Jump to navigationJump to search Bu atamaning boshqa maʼnolari ham mavjud. Qarang


Download 241.84 Kb.
bet2/4
Sana16.10.2020
Hajmi241.84 Kb.
#134093
1   2   3   4
Bog'liq
Oʻzbekiston


Mundarija

  • 1Tarixi

  • 2Geografiya

  • 3Demografiyasi

  • 4Madaniyat

  • 5Din

  • 6Taʼlim

  • 7Davlat va Siyosat

    • 7.1Milliy bayramlar

    • 7.2Xalqaro munosabatlar

      • 7.2.1Xalqaro moliyaviy tashkilotlar:

  • 8Viloyatlar

  • 9Tabiiy resurslar

  • 10Transport

  • 11Qurolli kuchlari

  • 12Taniqli shaxslar

  • 13Galereya

  • 14Eslatmalar

  • 15Manbalar

  • 16Havolalar

Tarixi

Asosiy maqolaOʻzbekiston tarixi

Geografiya



Asosiy maqolaOʻzbekiston geografiyasi

Oʻzbekistonning umumiy chegarasi 6221 kilometrga, gʻarbiy chekkasidan sharqigacha 1,425 kilometrga, shimoldan janubigacha esa 925 kilometrga choʻzilgan. U gʻarbdan va shimoldan Qozogʻiston (chegara uzunligi 2203 km.) bilan, sharqdan Qirgʻiziston (chegara uzunligi 1099 km.) va Tojikiston (chegara uzunligi 1161 km.) bilan, janubdan esa Turkmaniston (chegara uzunligi 1621 km.) va Afgʻoniston (chegara uzunligi 137 km.) bilan chegaradosh.



Demografiyasi



Asosiy maqolaOʻzbekiston demografiyasi

Oʻzbekiston aholisi 34,048,384 kishini tashkil qiladi (2020-yil holatiga koʻra). Aholining aksariyat qismi (83,7 %[4] dan koʻprogʻi — 26,15 mln.kishi) oʻzbeklardan iborat. Ayniqsa Andijon viloyati aholisida oʻzbeklar hissasi juda katta. Har biri 1 milliondan oshiqroq ruslarqozoqlartojiklar; 500ming tatarlarqirgʻizlarqoraqalpoqlardan tashqari forslar (200 ming), koreyslar (200 ming), ukrainlar (150 ming), turkmanlar (150 ming), ermanilar (100 ming), arablar va loʻlilar (500 ming) va boshqalar. Aholining 51 % shaharlarda va 49 % — qishloqlarda istiqomat qiladi.

Aholining asosiy qismi — oʻzbeklar boʻlib, ular aholining 83,7 %[4] ni tashkil qiladi. Oʻzbekiston koʻp millatli respublika boʻlib, 130 ga yaqin millat va elatlarning vakillari istiqomat qilishadi.

Markaziy Osiyodagi boshqa davlatlar singari Oʻzbekiston Respublikasining ham aholisi nisbatan „yosh“ boʻlib, uning katta qismi mehnatga layoqatli yoshdadir. Aholi umumiy miqdorining 42 %ini mehnatga layoqatli davrgacha boʻlgan yoshlar, 51 %i mehnatga layoqatli va 7 % mehnatga layoqatli davrdan katta yoshlilar tashkil etadi.[6]

Etnik tarkibi

Maʼlumot 2018-yilga tegishli:



Millat

Soni

Oʻzbeklar

26 mln. 300 ming kishi (Jami aholining 83 %)

Tojiklar

1 mln. 300 ming kishi

Qozoqlar

750ming kishi

Ruslar

770 ming kishi

Qoraqalpoqlar

750ming kishi

Tatarlar

500 ming kishi (boshqa maʼlumatlorga koʻra — 700 mingga yaqin)

Qirgʻizlar

232 ming kishi

Koreyslar

178 ming kishi

Turkmanlar

152 ming kishi

Ukrainlar

105 ming kishi

Armanlar

42 ming kishi

Ozarbayjonlar

36 ming kishi

Forslar

30 ming atrofida

Uygʻurlar

20 ming atrofida

Beloruslar

20 ming atrofida

Qrim tatarlari

10 ming atrofida (boshqa maʼlumatlorga koʻra — 90 mingga yaqin)

Yahudiylar

taxminan 20 — 30 ming kish

Turklar

10 ming atrofida

Olmonlar

7.9 ming kishi

Yunonlar

10 mingdan ozroq

Madaniyat

Oʻzbekiston fuqarosi pasport orqali aniqlanadi. Qadimdan Oʻzbekiston yeri Oʻrta Osiyoda madaniyat oʻchogʻi boʻlib kelgan. Bu yurtdan chiqqan olim va shoirlar butun dunyoni qoyil qoldirgan. Hozir ham davlat tomonidan yaratib berilgan keng imkoniyatlar natijasida Oʻzbekistonda madaniyat va sanʼat sohasi rivojlanmoqda. Oʻzbek kinolari xalqaro kinofestivallarning gʻolibi boʻlmoqda. Oʻzbekistonda ayniqsa qoʻshiqchilik sanʼati keng rivojlangan.

Din

Asosiy maqola: Oʻzbekistonda din.

Aholining koʻpchilik qismi Islom dinining Hanafiya (sunniylar) mazhabidagi musulmonlardir, aholining bir qismi Islom dinining Shia mazhabiga eʼtiqod qilishadi. Bundan tashqari mamlakatda xristian dinining provoslavlar, katoliklar, protestantlar, lyuteryanlar, Arman Apostol Cherkovi, Yahova Shohidlari, Baptistlar, Yettinchi Kun Adventistlari, Koreys Xristianlari va boshqa mazhablari ham bor. Yahudiylik, Buddistlik, Krishnaitlar, Baxailar va boshqa dinlar ham Oʻzbekistonda mavjud.



  • 88,4 % — Islom (Hanafiylar, Sunniylar — 87,1%) va (Shialar — 1,3 %)

  • 4,8 % — Xristian (Pravoslavlar)

  • 2,4 % — Xristian (Katoliklar, Protestantlar, Lyuteryanlar va boshqa xristian mazhablari)

  • 0,8 % — Yahudiylar

  • 4,2 % — Boshqa Dinlar

Taʼlim

Taʼlim Oʻzbekiston Respublikasi ijtimoiy taraqqiyoti sohasida ustuvor deb eʼlon qilinadi. Jinsi, tili, yoshi, irqiy, milliy mansubligi, eʼtiqodi, dinga munosabati, ijtimoiy kelib chiqishi, hizmat turi, ijtimoiy mavqei, turar joyi, Oʻzbekiston Respublikasi hududida qancha vaqt yashayotganligidan qatʼiy nazar, har kimga bilim olishda teng huquqlar kafolatlanadi. Boshqa davlatlarning fuqarolari Oʻzbekiston Respublikasida halqaro shartnomalarga muvofiq bilim olish huquqiga ega. Respublikada istiqomat qilayotgan fuqaroligi boʻlmagan shahslar bilim olishda Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolari bilan teng huquqlarga ega.



Davlat va Siyosat



Milliy bayramlar

1992-yil 2-iyulda Oliy Majlis qaroriga binoan ushbu kunlar bayram va dam olish kunlari deb eʼlon qilingan:



  • 1 yanvar — „Yangi yil bayrami“

  • 8 mart — „Xalqaro xotin-qizlar kuni“

  • 21 mart — „Navroʻz bayrami“

  • 9 may — „Xotira va qadrlash kuni“

  • 1 sentyabr — „Mustaqillik kuni“

  • 1 oktyabr — „Oʻqituvchi va murabbiylar kuni“

  • 8 dekabr — „Konstitutsiya kuni“

  • Ramazon hayiti (Iyd-al-Fitr) bayrami

  • Qurbon hayiti (Iyd-al-Adha) bayrami

Xalqaro munosabatlar

Oʻzbekiston 37 ta xalqaro tashkilotlar aʼzosi. Quyidagi tashkilotlar Oʻzbekistonda oʻz vakolatxonalariga ega:



  • BMT

  • Narkotiklar nazorati va jinoyatchilikning oldini olish boʻyicha BMT dasturining Markaziy Osiyodagi mintaqaviy vakolatxonasi

  • BMTning milliyxalqlar Fondi

  • Qochoqlar boʻyicha BMTning Oliy Komissariat boshqarmasi

  • BMTning bolalar fondi vakolatxonasi — UNICEF

  • BMTning taʼlim, fan va madaniyat masalalari boʻyicha vakolatxonasi

  • Butunjahon sogʻliqni saqlash tashkilotining vakolatxonasi JSST/WHO

  • Yevropada xavfsizlik va hamkorlik Tashkiloti- EXHT /ОSCЕ

  • Xalqaro qizil xoch qoʻmitasining vakolatxonasi — ICRC

  • Xalqaro qizil xoch va qizil yarim oy jamiyatlari federatsiyasining vakolatxonasi — Red Cross

Download 241.84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling