Kapital qo`yilmalar va kapital bozori

TMC Instituti Texnologiya, Menejment va Kommunikatsiya Instituti
Iqtisodiyot Kafedrasi
Iqtisodiyot fakulteti
22-69-guruh talabasi
Xolliyev Shamxol
“Mikroiqtisodiyot” FANIDAN
MUSTAQIL ISHI
Toshkent 2023
KAPITAL QO`YILMALAR VA KAPITAL BOZORI
Reja:



1.Kapital va uning turlari.

2.Kapital bozori va uning tuzlishi.

3.Investitsiyalar va ularni hisoblashda diskontlangan qiymat
Asosiy kapitaldan uzoq muddatda foydalaniladi va u qayta takror ishlab chiqaradi, ya′ni u ishlatilishi davomida o`z qiymatini ma`lum qismini mahsulot qiymatiga o`tkazadi. Asosiy kapitaldan uzoq muddatda foydalaniladi va u qayta takror ishlab chiqaradi, ya′ni u ishlatilishi davomida o`z qiymatini ma`lum qismini mahsulot qiymatiga o`tkazadi. Kapitaldan foydalanish davomida u ham ma`naviy, ham jismoniy eskiradi. Jismoniy eskirish - bu kapitalning vaqt o`tishi bilan ishga yaroqsiz bo`lishi bo`lsa, ma`naviy eskirish uning unumdorligining kamayishi, ya′ni yangi ishlab chiqarilgan zamonaviy uskunalarga qaraganda unumdorligining pastligi, yoki umuman barcha ko`rsatkichlari bo`yicha (mahsulot sifati, foydalanishga qulayligi) yangi uskunadan orqada qolganligidir.

• Kapital - bu uzoq muddatli oraliqda ishlatiladigan ishlab chiqarish resursi bo`lib, uning yordamida uzoq vaqt davomida mahsulot ishlab chiqariladi.So'zning keng ma'nosida kapital - bu ko'p miqdorda iqtisodiy foyda keltirish maqsadida yaratilgan har qanday resurs.
• Kapitalning ikkita asosiy shakli mavjud:
• Asosiy kapital (uzoq muddatda foydalaniladigan uskuna, texnologik liniya, bino, qurilma) Aylanma kapital (har bir ishlab chiqarish siklida o`z qiymatini tayyor mahsulot qiymatiga o`tkazadigan ishlab chiqarish resurslari, xom ashyo, materiallar, yarim fabrikatlar va h.k.)

Kapital – nima?
Kapital bozori

• Kapital bozori
• kapitalga bo’lgan talab
• Talab va taklifning o'zaro ta'siri natijasida investitsiya kapitalining narxi foiz shaklida shakllanadigan bozor.
• Kapital bozorining tuzilishi
• kapital ta'minoti
• kapital narxi (foiz stavkasi)

• Ssuda kapitali — vaqtincha foydalanib qaytarish, maʼlum foiz haq toʻlash sharti bilan qarzga beriladigan pul kapitali. Ssuda kapitalining iqtisodiy maʼnodagi oʻziga xos xususiyati shundaki, u foiz koʻrinishida foyda keltiradi Kapitlga bo’lgan talab
• Kapital bozorida biznes kapitalni talab qiladi. Kapitalga bo'lgan talab - bu tadbirkorlar tomonidan investitsiya faoliyati uchun foydalanadigan qarz mablag'lariga (ssuda kapitaliga) talab.
• Kapital ta’minoti-ssuda kapitalini shakllantirish manbalaridan biri bo'lgan qarz mablag'larini (erkin jamg'armalarni) ta’minlaydi Kapital narxi
• Ssuda kapitalidan ma'lum muddatga foydalanganlik uchun ssuda foizlari shaklida ma'lum miqdorda pul to'lanadi. Ssuda foizi - bu kapital egasiga ma'lum vaqt davomida o'z mablag'laridan foydalanganlik uchun to'lanadigan narx. Ssuda foizlari odatda yil uchun foiz stavkasida ifodalanadi.

Investitsiya (lotincha: investio — „oʻrash“) —iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida oʻz mamlakatida yoki chet ellarda turli tarmoqlarga, ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarga, innovatsiya, tadbirkorlik loyihalariga uzoq, muddatli kapital kiritish (qoʻyish). Pulning vaqt (zamon)ga bogʻliq qiymati nazariyasiga koʻra, investitsiya kelajakda naf olish maqsadida mablagʻlar qoʻyishdir. Investitsiya kapitalni muayyan muddatga bogʻlashni yoki band qilishni bildiradi. Bundan asosiy maqsad kapital qiymatini saqlab qolish yoki boʻlmasa kapital qiymatini vaqtda oʻstirib borishdir. Iqtisodiy mazmuni jihatdan investitsiya turli faoliyatlarga safarbar etilgan moddiy, nomoddiy boyliklar va ularga boʻlgan huquqlarni aks ettiradi. Investitsiya sifatida pul, qimmatli qogʻozlar (aksiya, obligatsiya, sertifikat, veksel), yer, bino, inshoot kabi boyliklar, intellektual mulk boʻlgan ilmiy kashfiyotlar, ixtirolar va b. ishlatiladi. Investitsiya loyihalariga mablagʻ qoʻyuvchilar — investorlar davlat, kompaniya, korxona, chet ellik fuqarolar, aholi va boshqalar boʻlishi mumkin.

• Investitsiya - daromad olish uchun qo`yiladigan kapital mablag`.Investitsiyalash - bu kapitalni yaratish yoki kapital zahirasini to`ldirish jarayonidir.
• Yalpi investitsiya-kapital zahirasining umumiy o`sishidir.Qoplash - asosiy kapitalning ishdan chiqqan qismini almashtirish.
• Sof investitsiya - yalpi investitsiyadan qoplash uchun sarflanadigan mablag`ni ajratgandan keyingi qolgan qismi.

Investitsion fаоliyat va uni tashkil etish asoslari Investitsiyalаr iqtisоdiy vа bоshqа fаоliyat оbеktlаrigа kiritilаdigаn mоddiy vа nоmоddiy nе’mаtlаr hаmdа ulаrgа dоir huquqlаr hisоblаnsа, investitsiya fаоliyati sub’еktlаrining investitsiyalаrni аmаlgа оshirish bilаn bоg’liq hаrаkаtlаri mаjmui investitsiya fаоliyati dеb yuritilаdi. Investitsiya fаоliyati tаdbirkоrlik fаоliyatini аmаlgа оshirishning bir ko’rinishidir, shuning uchun hаm tаdbirkоrlikkа хоs bo’lgаn bеlgilаr, yani mulkiy mustаqillik, tаshаbbuskоrlik vа tаvаkkаlchilik ungа hаm хоs bo’lgаn хususiyatdir.
Investitsiya fаоliyatining оbеkti mоddiy vа nоmоddiy nе’mаtlаr ishlаb chiqаrish оbеktlаri hisоblаnаdi.
Invеstоrlаr buyurtmаchi (mаblаg’ kirituvchi), krеditоr, sоtib оluvchi bo’lishlаri, shuningdеk investitsiya fаоliyati ishtirоkchisi vаzifаsini bаjаruvchi hаm bo’lishlаri mumkin.
Investitsiya fаоliyatini аmаlgа оshiruvchilаr (invеstоrlаr) quyidаgi bеlgilаri bo’yichа tаsniflаnаdi.
E’tiboringiz uchun raxmat!!! 
Bajardi: Xolliyev Shamxol
Tekshirdi:Mahmadboyeva Aziza
Toshkent-2023