Hojiakbarning sirli olami1
K itobxonlar ommasiga о ‘zining hikoyalari, qissalari, rom anlari bilan
ko'pdan beri tanilib qolgan Hojiakbar Shayxovni о ‘zbek ilmiy-fantastik
adabiyotining qaldirg 'ochlaridan biri deb atasa bo ‘ladi. Bu gapni о ‘qigan
odam taajjub qilishi mumkin. Nahotki fantastika H ojiakbar Shayxovdan
boshlansa? О ‘zbek adabiyotida undan avval fan tastika bo'lmaganm i?
Bunday taajju bg a ja v o b a n aytish im iz mumkinki, albatta, fa n ta stik a
Hojiakbar Shayxov dunyoga kelmasdan avval ham bor edi. «Fantastika»ni
b ir so ‘z bilan «xayolo t» d eb atash mumkin. « X a yo lo t» esa inson
tafakkurining mangu hamrohi. Adabiyot, qolaversa, ijod fan tastika bilan,
xayolot bilan birga tug ‘iladi va и bilan qadam-baqadam, hamnafas taraq-
qiy etadi. Bundan necha о ‘n ming yilla r avval yaratilgan, ibtidoiy ajdod-
larimiz g ‘or lam in g devorlariga qing'ir-qiyshiq qilib chizib ketgan rasm-
larda ham fan tastika bor. X alq og ‘zaki ijodi-chi? О ‘ziuchar gilamlar,
qanotli otlar, uch boshli ajdarlar, bir ko'zli devlar v a y a n a allanimalar...
Bular ham fantastikaning ijod bilan uzviy birgalikda qadam tashlashini
ко 'rsatadi. Shunisi ham borki, bu hodisa fa q a t о ‘zbeklargagina xos emas.
Mashhur hind eposlari «Maxabxarata», «Ramayana», «Shukasaptati»,
«K alila va Dimna», arab ertaklari «Ming bir kecha» asosan rivoyat va
afsonalar hamda «xayolot» mevasi. Yozma adabiyotda ham shundoq —
Firdavsiyning о ‘Imas «Shohnoma»sida fantastika qanchalik kuchli bo ‘Isa,
Alisher N avoiy dostonlarida ham shunchalik keng о ‘rin egallaydi.
Ovrupo adabiyotidagi Gulliverlar, Myurixauzenlar, Faustlar va boshqa
Do'stlaringiz bilan baham: |