Калла суяги ривожланиш нуксонлари


Download 56.23 Kb.
bet1/3
Sana21.06.2023
Hajmi56.23 Kb.
#1642875
  1   2   3
Bog'liq
КАЛЛА СУЯГИ РИВОЖЛАНИШ НУКСОНЛАРИ.


КАЛЛА СУЯГИ РИВОЖЛАНИШ НУКСОНЛАРИ.


Калла суяги ривожланишининг тугма нуксонлари куйидагича намоён булади: калла суяги ва бош мия улчамлари орасидаги номувофиклик, ташки куриниш камчиликлари (краниостеноз, гипертелоризм); калла суяги чоклариниг тулик бекилмаслиги ва умуртка канали дефектлари натижасида бош мия ва орка мия хосилаларининг ташкарига буртиб чикиши ( бош мия ва орка мия чурралари); бош миянинг кисилишига олиб келадиган калла суяги деформациялари (платибазия, базиллярная импрессия).
Краниостеноз (юнонча kranion - калла суяги, stenosis - торайиш, кичрайиш) - калла суягининг тугма ривожланиш нуксони булиб, чокларнинг эрта битиши натижасида калла суягининг деформацияси ва унинг бош мия улчамларига номувофиклигининг келиб чикиш холатига айтилади.
Бола хаётининг биринчи йилларида бош мия хажми калла суяги улчамлари билан биргаликда катталашиб боради. Бир ёшли боланинг калла улчами катта киши калла улчамининг 90% ташкил килса, 6 ёшга бориб бу курсаткич 95% ташкил этади. Калла чоклари 12-14 ёшга бориб битади. Калла чокларининг битиши бузилиб, суякланиш жараёни муддатдан олдин ривожланса, кала суягининг усиши тухтаб колади ва натижада огир холларда миянинг жарохатланишига олиб келади. Калла суяги хамма чокларининг муддатдан олдин битиши мумкин, лекин куп холларда алохида чокларнинг (тож, сагитал ва х.к.) битиши кузатилади. Бунда калла суяги деформацияланади. Краниостенознинг бир неча тури тафовут килинади.
Скафоцефалия ( юнонча scaphe - кайик, kephale - бош) — калла суягининг узига хос узунчок, ён томонларидан кисилган шакли билан ифодаланилади. Краниостенознинг бу тури сагитал чокнинг муддатидан олдин битиши натижасида келиб чикади. Бундай холатда калла суяги ён томонга усиши тухтаб, узунасига усиши давом этавенради.
Тожсимон чокнинг муддатдан олдин битиши натижасида калланинг узунасига усиши тухташи туфайли брахицефалия ( юнонча brachis - калта, kephale - бош) деб ном олган краниостеноз тури ривожланади.
Калла чокларининг муддатдан олдин битиши куп холларда куз косаси, понасимон суяк ва юз суякларининг ривожланмаслаги холати билан биргаликда учрайди. Крузон синдроми — краниостенознинг куз косалари ва огиз бушлигининг ривожланмай колиши натижасида келиб чикадиган экзофтальм билан биргаликда учрашидир. Краниостеноз билан синдактилия аномалиясининг биргаликда учрашига Аперт синдроми дейилади.
Метопик чок, яъни пешана суяклари орасидаги чокнинг муддатдан олдин битиши натижасида калла учбурчак шаклини олади ва бу холатга тригоноцефалия ном берилган. Калла суягининг бир нечта чокларининг муддатдан олдин битиши калланинг минорасимон деформациясига ёки акроцефалияга (юнонча acros - баланд) олиб келади.
Краниостенозда юкорида айтиб утилган суяк деформацияларидан ташкари бош мия жарохатланиши белгилари хам кузатилади. Бош мия жарохатланиши белгилари авваламбор калла суягининг бир нечта чокининг битиши пайтида намоён булади. Бунда усаётган бош мия хажми ва калла суяги улчамлари орасидаги номувофиклик натижасида жарохатланиш даражаси кескин тус олиши мумкин. Касалликнинг клиник кечиши калла ичи гипертензияси белгилари, яъни бош огриги, кунгил айниши, кусиш, куришнинг пасайиши, куз тубида димланиш каби белгилар билан намоён булади. Краниографик текширганда краниостенозга хос булган белгилар: чоклар ва ликилдокларнинг битиши, хамда бармок излари симптоми аникланади.
Х и р у р г и к д а в о л а ш. Краниостенозни жаррохлик даволашнинг энг куп таркалган усули булиб битган чоклар йули буйича суяк резекцияси хисобланади. Бу усулни куллаш калла суяги хажмининг катталашувига олиб келади.
Калла суягининг купол деформацилари даволашда хозирги кунда реконструктив операциялар кенг кулланилмокда. Реконструктив операция характери краниостеноз турига боглик булади.
Брахицефалия, яъни коронар чокларнинг битишида суякларни фронтоорбитал силжитиш усули кулланилади. Бунда куз косаси ва пешана суякларидан иккита суяк блоки ясалади ва олдинга сурилиб, металл пластиналар ёки симлар билан котирилади.
Скафоцефалия ва акроцефалияларда калла суягининг мураккаброк реконструкцияси талаб этилади. Крузон синдромида фронтоорбитал силжитиш билан биргаликда юкори жагни силжитиш максадга мувофик булади.
Айтиб утилган операцияларни бажариш учун махсус асбоб-ускуналар талаб этилади. Краниостенозда операциялар бола хаётининг 3-4 ойида бажарилиши лозим, чунки бу пайтда калла суягида купол деформацияланишга улгурмаган булади.



Download 56.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling