K arim a q osim ova

aytmoqchi bo'lgan salom berish mavridlarini o 'zso 'zin g iz bilan aytib 
bering", „Nima uchun echki sichqonga nasihat qildi?", „Toshbaqaning 
sichqoncha haqidagi fikrini gapirib bering" kabi savol-topshiriqlardan 
foydalanishi m um kin. Q am bar O 'tayevning „N o n qayerdan keladi?" 
(4-sinf) she'ri asosida esa „Non nima? Uni t a ’riflang", „Non qayer­
dan kelar ekan?", „Nonni nima uchun qadrlash kerak?" kabi savol- 
topshiriqlardan foydalanish katta aham iyat kasb etadi.
B oshlang'ich sinflarda savol-topshiriqlarga javob berishga katta 
o 'rin berilgan. O 'qituvchining vazifasi ana shu savol-topshiriqlar ustida 
ishlash usullarini oldindan belgilab olishdir. Ijodiy xarakterdagi savollar 
o'quvchilarni m ustaqil fikrlashga undaydi. 4 -sin f „O 'qish kitobi“ dan
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

o 'rin olgan „Q od ir bilan Sobir“ m atni yuzasidan o 'quvchilarni o 'z
fikrini aytishga undovchi „Sobir o'qishdan kechikish sababini ochiq 
aytib to'g'ri qildimi?", „Uning o'm ida siz bo'lganingizda nima qilar- 
dingiz?" kabi savollar o'quv ch ilam in g fikrlash qobiliyatlarini, og'zaki 
nutqini o 'stirad i va m atnni yaxshi o'zlashtirishlariga yordam beradi. 
Asardagi voqealar tizim iga oid savol-topshiriqlar tuzish va u n d a n tahlil 
jarayon id a ijodiy foydalanish ham katta aham iyatga ega. M asalan, 
4 -sin f „O 'q ish kitobi“dagi Q udrat H ikm atning „B ahor" sh e ’ri asosida 
„ S h e’rda dastlab nimalar haqida gapiriladi?", „S h e’rdagi fik r yuritilgan 
narsalarni ketm a-ket aytib bering", „Shoir bahom i tasvirlashda qanday 
tasvir usullaridan foydalangan?"kabi savol-topshiriqlardan foydalanish 
o 'q u v ch ilar faolligini oshiradi.
S av o l-to p sh iriq lar ustida ja m o a , ju ft va yakka tartib d a ishlash 
m um kin.
3. 
O'quvchilarni savol tuzishga o ‘rgatish. O 'quvchilarni savol 
tuzishga o'rgatish m atn ustida ishlashda yaxshi natija beradi. M etodist 
olim larning fikricha, to 'g 'ri berilgan savolda yarim javob tayyor bo'ladi. 
O 'quvch ilar m atn ni ongli o'zlash tira olsalargina, m atn yuzasidan savol 
bera oladilar. O 'quvchilarga savol tuzishni o'rgatishni 2-sinfdan bosh­
lash m aqsadga muvofiqdir.
O 'q u v ch ilarn i ongli ravishda savol tuzishga o'rgatish u c h u n o 'q i­
tuvchi m atnga o 'z i tuzgan yoki „ O 'q ish k itob i“da berilgan savollarni 
tahlil qiladi. Tahlil u ch u n „Nega и yo k i bu savol qo'yilgan?", „Unda