Nomoddiy aktivlarning sintetik va analitik hisobi. 21- son BHMS da nomoddiy aktivlar hisobini yuritish uchun aktiv bo‘lgan № 0400 «Nomoddiy aktivlar hisobi schyotlari» va kontraktiv bo‘lgan № 0500 «Nomoddiy aktivlarning eskirishi hisobi schyotlari» tizimlari ko‘zda tutilgan.
| |
|
Kontraktiv schyotlar
|
0410
| Patentlar, litsenziyalar va nou-xau |
0510
|
Patentlar, litsenziyalar va nou-xaularning amortizatsiyasi
|
0420
|
Savdo markalari, tovar belgilari va sanoat namunalari
|
0520
|
Savdo markalari, tovar belgilari va sanoat namunalarining amortizatsiyasi
|
0430
|
Dasturiy ta’minot
|
0530
|
Dasturiy ta’minotning amortizatsiyasi
|
0440
|
Yerdan va tabiiy pesurslardan foydalanish huquqi
|
0540
|
Yerdan va tabiiy pesurslardan foydalanish huquqining amortizatsiyasi
|
0450
|
Tashkiliy harajatlar
|
0550
|
Tashkiliy harajatlarning amortizatsiyasi
|
0460
|
Franchayz
|
0560
|
Franchayzning amortizatsiyasi
|
0470
|
Mualliflik huquqlari
|
0570
|
Mualliflik huquqlarining amortizatsiyasi
|
0480
|
Gudvil
|
|
|
0490
|
Boshqa nomoddiy aktivlar
|
0590
|
Boshqa nomoddiy aktivlarning amortizatsiyasi
|
0410-0490 «Nomoddiy aktivlar hisobi schetlari»ning debetida ularning boshlang‘ich qiymatini oshishiga olib keluvchi operatsiyalar (masalan, yangi nomoddiy aktivlarni sotib olinishi, ularni bepul kelib tushushi, qayta baholanishi, inventarizatsiyada aniqlangan ortiqchalar), kreditida esa nomoddiy aktvlarning boshlang‘ich qiymatini kamayishiga olib keluvchi operatsiyalar (masalan, ularni sotilishi, bepul berilishi, hisobdan chiqarilishi, aniqlangan kamomadlar) quyidagi buxgalteriya yozuvlari bilan aks ettiriladi.
№
|
Operatsiyaning mazmuni
|
Debet schet
|
Kredit schet
|
Yozuvga asos bo‘luvchi hujjat
|
1.
|
Nomoddiy aktivlar sotib olinganda
|
0410-0490
|
0830
|
Shartnomalar, schet-fakturalar
|
2.
|
Ilmiy tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlanmalari natijasida qabul qilingan nomoddiy aktivlarning xaqiqiy tannarxiga
|
0410-0490
|
3190
|
Loyiha-smeta hujjatlari, dalolat-nomalar
|
3.
|
Bepul kelib tushgan nomoddiy aktivlarning ekspert yuli bilan belgilangan qiymatiga
|
0410-0490
|
8530
|
Shartnoma, dalolatnoma, schet-faktura
|
4.
|
Ta’sis badali sifatida kirim qilingan nomoddiy aktivlarning kelishuv bahosidagi qiymatiga
|
0410-0490
|
4610
|
Ta’sis shartnomasi, dalolatnoma, schet- faktura
|
5.
|
Inventarizatsiyada aniqlangan ortiqcha nomoddiy aktivlarning qiymatiga
|
0410-0490
|
9390
|
Qaror, dalolatnoma
|
6.
|
Nomoddiy aktivlarni sotilishi va bepul berilishida :
-sotish qiymatiga
-QQS summasiga
-boshlang‘ich qiymatga
-eskirish summasiga
-olingan foydaga
-ko‘rilgan zararga
|
4010
9220
9220
0510-0590
9220
9430
|
9220
6410
0410-0490
9220
9320
9220
|
Shartnoma, Schet-faktura, dalolatnoma
|
7.
|
Nomoddiy aktivlar moliyaviy investitsiyalar sifatida kiritilganda:
-kelishuv qiymatiga
-boshlang‘ich qiymatiga
-eskirish summasiga
-QQS summasiga
-olingan foyda summasiga
|
0610-0690
9220
0510-0590
9220
9220
|
9220
0410-0490
9220
6410
9320
|
Shartnoma, Schet-faktura, dalolatnoma
|
8
|
Gudvil korxona harajatlari evaziga hisobdan chiqarilganda
|
Hara-jat schyot-lari
|
0480
|
Raschet
|
9.
|
Inventarizatsiyada kamomad aniqlanganda
-boshlang‘ich qiymatga
-eskirish summasiga
-kamomad summasiga
|
9220
0510-0590
470
|
0410-0490
9220
9220
|
Dalolatnoma, qaror
|
BXMS № 7 «Nomoddiy aktivlar» ga muvofiq ( p.46 ) nomoddiy aktivlar har yilning oxirida yakuniy hisobot tuzish oldidan inventarizatsiyadan o‘tqazilishi lozim. Bundan tashqari ular qayta baholashda, korxonada reorganizatsiya (birlashish, bo‘linish) yuz berganda, korxona tugatilganda inventarizatsiya qilinadi. Nomoddiy aktivlarni inventarizatsiyasini o‘tqazish BXMS № 19 «Invetarizatsiyani tashkil qilish va o‘tqazish»da belgilangan tartib bo‘yicha amalga oshiriladi.
Nomoddiy aktivlarning qiymati oshirilganda inventarizatsiya qaydnomasi ma’lumotlari asosda quyidagi buxgalteriya yozuvlari qilinadi:
Boshlang‘ich qiymat oshirilganda
Do'stlaringiz bilan baham: |
