shólkemler mámleketlikler hám húkimetlerdiń dıqqat -itibarın turizmdi rawajlandırıw máseleleri hám de milliy turizm shólkemleriniń jańa poziciyasına qaraqpaqtalar.
1921-jıldan baslap Milletler ligası, BMShnıń, 1975-jıldan baslap bolsa Jáhán turizm shólkeminiń basshılıģı astında turizm máselelerine baģıshlanģan 20 dan artıq xalıq aralıq ánjimanlar, kongresslar hám ilajlar ótgizildi.
1995-jıl mart ayında Kadis qalasında (Ispaniya ) JTSH basshılıģı astında turizm boyınsha xalıq aralıq forum ótgizildi hám ol jaǵdayda jáhánnniń 52 mámleketinen kelgen parlamentshiler qatnastılar.
Bul forum sonday juwmaqqa keldi, mámleketler turizm rawajlanıwı ushın úlken áhmiyetke iyelik etiw tómendegi mashqalalardi sheshiwde járdem beriwleri zárúr:
- turistik rásmiyetshilik tártipke salıw hám turistler qa'wipsizligin asırıw ;
- turizm infrastrukturasın, sonday-aq transport hám kommunikatsiyalardı rawajlandırıw ;
- turistik shólkemler basshıları hám xizmetkerlerin oqıtıw ushın sha'ra'yatlar jaratıw ;
- turistik obìyektler hám sapar mánzillerinde ekologiyalıq normalardı saqlawdı támiynlew;
- turistler huqıqların qorǵaw ;
- turistik firmalar ushın jeńillikli salıq sistemasın támiynlew;
- turizmde qabıl etilgen xalıq aralıq kriteriyalar hám normalar tiykarında obyektiv statistika esabatı hám qadaǵalawın ámelge asırıw múmkinshiligin beretuǵın ekonomikalıq hám statistikalıq mexanizmlerden paydalanıw ;
- turizm ushın paydalı bolǵan mámleket tımsalın qáliplestiriw jolı menen milliy turónimlerin shet-el, xalıq bazarlarına alıp kirisiw.
Tómendegiler bir qatar shet el mámleketlerde turizm rawajlanıwın qollap-quwatlawdıń ekonomikalıq hám administrativlik mexanizmleri bolip xızmet etedi:
- salıq jeńillikleri, subsidiya hám dotatsiyalar;
- turizm rawajlanıwın hám turistik xızmetler tutınıwshılarınıń huqıqların qorǵawdı qollab-quwatlaytuǵın milliy nızamshılıq hám normativ hújjetleri;
- mámleketke kirisiw hám odan shıǵıw waqtında pasport hám viza sheklewlerin kemeytiw;
- bahalardı kemeytiw hám basqa hár qıylı jeńillikler beriw yoli menen máwsimlik emes turizmni qollap-quwwatlaw;
- social turizmni rawajlandırıw hám qollab-quwatlaw ;
- turistlar qa'wipsizligine qoyılatuģın talaplardı kúsheytiw;
- mámleket tárepinen átirap-ortalıqtı qorǵaw, materiallıq hám tariyxıy miyraslardı saqlap -álpeshlew boyınsha hám basqa ilajlardı kúsheytiw.

III. Juwmaqlaw

Ulıwma alǵanda turistik shólkemlerden alıntuǵın salıq tariflari hár bir mámlekettiń ishki múmkinshiliklerden kelip shıqqan halda ámelge asıriladı. Mámleketimizde de turizmde salıq sistemasın jetilistiriw boyisha bir qansha jeńillikler jaratılıp atır. Shet el ilmiy tájriybelerinde turistik kompaniyalar bir qansha salıq tólemlerinen azat etilgen. Atap aytqanda, Ispaniya, Gretsiya, Germaniya mámleketlerinde salıq mexanizmi talay jetilisken. Bul mámleketlerdiń tájiriybelerinen mámleketimiz turizmi salasında qollash maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Bul bolsa mámlekette turizmniń rawajlanıwına úlken túrtki boladı. Házirgi bazar ekonomikasıına ótiw processinde sırt el tájiriybelerinen paydalanıw turistik kompaniyalarǵa jaratılatuǵın salıq jeńilliklerinde kútá úlken payda keltiredi dep oylaymiz.

IV. Paydalanģan ádebiyatlar:

1. 
   Tulakov U. "Turizm iqtisodi". Termiz; 2013-jıl.