Kafedrasi makroiqtisodiyot va mikroiqtisodiyot fanidan kurs ishi mavzu

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAHSUS TA'LIM VAZIRLIGI

FARG'ONA POLITEXNIKA INSTITUTI

ISHLAB CHIQARISHDA BOSHQARUV FAKULTETI "IQTISODIYOT" KAFEDRASI

MAKROIQTISODIYOT VA MIKROIQTISODIYOT FANIDAN
KURS ISHI

MAVZU: “O’zbekistonda barqaror o’sishni ta’minlashning omillari va yo’llari”


Bajardi: 66-19 BH va A guruh talabasi MURODJONOV DONIYORBEK

Kurs ishi rahbari: M.AHUNOVA

Farg'ona-2021

MUNDARIJA:

Kirish…………………………………………..3

Asosiy qism……………………………..……5

I BOB. ………………………………………

I.II. Mustaqil ishlarni o‟quv jarayonida tashkil etish………………………………
II. Bob. Mustaqil ishlarni tashkil qilishning xususuyatlari, tamoyillari va
Shakllari……………………………………………………………………………
II.I. Kurs ishi, referat, mustaqil ish shakllari va ularga qo‟yilgan
Talablar…………………….…………………………………………………………
II.II. Bitiruv malakaviy ish yakuniy mustaqil ish……………………………………
Xulosa………………………………………………………………………………
Foydalingan adbiyotlar………………………………………………………………

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyev huzurlaridagi Koronavirus pandemiyasiningO‘zbekistonRespublikasini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga ta’sirining salbiyoqibatlarinibartarafetish,tadbirkorlik faoliyati subyektlarining investitsiyaviy va tashqi iqtisodiy faolligini tiklash, shuningdek, iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish uchun shart-sharoitlar yaratish maqsadida o‘tkazilgan majlisdagi topshiriqlardan kelib chiqib,VazirlarMahkamasiqarorqiladi:

O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi,Moliyavazirligi,Bandlikvamehnat munosabatlari vazirligi, Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirishvazirligi,

O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan boshqa vazirliklar, idoralar va xo‘jalik birlashmalari bilan birgalikda iqtisodiyot tarmoqlari hamda sohalarida tarkibiyo‘zgarishlarnitiklashvadavomettirish bo‘yicha quyidagilarga qaratilgan chora- tadbirlar ishlab chiqilganligi ma’lumot uchun qabul qilinsin:

2020-yilda iqtisodiyot asosiy sektorlarining rivojlanishinisaqlashgava2021-yildanboshlab barqaror iqtisodiy o‘sishni 5,0 — 5,5 foiz darajasida ta’minlashga yo‘naltirilgan makroiqtisodiysiyosatniamalgaoshirishva bozorinstitutlariniislohqilishnidavomettirish;

birinchi navbatda, inqirozdan keyingi rivojlanish davrida banklarni transformatsiya qilish va bank xizmatlaridan foydalanish samaradorligini hamda ularning sifatini oshirishni ta’minlashga doir chora-tadbirlarni amalgaoshirishgaqaratilganbanktizimini yanada islohqilish;

aholi bandligini ta’minlash va daromadlarini oshirish, tadbirkorlik faoliyatini birinchi marta amalgaoshirayotganshaxslarnimoliyaviy qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha dasturiy chora- tadbirlarni kengaytirish orqali ichki talabni rag‘batlantirish va kambag‘allikniqisqartirish;

sanoat va raqobat siyosatini, jumladan, mahalliyishlab chiqarishmahsulotlarigaichki talabni rag‘batlantirish, tarmoqlararo kooperatsiya aloqalarini rivojlantirish, shuningdek,sanoatningstrategiktarmoqlari korxonalarida islohotlarni davom ettirish asosida takomillashtirish;

investitsiya jarayonlarini, birinchi navbatda, mahalliy investorlarning infratuzilma loyihalarinimoliyalashtirishvaqo‘shilgan qiymatning ishlab chiqarish “zanjirlari”ni yaratish bo‘yicha loyihalarni amalga oshirishdagi ishtirokini rag‘batlantirish uchun ichki manbalarni kengaytirish yo‘li bilan faollashtirish;

eksport qiluvchi korxonalarni qo‘shimcha moliyaviy qo‘llab-quvvatlash orqali, shu jumladan savdoni moliyalashtirishning zamonaviy vositalaridan foydalanishni kengaytirish, mahalliy mahsulotlarni yangi eksport bozorlariga yetkazib berishni kengaytirishda savdo-vositachilik tashkilotlarini rag‘batlantirish hisobiga tashqi iqtisodiy faoliyatni rag‘batlantirish va eksport qiluvchikorxonalarniqo‘llab-quvvatlash;

davlat xaridlari tizimida xususiy tadbirkorlik subyektlarining ishtirokini kengaytirish, hududlardagi kichik sanoat zonalarini ularga ishlab chiqarish va transport infratuzilmasi obyektlarini o‘tkazish uchun qo‘shimcha moliyaviy resurslarni ajratgan holda rivojlantirishasosidaishbilarmonlikvaraqobat muhitiningqulayliginioshirish,xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish;

hududlarda aholiga kompleks xizmatlar ko‘rsatadigan savdo tashkilotlari tarmog‘ini rivojlantirish, mahalliy mobil aloqa operatorlariningdavlataktivlarinibosqichma- bosqich sotish va qishloq joylarda telekommunikatsiya tarmoqlarini rivojlantirishga xususiy investitsiyalarni jalb qilish, shuningdek, 2021-yilda barcha ijtimoiy muassasalar, qishloq aholi punktlari va mahallalarni yuqori tezlikdagi Internet jahon axborottarmog‘igaulashniyakunlashhisobiga xizmatlar sohasi korxonalarini qo‘llab- quvvatlash va raqamli texnologiyalarni rivojlantirish.

2020-2021-yillardaO‘zbekiston Respublikasida iqtisodiy o‘sishni tiklash va tizimli tarkibiy o‘zgarishlarni davom ettirish bo‘yicha amaliy harakatlarrejasi(keyingio‘rinlarda—Harakatlar rejasi) 1-ilovaga muvofiq;

Iqtisodiyotda tarkibiy islohotlarni tiklash va davom ettirish chora-tadbirlarini amalga oshirish bo‘yicha “yo‘l xaritasi” (keyingi o‘rinlarda — “Yo‘l xaritasi”) 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.

O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosarlari(A.J.Ramatov,J.A.Qo‘chqorov,

S.U.Umurzakov)vaBoshvazirmaslahatchisi (O.M.Umarov)birhaftamuddatdatadbirlarni amalga oshirishning aniq bosqichlari va muddatlarini ko‘rsatgan holda, Harakatlar rejasiva“Yo‘lxaritasi”niamalgaoshirishning tarmoqjadvallariniishlabchiqilishihamda ularning tegishli vazirliklar, idoralar va xo‘jalik birlashmalari kesimida tasdiqlanishini ta’minlasin.

Mutasaddi vazirliklar, idoralar va xo‘jalik birlashmalari rahbarlarining zimmasiga O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiytaraqqiyot

va kambag‘allikni qisqartirish vazirligiga har oydama’lumotkiritganholdaHarakatlarrejasi va “Yo‘l xaritasi”dagi tegishli tadbirlar o‘z vaqtidavasifatliamalgaoshirishta’minlanishi uchun shaxsiy mas’uliyat yuklansin.

O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi:

iqtisodiyot tarmoqlari va sohalari, shuningdek, hududlar kesimida “Yo‘l xaritasi” doirasidagi tadbirlarningamalgaoshirilishitizimliasosda tahlilqilinishinivaularningHarakatlarrejasida belgilangan asosiy maqsad va vazifalarga erishishgata’sirinibaholashnita’minlasin;

zarur bo‘lganda, “Yo‘l xaritasi”ga manfaatdor vazirliklar, idoralar va xo‘jalik birlashmalari bilan kelishgan holda, Harakatlar rejasini amalga oshirish samaradorligini oshirishga yo‘naltirilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalarn;

Harakatlar rejasi va “Yo‘l xaritasi” doirasida amalga oshiriladigan chora-tadbirlarning makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va iqtisodiyotda tarkibiy islohotlarni amalga oshirishga ta’sirini baholash to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasiga har oyda axborot kiritib borsin.

Mazkurqarorningbajarilishininazoratqilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining moliya-iqtisodiyot va kambag‘allikni qisqartirish masalalari bo‘yicha o‘rinbosari — iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirishvaziriJ.A.Qo‘chqorovzimmasiga yuklansin.

Kelgusidavrningasosiycheklovlariva tahdidlariquyidagilarhisoblanadi:

1. 
   Mahalliy mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarilishiningcheklanishi.Buningoldiniolish uchun karantin davrida xo‘jalik faoliyatini vaqtinchato‘xtatibturishtufaylimoliyaviy qiyinchiliklarga duch kelganlarga alohida e’tibor berib, korxonalarning xo‘jalik faoliyatini tezroq tiklash zarur. Muammoni hal etish iqtisodiyotga moliyaviy mablag‘larni, shu jumladan, investitsiya ssudalari bo‘yicha qarzlarniuzaytirishvaaylanmamablag‘lar sifatida“tezpullar”niajratishnitalabqiladi.
   
2. 
   Aholidaromadlariningpasayishi,ishlab chiqarish zanjiridagi uzilishlar tufayli ichki talabningcheklanishi.Muammoningyechimi korxonalarning ishlab chiqarish faoliyatini tiklash,yangiisho‘rinlariyaratishvatiklash, keyinesaaholidaromadlariningo‘sishibilan bog‘liqhisoblanadi.
   
3. 
   Karantin choralarini liberallashtirish va koronavirus infeksiyasining tarqalish darajasi yuqori bo‘lgan mamlakatlardan odamlarning ko‘chib o‘tishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun tashqi
   

chegaralarning yopilishi bilan koronavirus infeksiyasiningaholiorasidatarqalishixavfi. Muammoning yechimi ma’lum sanitariya- gigiyena me’yorlari va cheklovlarining saqlanishida (ayniqsa, ommaviy tadbirlar paytida,mamlakattashqarisidankirgandava hokazo)va bemorlargazarurtibbiyyordamni kengaytirishda namoyonbo‘ladi.

Koronavirusningsayyoradatarqalishining

davometishinihisobgaolib,yagonausul—bu o‘z vaqtida tashxis qo‘yish va samarali davolanishni o‘rganishhisoblanadi.

4. 
   Budjet taqchilligining oshishi va tashqi davlat qarzining o‘sishi, makroiqtisodiy barqarorlik xavflarining namoyon bo‘lishi. Jahonishlabchiqarishiningkeskinpasayishi va global iqtisodiy tiklanish istiqbollari to‘g‘risida noaniqlikning yuqori darajasi ko‘plab davlatlarniiqtisodiyotdaaholinivayalpitalabni qo‘llab-quvvatlashuchunbudjetxarajatlarini
   

(shu jumladan, tashqi qarz mablag‘lari hisobiga)ko‘paytirishgamajburqilmoqda.

Tashqiqarzningo‘sishinioldiniolishuchun asosyaratish,xususiyvato‘g‘ridanto‘g‘ri xorijiy investitsiyalar uchun sharoitni yaxshilashqisqahamdauzoqistiqbolda inqirozdan keyingi tiklanish iqtisodiyot barqaror rivojlanishining asosiy shartlari hisoblanadi.

Bu,o‘znavbatida,iqtisodiyotniliberallashtirish (jumladan,energiyaresurslaribozori)sohasida boshlangan islohotlarni izchil davom ettirish, raqobat muhitini rivojlantirish, ishbilarmonlik muhitini yaxshilash va iqtisodiyotda davlat sektorining ulushini kamaytirishni talab qiladi va o‘rta muddatli istiqbolda xorijiy investitsiyalarning barqaror o‘sishiga yordam beradi.

5. 
   Jahonmoliyaviy-iqtisodiyinqirozisharoitida potensialinvestorlarningmoliyaviyahvoli yomonlashishi natijasida yuzaga keladigan investitsiyalarga, ayniqsa, tashqi sarmoyalarga cheklovlar. Hozirgi vaziyatda mahalliy investorlarga xorijiy investorlar bilan teng investitsiya sharoitlarini yaratib, mahalliy sarmoyadorlar uchun rag‘batlantirish va investitsiya imkoniyatlarini kuchaytirishni talab qiladi.
   
6. 
   Jahon moliyaviy inqirozi sababli, tashqi talabningcheklanishivao‘zbekmahsulotlarini import qiluvchi mamlakatlardagi inqiroz. Rossiya, MDH mamalakatlari va Xitoydagi iqtisodiy pasayish O‘zbekistondan asosiy mahsulotlar: tabiiy gaz, meva-sabzavot, to‘qimachilik, elektrotexnika, kimyoviy mahsulotlar, mineral o‘g‘itlar eksportining fizik hajminikamayishi,shuningdek,asosiyeksport mahsulotlari:paxtavato‘qimachilik,tabiiygaz, misnarxlariningpasayishibilanbog‘liq.
   

Muammo eksport geografiyasini kengaytirishni jadallashtirish,Yevropava Osiyobozorlariga chiqish,shuningdek,eksportqiluvchilarni rag‘batlantirish bo‘yicha chora-tadbirlarni davom ettirish, jumladan, davlat budjetidan transportxarajatlariningbirqisminisubsidiya qilish orqali bartaraf etiladi.

7. 
   Bandlik muammosi, jumladan, mehnat migratsiyasi imkoniyatlarining qisqarishi hamdakambag‘allikningoshishiO‘zbekiston uchunkattatahdidhisoblanadi.
   

Iqtisodiyotning oldida turgan hozirgi turli tahdidva muammolivaziyatniinobatgaolib, amaliy harakatlar rejasi Hukumat, barcha vazirliklar,idoralarvaxo‘jalikbirlashmalari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining harakatlarinimuvofiqlashtirishuchun:

1.koronaviruspandemiyasiningiqtisodiyotva aholi uchun salbiy oqibatlarini bartaraf etish (tiklashnuqtalari); tizimliislohotlarnidavomettirishuchun sharoitlarniyaratish;

2.iqtisodiyotrivojigaqo‘shimchaturtki beradiganyangiimkoniyatlarvazaxiralarni aniqlash (“o‘sishnuqtalari”).

Amaliyharakatlarrejasiniikkibosqichda amalga oshirish taklif etiladi:

a-bosqich — 2020-yil oxiriga qadar — barqarorlashtirishvatiklangano‘sish.Yuqorida aytib o‘tilgan va taklif qilingan chora- tadbirlarning to‘liq bajarilishi bilan 2020-yilga mo‘ljallangan ko‘rsatkichlar quyidagicha baholanadi:

Yalpiichkimahsulotningo‘sishi—102,2foiz (dastlabki prognoz 105,5%), shu jumladan sanoat—103,4foiz(106,5%),qishloqxo‘jaligi

—103,3foiz(104%),investitsiyalar—101,2

foiz(109,3%);xizmatlar—100,1foiz(105,8%), chakanasavdoaylanmasi,umumiyovqatlanish

bilanbirga—103foiz(105,6%);eksport—94,3 foiz (115,6%).

Ushbuhisob-kitoblarRespublikadavadunyo miqyosida karantinni qayta joriy etish ehtimolini o‘z ichiga olmaydi.

b-bosqich—2021-yildanboshlab5,0—5,5foiz barqaror iqtisodiy o‘sish sur’atlarini ta’minlaydigan, 2020-2021-yillar davomida koronavirus pandemiyasining oqibatlarini moslashtirish bilan tizimli islohotlarni davom ettirishga qaratilganchoralar.

Shubilanbirga,tashqita’sirningdavomiyligiva pandemiyaning iqtisodiyotning ayrim tarmoqlari va sektorlariga (turizm, transport, eksport)ta’sirinihisobgaolganholda,ularning inqirozgachabo‘lgantendensiyalarigachiqish 2021-yildan o‘tishimumkin.

Mamlakat iqtisodiyotining tiklanishi va keyinchalik barqaror rivojlanishi makroiqtisodiy shart-sharoitlar, chora-tadbirlar va tartibga solish vositalarini yaratish bilan bevosita bog‘liqdir.


Strategiyada belgilangan makroiqtisodiy siyosatvainstitutsionalislohotlarnidavom ettirishbilanbirga,hozirgivaqtningo‘zigaxos xususiyatlarinihisobgaolganholda,2020- yilning qolgan davrida va 2021-yilda quyidagilarga asosiy e’tibor berish talab qilinadi:


tashqi qarzning o‘sishini cheklash, qarz mablag‘laridan foydalanish samaradorligini qat’iy nazorat qilish. Bu esa moliyaviy xarajatlarni kamaytirish, xususiy investitsiyalarnihartomonlamatarg‘ibqilish, shuningdek, keyingi yillarda tashqi qarzdorlikni ustav chegarasidan o‘tishining oldini olish uchuno‘rtamuddatlirejavachora-tadbirlarni tayyorlash, budjet xarajatlarini rejalashtirish va O‘zbekiston Respublikasi tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi tomonidan moliyalashtirish, shuningdek, ulardan foydalanishustidanqattiqnazoratqilish;


tashqiqarzlardansamaralifoydalanish,ularni ustuvor ravishda, budjet defitsiti, infratuzilma loyihalarini, iqtisodiy o‘sishga bevosita va ikkinchi darajali ta’sir ko‘rsatadigan ijtimoiy obyektlarnimoliyalashtirishgaqaratish,aholi bandligini ta’minlash, shuningdek, kambag‘allikni qisqa va o‘rta muddatda qisqartirishga yo‘naltirish;


texnik-iqtisodiy asoslash bosqichida loyiha tanlash mezonlarini takomillashtirish orqali davlat investitsiya xarajatlarini optimallashtirish,qiymativaamalgaoshirish vaqti dolzarbligini yo‘qotgan investitsion loyihalarni rad qilish, shuningdek, ularning ishga tushirilganidan keyin investitsiya loyihalarini amalga oshirilishi va samaradorligini monitoring qilish,loyihalarnimoliyalashtirishda xususiy investitsiya vositalaridan foydalanishni kengaytirish, shu jumladan, korporativ va infratuzilma obligatsiyalarini chiqarish orqali davlat-xususiy sherikchilikni va fond bozorini rivojlantirish;


soliqvabojxonaimtiyozlarinioptimallashtirish bo‘yicha ishlarniyakunlash;


sanoatvaraqobatsiyosatinitakomillashtirish. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish va “o‘sish nuqtalariga” moliyalashtirishni jalb etish, eksport bozorlarida raqobatbardoshlikni oshirish, xalqaro qiymat zanjirlarida ichki korxonalar ishtirokida izchil o‘sishni rag‘batlantirish uchun yangi rivojlanish drayvyerlarini aniqlash bilan o‘rta muddatli sanoat siyosati strategiyasini ishlab chiqish va qabul qilish, shujumladan, davlat korxonasi islohot jarayonini yakunlash, monopoliyaga qarshi kurashni tartibga solish va raqobat muhitini yaratish chora-tadbirlari orqali, ishlab chiqarishni ilm-fan bilan birlashtirishning samaralitiziminiyaratish(tadqiqotmarkazlari, loyihalash byurolari, ilmiy-tadqiqot va ishlab chiqarishbirlashmalarivaboshqalar.);


qishloq xo‘jaligi sohasini isloh qilishni davom ettirish. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqaruvchilarining xo‘jalik faoliyatiga ma’muriy aralashuvni to‘liq cheklagan xolda, narx shakllanishida bozor mexanizmlarini joriy etish, moliyaviy resurslarning harakati va yer aylanmasining garov mexanizmini takomillashtirish. Qishloq xo‘jaligida qiymat zanjirlarini yaratish mexanizmini rag‘batlantirish;


ishlab chiqarish xarajatlarini optimallashtirish, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va ishlab chiqarish jarayonlarini raqamlashtirish orqali iqtisodiyotda mehnat unumdorligini oshirish orqali ishhaqining hajmini oshirish, va mahalliy mahsulotlarning xalqaro raqobatbardoshligini oshirishdan iborat.


Karantindavridaaholibandliginingqisqarishi va tashqi mehnat migratsiyasidan keladigan daromadlarningkamayishiaholiningxarid qobiliyatini pasaytirdi hamda ichki iste’mol bozori imkoniyatlarini sustlashtirdi. Eksportni cheklash bilan bir qatorda, iste’mol mahsulotlari, birinchi navbatda, nooziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishning pasayishiga sababbo‘ldi.


Ichkito‘lovqobiliyatigaegatalabningtiklanishi va kengayishi mehnatga layoqatli fuqarolarning bandligini oshirish va daromad olishlari bo‘yicha amalga oshirilgan choralar bilanbog‘liq.Ushbumaqsadlaruchun2020- yilda oilaviy tadbirkorlikni rivojlantirish dasturi doirasidaajratilgankreditlarhajmi4trillion so‘mni tashkiletadi.


Aholini ish bilan ta’minlash, oilaviy biznesni qo‘llab-quvvatlash, ishlab chiqarish va xizmatko‘rsatish korxonalari faoliyatini qayta tiklash, uy-joy, ijtimoiy infratuzilmani qurish va rekonstruksiya qilish, yangi qishloq xo‘jaligi yerlarini foydalanishga topshirish bo‘yicha kengko‘lamlichora-tadbirlaryiloxirigaqadar 810,6mingtadoimiyisho‘rinlaritiklanishiga, 302,8 mingta doimiy va 662,8 mingta vaqtinchalik hamda mavsumiy ish o‘rinlarini yaratilishiga imkoniyatberadi.





Jumladan,“Yagonamilliymehnattizimi”orqali265,2mingnafarishsizlarbo‘shisho‘rinlariga joylashtiriladi,301mingkishijamoatishlariga jalbqilinadi,53,6mingkishitadbirkorlikvauy- joy maydonlarini rivojlantirish, qishloq xo‘jaligi, hunarmandchilik hamda tikuvchilik kooperativlarida a’zolik uchun subsidiyalar bilanta’minlanadi,42,8mingkishibepultarzda kasb-hunargao‘qitiladi.





Ish o‘rinlarini izlash va ishgabjoylashtirish uchunb“Yagona milliy mehnat tizimi”

Idoralararo dasturiy ta’minot vositasi (my.mehnat.uz) joriy etilib, unda joriy yilning boshidan buyon 385 ming korxonalar qamrab olindi,3,5milliondan ortiq ishchilarga elektron mehnat daftarchalari yuritila boshlandi.

Keltirib o‘tilgan barcha chora-tadbirlar O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Hukumatining qarorlari bilan tasdiqlangan hamda amaliy chora-tadbirlar rejasigakiritilgan.

Bandlikni, shu jumladan, rasmiy bandlikni kengaytirish, shuningdek, aholi daromadlarini oshirish uchun qo‘shimcha sharoitlarni yaratish maqsadida, 2020-2021-yillar uchun amaliy chora-tadbirlar rejasi quyidagilarni nazarda tutadi:

2020-yil yakunigaqadar:

Aholining kambag‘al qatlamlari bilan ishlashning amaldagi shaklidan Jahon bankiva BMTTaraqqiyotDasturibilanbirgalikda

O‘zbekiston Respublikasining Barqaror rivojlanish maqsadlari bilan uzviy bog‘liqlikdagi uzoq muddatli kambag‘allikni qisqartirish Strategiyasini ishlab chiqish asosida kambag‘allikni qisqartirishga qaratilgan strategikvadasturiychora-tadbirlarniamalga oshirishga o‘tish. Bunda, 4 ta mezon (mutlaq, nisbiy, moddiy deprivatsiya va kambag‘allikning ko‘p o‘lchamli indeksi)dan foydalanish orqali Toshloq tumanida sinov tariqasida kambag‘allikni baholash uslubiyotini amaliyotda qo‘llash;

Sirdaryo viloyatidagi sinov loyihasi, shuningdek, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha tajriba asosida, ayniqsa,pandemiyasharoitida,ijtimoiyhimoya reyestrni joriyqilish;

Xalqaro ekspertlar bilan birgalikda yashash minimumi va iste’mol savatchasini hisoblash hamda qo‘llash uchun me’yoriy bazani ishlab chiqish;

O‘zbekistonda kambag‘allikning o‘ziga xos jihatlari va omillarini o‘rganish, shuningdek, kambag‘allikniqisqartirishsohasidatahliliyva uslubiymateriallartayyorlashuchunIqtisodiy tarraqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligiqoshidamarkaztashkiletish;

2020-yil oxiriga qadar bazaviy hisoblash miqdorining 50foiz hajmidagi bir martalik to‘lov (hozirgi vaqtda bu miqdor har oyda to‘lanadi) orqali o‘zini o‘zi band qilish faoliyat turlarini kengaytirish, shu jumladan, uy-joy qurish hamda jismoniy shaxslarga tegishli kvartiralarni ta’mirlashni kiritish;

Xalqaro moliya institutlari hamda xalqaro moliya tashkilotlarining kreditlari hisobiga loyihalarni amalga oshirishda mahalliy pudratchilar imkoniyatlaridan foydalanishni kengaytirish;

Malakasizxorijiyishchikuchidanfoydalanishni cheklash; tuman yoki shahar sektor rahbarining tavsiyasi asosida ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan ishsizlarga ajratilgan mikrokreditlar miqdorini 2,5 baravarga oshirish (bazaviy hisoblash miqdorining 100 dan 250 baravarigacha);

Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishni boshlash uchun ishsizlarga davlat ro‘yxatidan o‘tgandan so‘ng dastlabki 3 oyda transport va ijara xarajatlarini qoplashga subsidiyalar ajratish; mahallalarda aholini, ayniqsa, yoshlar va xotin-qizlarning asosiy kasb-hunarga o‘qitish punktlarini tashkil etish, bandlikka ko‘maklashish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidanta’limolish;150mingnafarqaytib kelgan mehnat muhojirlarini mehnat organlari orqali jamoatishlariga jalb qilish, shujumladan, foydalanilmayotgan qishloq xo‘jaligiyerlarini o‘zlashtirish hisobiga ish bilan ta’minlash.

2021-yilda amalga oshirish uchun taklif etilgan chora-tadbirlar:

Kambag‘allik darajasi yuqori bo‘lgan hududlarda davlat ulushi bo‘lgan respublika davlat organlari va korxonalarini biriktirish, shuningdek, qishloq aholisi malakasini oshirish maqsadida 3 yil muddatga grant asosida o‘qigan oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilari hamda davlat boshqaruvi akademiyasi talabalarini ushbu yo‘nalishlar bo‘yicha ishga yuborish amaliyotini joriy etish; qishloq xo‘jaligi kooperativlariga jalb etish orqali tomorqa yer egalariniqo‘llab-quvvatlash va aholi bandligini ta’minlash bo‘yicha ko‘rilayotgan chora- tadbirlarni hisobga olgan holda qishloq xo‘jaligi sohasida tarkibiy islohotlarini davom ettirish; soliq to‘lovchilari tomonidan soliq majburiyatlarini bajarishni yengillashtirishga hamda soliq yukini qisqartirishga yo‘naltirilgan.

Soliq siyosatini takomillashtirish; o‘zini o‘ziish bilan bandetgan fuqarolarni ro‘yxatga olish va faoliyatini amalga oshirish tartibini soddalashtirish, shuningdek, qo‘shimcha kredit resurslarini ajratish va soliq majburiyatlarini soddalashtirish orqali yakka tartibdagi tadbirkorlar sonini oshirish, kichik biznes va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash; bandlikni ta’minlash bo‘yicha boshqa chora-tadbirlarning (yangi ish o‘rinlarini yaratish va mavjud quvvatlardan foydalanishni oshirish, investitsiya faoliyatini mustahkamlash, shu jumladan, uy-joy qurilishi sohasi, biznes muhitini yaxshilash, kichik biznesni rivojlantirishni rag‘batlantirish hamda aholining o‘zini o‘zi ish bilan bandligini qonuniylashtirish) harakatlar rejasining keyingi bo‘limlari bilan bog‘liqligini ta’minlash.


Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi.–Toshkent: O’zbekiston, 2018.-40b.
   

2. 
   M.X.Axunova “Mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot fanidan kurs ishlarini bajarish bo’yicha uslubiy ko’rsatma”– Farg’ona, FarPI.,2019.
   

3. 
   О‘zbekiston raqamlarda 2017-2018. О‘zbekiston Respublikasining yillik statistik tо‘plami-T.:45. О‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qо‘mitasi. 2019. – 130str