IV. O’quv amaliyoti (moduli)ning maqsad va vazifalari, o’zlashtirish natijasi
Ўзбекистон Республикасида автомобил транспортининг ривожланиш босқичлари ва автомобил саноатини барпо қилиш муаммолари. Автомобиллар классификацияси. Автомобиллар умумий тузилиши ва уларнинг тавсифномалари ҳақидаги билимларни ўрганиш.
Фанни ўрганиш натижасида ўқувчилар қуйидаги билимларга эга бўлишлари керак:
автомобилларнинг умумий тузилиши;
двигателларни умумий тузилиши ва иш цикллари;
двигател ва механизм системалари тузилиши ва ишлаш принципи;
совитиш тизими, мойлаш тизими.;
бензинли, газ баллонли, дизель двигателларнинг таъминлаш тизими;
бошқариш органларининг вазифаси ва тузилиши.
Фанни ўрганиш натижасида ўқувчилар қуйидаги кўникмаларга эга бўлишлари керак:
автомобилларни тузилишини бўлакларга бўлиб ўрганиш;
двигателларни механизм ва системалари тузилиши буйича амалий машғулотларни мустақил равишда бажариш;
автомобилларнинг трансмиссияси, юриш қисми, бошқариш, органларини тузилиши буйича амалий машғулотларни мустақил равишда бажариш;
барча турдаги автомобилларни тавсифномаларини махсус маълумотнома асосида тузиб чиқиш.
V. O’quv fani (moduli)ning mashg’ulot turlari bo’yicha mavzular rejasi va mazmuni
Yuqoridagilarni inobatga olgan holda fanning mazmuni quyidagi mavzulardan iborat qilib belgilandi:
1- mavzu. Кириш. Хавфсизлик техникасини ўрганиш. Автомобиль тузилиши ҳақида умумий маълумот.
2- mavzu. Двигателнинг умумий тузилиши, иш жараёнлари ва цикллар.
3- mavzu. Кривошип–шатун механизми. Газ тақсимлаш механизми.
4- mavzu. Совитиш тизими. Мойлаш тизими.
5- mavzu. Бензинли двигателларнинг таъминлаш тизими. Газ баллонли двигателнинг таъминлаш тизими. Дизель двигателнинг таъминлаш тизими.
6- mavzu. Трансмиссиянинг умумий тузилиши. Илашиш механизми. Узатмалар қутиси. Кардан узатмалар. Кўприклар.
7- mavzu. Рама. Осмалар.
8- mavzu. Ғидирак ва шиналар. Кузов ва кабиналар.
9- mavzu. Руль бошқармаси. Тормоз тизими.
10- mavzu. Синов.
Amaliy mashg`ulotlarda olingan bilimlarni o`zlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan bo`lib, zamonaviy jihozlangan o’quv amaliyoti xonalarda o`tkaziladi. Mustaqil ishlarni tashkil etish va o`tkazishda o`quvchilarni amaliy darslarni o’zlashtirishini hisobga olgan holda alohida vazifa va topshiriqlar berish tavsiya etiladi.
№
|
Mavzular nomi
|
Ajratilgan soat
|
Mashg`ulot turi
|
Ta`lim metodlari
|
Ta`lim vositalari
|
Мавзунинг қисқача мазмуни
|
O`quvchining auditoriyada bajaradigan (mustaqil) topshiriqlari
|
Foydalanilgan adabiyotlar
|
1
|
Кириш. Хавфсизлик техникасини ўрганиш. Автомобиль тузилиши ҳақида умумий маълумот.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Машғулот мазмуни, ўқувчиларни автохўжаликларнинг ички таркиби, иш вақти тартиби билан таништириш. Машғулот дастури билан II-III разрядли чилангар бажарадиган ишлар тавсифи билан таништириш. Жиҳозлар билан ва хавфсизлик техникаси билан таништириш. Автомобиль тузилиши ҳақида умумий маълумотга эга бўлиш.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
О.У.Салимов “Автомобилларни тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
|
2
|
Двигателнинг умумий тузилиши, иш жараёнлари ва цикллар.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
“Двигатель” тушунчаси. Двигателнинг вазифаси ва турлари. Двигателнинг механизмлари ва тизими. Ички ёнув двигателининг ишлаш тартиби. Асосий тушунча ва параметрларини аниқлаш. Юқори ва пастки чекка нуқталар, кривошип радиуси, поршень йўли, ёниш камерасининг ҳажми, цилиндрининг ишчи ҳажми, цилиндрнинг тўла ҳажми, сиқиш даражаси.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
О.У.Салимов “Автомобилларни тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
|
3
|
Кривошип–шатун механизми. Газ тақсимлаш механизми.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Кривошип-шатун механизмининг вазифаси. Унинг деталлари. Цилиндрлар блоки, каллаги, шатун-поршень гуруҳи, тирсакли вал, подшипниклар, маховик, картернинг вазифалари ва тузилиши. Двигатель ишончилигини ва узоқ ишловчанлигини оширувчи конструктив ва технологик тадбирлар. Механизм вазифаси ва турлари. Газ тақсимлаш фазалари. Уларнинг двигатель ишига таъсири
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
О.У.Салимов “Автомобилларни тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
|
4
|
Совитиш тизими. Мойлаш тизими.
|
6
|
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Тизимнинг вазифаси, турлари. Ўта совутиш ва етарли совутмасликини двигатель ишига таъсири. Суюқлик билан совутиш тизимининг умумий тузилиши ва ишлаш тартиби. Совутиш тизими қисмларининг вазифаси ва тузилиши. Двигатель иссиқлик режими доимийлигининг аҳамияти ва бу доимийликни ушлаб туриш усуллари. Мойлаш тизими қисмларнинг вазифалари, тузилиши ва ишлаш тартиби. Двигателнинг ишончли ва узоқ муддат ишлаш тартибида майин фильтрлашнинг аҳамияти.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
О.У.Салимов “Автомобилларни тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
|
5
|
Бензинли двигателларнинг таъминлаш тизими. Газ баллонли двигателнинг таъминлаш тизими. Дизель двигателнинг таъминлаш тизими.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Тизимнинг вазифаси. Тизимнинг умумий тузилиши ва ишлаш тартиби. Тушунчаларни аниқлаш: ёнувчи аралашма, ишчи аралашма, аралашманинг алангаланиш чегаралари. Оддий карбюратор, унинг схемаси ва ишлаш тартиби. Сиқилган ва суюлтирилган газ баллон қурилмасининг умумий тузилиши ва ишлаш тартиби. Газ баллонли автомобил двигателлари учун ёқилғилар. Автомобиль двигателларида газ ёқилғисидан фойдаланишнинг мақсадга мувофиқлиги, газ баллон жиҳозлари ва арматураларининг вазифалари, тузилиши ва ишлаш тартиби. Дизель двигателларидан фойдаланишнинг тежамкорлиги. Узатиш тизимининг схемалари, уларнинг ишлаш тартиби ва қиёсий баҳолаш. Дизель двигателларида ёнувчи аралашма ҳосил қилиш. Инжекторли двигателларнинг ёнилғи пуркаш тизиимининг вазифаси, тузилиши. Ёнилғини узатиш тизими. Ёнилғини узатиш тизимининг ишлаш тартиби.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
А.Мухитдинов, Ж.Қулмухамедов “Транспорт воситаларининг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2019йил.
|
6
|
Трансмиссиянинг умумий тузилиши. Илашиш механизми. Узатмалар қутиси. Кардан узатмалар. Кўприклар.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Трансмиссиянинг вазифаси. Ҳозирги замон автомобиллар трансмиссияларининг турлари. Трансмиссия агрегатлари. Трансмиссия схемалари, механик, гидромеханик ва электромеханик трансмиссияларнинг умумий тузилиши ва қиёсий тавсифлари.
Узатмалар қутисининг вазифалари, турлари. Шестерняли босқичли узатмалар қутисининг схемаси ва ишлаш тартиби. Узатиш сони. 4-5 босқичли узатмалар қутисининг тузилиши ва ишлаш тартиби. Узатмалар қутисининг бошқариш механизми. Бошқарилувчи кўприк: вазифаси турлари. Бўлинмаган олдинги кўприк: балкаси, бурилиш цапфалари, шкворенлари, ступицалари, гупчаклари. Бикир кўприк. Уларнинг тузилиши, ўрнатилиши, маҳкамланиши ва ишлаш тартиби.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
А.Мухитдинов, Ж.Қулмухамедов “Транспорт воситаларининг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2019йил.
|
7
|
Рама. Осмалар.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Раманинг вазифаси, турлари ва тузилиши. Тортиш-тиркаш қурилмасининг тузилиши. Шасси элементларининг рама билан боғланиши.Османинг вазифаси. Асосий турлари. Мустақил номустақил осмалар, уларнинг тузилиши ва ишлатилиши. Рессоралар: турлари, тузилиши ва уларнинг маҳкамаланиши. Уч ўқли автомобил осмаларининг тузилиши ва ишлаш тартиби.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
А.Мухитдинов, Ж.Қулмухамедов “Транспорт воситаларининг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2019йил.
|
8
|
Ғидирак ва шиналар. Кузов ва кабиналар.
|
6
|
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Чуқур ва ясси тугунли ғилдиракларнинг тузилиши. Шиналарнинг ғилдиракка маҳкамлаш усуллари. Якка ва қўшалоқ ғилдиракни гупчакка маҳкамлаш, дискасиз ғилдирак тузилишининг ўзига хослиги. Шиналарнинг вазифалари ва турлари. Камерали ва камерасиз шиналарнинг тузилиши. Кузов ва кабина вазифалари. Юк автомобиллари кузовининг тузилиши.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
А.Мухитдинов, В.Саттивалдиев, Ш.Хакимов “Транспорт воситалариниг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2014йил.
|
9
|
Руль бошқармаси. Тормоз тизими.
|
6
|
Amaliy
|
Savol-javob,
ko`rgazma
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Руль бошқармасининг вазифаси: асосий қисмлари ва уларнинг вазифалари. Автомобилнинг бурилиши схемаси. Руль юритмасининг вазифаси. Рул механизмининг вазифаси, тури, тузилиши ва ишлаш тартиби. Дамас, Нексия, Исузу автомобиллари рул механизмлари тузилишининг ўзига хослиги. Тормоз тизимларнинг турлари. Тормоз механизмларининг турлари. Барабан типли колодкали тормоз схемаси. Колодкага кучларининг таъсири. Барабан типли колодкали тормоз схемаси. Колодкага кучларнинг таъсири.
|
Mavzuga oid yangilik izlash,mavzuni mustahkamlash.
|
А.Мухитдинов, В.Саттивалдиев, Ш.Хакимов “Транспорт воситалариниг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2014йил.
|
10
|
Синов.
|
6
|
Amaliy
|
Test sinovi, amaliy topshiriq
|
Darslik,
Kompyuter va proyektor, maketlar
|
Ўқувчиларни дастур асосида амалиётни бажаришни назорат қилиш. Кўникма ва малакаларини ошириш учун шароит яратиб бериш. Ўқувчиларни якуний назорат синовини ўтказиш.
|
Mavzuga oid yangilik izlash, mavzuni mustahkamlash.
|
|
VI.O’quv fani (moduli)ning moddiy-texnik ta’minoti
Ishchi dasturning “O’quv fani (moduli)ning moddiy – texnika ta’minoti” bo’limida o’quv fani (moduli)ga tegishli o’quv xonasida o’tkaziladigan mashg’ulot tur(lar)idan yoki o’quv ustoxonasida o’tkaziladigan amaliyot turidan kelib chiqib mashg’ulot o’tash uchun kerak bo’ladigan jixozlar – o’qituvchi va o’quvchilar soniga mos stol – stul, doska va b.; ta’limning texnik – namoyish vositalari; o’quv – metodik materiallar, masalan, ko’rgazmali qurollar (plakat, gerbariy, albom, katalog ba b.), maketlar, stendlar, ish qurollari va asboblar, materiallar va b., qayd etishdi.
VII.Fan (moduli)ning o’zlashtirish darajasini nazorati va baholash
Umumiy yuklamada 60 soat, o’quv amaliyoti uchun hamda 21 soat mustaqil ta’lim uchun vaqt ajratilgan.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markazi, Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazining 2008 yil 30 apreldagi 01-14 К/К – sonli, 118-сонли, 16/КК-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari o’quvchilarining bilim saviyasi, ko’nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi to’g’risidagi “Nizom” da ko’rsatilganidek, talabalar bilimini nazorat qilish va reyting tizimi orqali baholash quyidagi turlar orqali amalga oshiriladi:
Joriy nazorat (JN);
Oraliq nazorat (ОN);
Yakuniy nazorat (YN).
O’quvchilarning bilim saviyasi, ko’nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida o’quvchining fan bo’yicha o’zlashtirish darajasi nazorat ( so’rov ) turi qanday shaklda o’tkazilishidan qat’iy nazar 5 ballik (5, 4, 3, 2,) usulda butun sonlar yordamida baholanadi.
Oraliq nazoratda talabaning bilimini reyting tizimi asosida baholash
Oraliq nazorat semestr davomida bir marta o’tkaziladi. Oraliq nazorat semestr tamom bo’lganda va o’quv dasturining tegishli bo’limi tugallangandan keyin amalga oshiriladi. Uning asosida o’quvchi reytingi aniqlanadi. Bilimlar, malaka va ko’nikmalarni baholash uchun oraliq nazorat “Test topshiriqlari” asosida amalga oshirilib, 2 variantli usulda o`tkaziladi. Har bir variantda 20 tadan test topshiriqlari bo`lib, talabaga savollarga tayyorlash uchun 30 daqiqa vaqt beriladi. Har bir test topshirig`iga talaba tomonidan berilgan javoblar 0,25 ball bilan baholanadi.
Berilgan test topshiriqlarining 17-20 tasiga to`g`ri javob belgilagan talaba “5” ball bilan baholanadi.
Berilgan test topshiriqlarining 12-16tasiga to`g`ri javob belgilagan talaba “4” ball bilan baholanadi.
Berilgan test topshiriqlarining 8-11 tasiga to`g`ri javob belgilagan talaba “3” ball bilan baholanadi.
Berilgan test topshiriqlarining 7 ta va undan kam to`g`ri javob belgilagan talaba “2” ball bilan baholanadi.
VIII.Asosiy adabiyotlar.
ADABIYOTLAR
1. О.У.Салимов “Автомобилларни тузилиши, техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
2. А.Мухитдинов, Ж.Қулмухамедов “Транспорт воситаларининг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2019йил.
3. Ғ.Н.Махмудов “Автотранспорт воситаларининг электржихозлари”, “Илм Зиё” Тошкент-2014йил.
4. А.И.Комилов, Қ.А.Шарипов, Н.Т.Умиров, З.Ю.Юсупов “Трактор ва автомобиллар”, “Чўлпон номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи” Тошкент-2007йил.
5. А.Мухитдинов, В.Саттивалдиев, Ш.Хакимов “Транспорт воситалариниг тузилиши”, “Таълим нашриёти” Тошкент-2014йил.
6. Д.И.Хошимов “GM-Uzbekistan автомобилларнинг конструкцияси”, “Автомсан” Тошкент-2017йил.
7. К.Шестоналов “Устройство, техническое обслуживание и ремонт легковқх автомобилей”, Издательский центр “Академия”-2000г.
8.Д.И. Хошимов, Ғ.Н.Махмудов “Енгил автомобилларнинг тузилиши”, “Автомсан” Тошкент-2019йил.
.
Интернет сайтлар.
1. http://www.lee.de - автомобиль тузилиши тўғрисида.
2. http://www.bk-dtp.de - автомобиль тузилиши тўғрисида.
3. http://www.kfz-technik.de - автомобиль тузилиши тўғрисида.
1 Mavzu
|
MS EXCEL dasturi va uning imkoniyatlari. Sodda ifodalarni hisoblash.
|
O’QUV AMALIYOTI MASHG’ULOTNING TA’LIM TEXNOLOGIYASI MODULI
O’quv soati: 6 soat
|
O’quvchilar soni:30 tagacha
|
Mashg’ulot shakli
|
Amaliy – o’quv amaliyoti
|
O’quv mashg’ulotining rejasi
|
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
|
Mashg’ulotning maqsadi: _______________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
|
Pedagogik vazifalar
|
O’quv faoliyati natijalari.
|
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
|
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
_______________________________
|
O’qitish metodlari
|
Маруза, тушунтириш, кўрсатиш
|
O’qitish vositalari
|
Стендлар, maketlar, кўргазмали қуроллар. Proyektor, слайдлар, «Т-жадвали», «Инсерт» жадвали.
|
O’qitish shakllari
|
Jamoa va kichik guruhlarda ishlash, yakka tartibda ishlash
|
O’qitish shart-sharoiti
|
Maketlar bilan ta’minlangan amaliyot xonasi.
|
Qaytar aloqani usul va vositalari
|
Og’zaki nazorat, savol-javob.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
