Kapital qo’yilmalar va kapital bozori. Bajardi: Iqtisodiyot yo’nalishi 19. 86 guruh talabasi Inomjon Ergashev reja

o'tkazib natural ko'rinishni Salah qoladigan kapital yoki 
barcha mehnat vositalaridir. Aylanma kapital – ishlab 
chiqarish jarayonida bir marta qatnashib o'z qiymatini 
tayyor mahsulotga birdaniga o'tkazadigan va shu bilan 
o'zining avvalgi ko'rinishini yo'qotadigan barcha mehnat 
buyumlari (xomashyp, materiallar, yoqilg'i, elektroenergiya, 
suv va oshunga o'xshashlar) dir. Ularning iqtisodiy mohiyati 
va harakat natijalarimiz quyidagi misoldi ko'tarish mumkin. 
Kapital by milk, ya'ni firmaga tegishli bo'lgan korxona, 

---

uning mashinalari, dastgohlari va boshqalardir. Agar forms 
ixtiyoridagi televizor ishlab chiqaruvchi korxonaning 
qiymati 10 mln. dollar bo'lsa, bunda uning asosiy kapitali 10 
mln. dollar turadi. 
Har bir ishlab chiqarish omili, shu jumladan, kapital o'z 
egasiga (mulkdorlarga) pirovard natijada yangi foyda 
kestirib turadi. Mehnat uchun to'langan haq uning bahosi 
yoki ish haqi deb yuritiladi. Yordam foydalanish uchun 
to'langan haq uning bahosi yoki Renta deb yuritiladi. Renta 
– yet egasining daromadi hisoblanadi. Boshqalarning 
jismoniy kapitalidan yoki tilidan foydalanish uchun to'lovlar 
foiz to'lovlari deb ataladi va kapital regaining daromadi 
hisoblanadi. Kapitaldan olinadigan bunday daromad 
"Kapitaldan foiz" deb ataladi. Agar tadbirkor o'z pulga 
(kapitaliga) ishlab chiqarishni yaratib uni yurgizadigan 
bo'lsa, bundan keladigan daromad foiz daromadiga, 
tadbirkor daromadiga bo'linadi. Demak, investitsiya uchun 
sof xarajatlar miqdorini nikita omil belgilaydi: 1. Olingan 
sof foydaning me'yori. 2. Stavka foizi. 
Daromad foizi asosida biznesga qo'yilgan kapitaldan