Kaliyni bitta namunada k. Ginzburg sheglova va vilfuis usulida aniqlash

Uslubning mohiyati K.Ginzburg usulida kul hosil qilish o’simlik organik 
moddalarining 10:1 nisbatda olingan sulfat va xlorid kislotalari aralashmasida 
gidrolizlanib, oksidlanishiga asoslangan. 
Ishni bajarish tartibi. Maydalangan o’simlik namunasidan 0,2 g (aniqligi 
0,0002 g) analitik tarozida tortib olinadi. 50- 100 ml hajmli Kyeldal kolbasiga 
solinadi. Kolbaga 5,5 ml konsentrlangan sulfat va xlorid kislota aralashmasidan 
quyiladi. Aralashma 10:1 nisbatda tajriba oldidan tayyorlanadi. Kolba 30-60 minut 

---

sovuq joyda saqlanadi. Dastlab 5-7 minut qo’ng’ir bo’tqasimon massa hosil
bo’lguncha past olovda qizdiriladi. So’ngra olov kuchaytirilib rangsizlanguncha 
qizdirish davom ettiriladi. Qizdirish davomida kolba chayqatilib turiladi. Odatda 
aralashma 15-25 minutda rangsizlanadi. Agar shu vaqt davomida eritma 
rangsizlanmasa 1-2 tomchi xlorid kislota tomizilib, qizdirish davom ettiriladi. 
Rangsizlangan, sovutilgan eritma 100 ml li o’lchov kolbasiga quyiladi. Kyeldal 
kolbasi bir necha marta distillangan suv bilan chayilib kolbaga quyiladi va 
belgisigacha distillangan suv bilan to’ldiriladi. Shu kolbadagi eritmadan azot, fosfor, 
kaliy aniqlanadi. 
Azotni aniqlash. Azotni aniqlash mikrokyeldal apparatida ammiakni haydash 
va yig’gich kolbada 0,02n sulfat kislota bilan biriktirib olish va uni titrlashga 
asoslangan. 
Azotni mikrokyel’dal appparatida aniqlash uchun sig’imi 250 ml bo’lgan 
konussimon kolbaga 0,02n sulfat kislotadan 20-25 ml solib unga 3-4 tomchi metil 
qizili tomiziladi. Yig’gich kolba kyeldal apparati tagiga qo’yiladi. Tekshirilayotgan 
eritmadan 25 ml pipetka bilan o’lchab olib haydov kolbasiga solinadi, ustidan 3-5 
ml distillangan suv quyiladi. Suv bilan 1 tomchi fenolftalein eritmasi tomiziladi. 
Ustidan 5-7 ml 50%li NaOH eritmasi qo’shiladi va ammiak haydaladi. Reaksiya 
nihoyasiga yetganligi lakmus qog’ozi yoki Nessler reaktivi yordamida tekshirilib 
ko’riladi. Sovutgichdan tushayotgan tomchi qizil lakmus qog’ozni ko’kartirmasa, 
yoki bir necha tomchi oqib tushayotgan suyuqlikka bir tomchi Nessler reaktivi 
tomizilganda sariq rangga o’tmasa reaksiya tugaganligidan dalolat beradi. Tajriba 
oxirida yig’gich kolbadagi eritma 0,02n ishqor eritmasi bilan sariq rangga o’tguncha 
titrlanadi.