“kasbiy pedagogika” fan sifatida

3. Nazorat va baholash bo‘yicha vazifalari
Ta’lim tarbiya jarayonini boshqarish va nazorat qilishda quyidagilar kasb
ta’limi o‘qituvchisiga xos bo‘lishi kerak:
1) Yuqori g‘oyaviylik. O‘qituvchi o‘sib kelayotgan avlodning tarbiyachisidir.
U o‘quvchilarni milliy istiqlol g‘oyalari ruhida tarbiyalashi kerak.
2) Yuqori texnikaviy malaka. Masalan, kasb ta’limi jarayonida o‘quvchilar
o‘zlari tanlagan mutaxassislikka oid o‘quv yurtining talablari, bu mutaxassisliklarga
oid bilim va ko‘nikmalarni egallaydilar. Shu munosabat bilan oliy o‘quv yurtining
talablari bu mutaxassisliklarga oid kabiy bilimlar asoslarini egallashlari hamda
keyingi amaliy faoliyat jarayonida o‘z mahorati darajasini uzluksiz oshira borishlari
kerak.
3) Yuqori psixologik-pedagogik tayyorgarlik. Kasb ta’limi o‘qituvchilarining
o‘zi bilim va malakalarni yuksak saviyada egallabgina qolmay, balki o‘quvchilarda
ham ma’lum malakalarni tarkib toptirish  uchun ularga bilimlar berishi kerak. Bilim
va malakalarni egallash jarayonining o‘z qonuniyatlari bor. Maktabdagi ta’lim shu
qonuniyatlar asosida tashkil etiladi. Kasb ta’limi o‘qituvchisi psixologiya, didaktika
va boshqa fanlarning o‘quv jarayoniga asos bo‘ladigan muhim qoidalarini chuqur
o‘zlashtirib olishi kerak.
4) O‘z kasbiga muhabbat. O‘qituvchilik kasbining o‘ziga xos tomonlarini
chuqur bilish, o‘z kasbini faoliyatida erishgan yutuqlaridan zavqlanishi,
qiyinchilliklarni yengib o‘tish uchun kuch va imkoniyat topa olishi kasb ta’limi
o‘qituvchisining muhim fazilatlari qatoriga kiradi.
Kasb ta’limi o‘qituvchisi oliy o‘quv yurtidagi tayyorgarligi xar qancha asosli
bo‘lsa ham, u  tugallangan hisoblanmaydi. Ma’lumki, hozirgi zamon ishlab chiqarishi
juda tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda. Mehnat qurollari, texnologik jarayonlar
uzluksiz takomillashib bormoqda. Bu kasb ta’limi jarayonida o‘z aksini topmog‘i
kerak. Demak, kasb ta’limi o‘qituvchisi fan va texnika sohasidagi taraqqiyotni
uzluksiz kuzatib borishi, ulardan o‘quvchilarni tushunarli shaklda xabardor qilib
turishi kerak.

---

117
O‘qituvchilar kasb ta’limi jarayonida foydalaniladigan metodik vositalar
majmuasi ham o‘zgarmay qolmaydi. O‘z ishiga ijodliy yondashuvchi o‘qituvchilar
o‘quvchilarga ta’sir qilishning yangi shakllarini, uzluksiz ravishda bilim, malaka va
ko‘nikmalarni shakillantirishning yangi usullarini topadilar. Yaxshi tajriba
umumlashtiriladi va ko‘pchilikning mulki bo‘lib qoladi. Shunga ko‘ra har bir
o‘qituvchi ilg‘or pedagogik tajriba yoritiladigan vaqtli matbuotni kuzatib borishi va
undan o‘z ishida foydalanishi kerak.
O‘quvchilarning moddiy ishlab chiqarish sohasida, hayot va kasbga
tayyorlanishida kasbiy ta’lim o‘qituvchisi yetakchi rol o‘ynaydi. U o‘z
mashg‘ulotlarida o‘quvchilarning turli kasblarga bo‘lgan qiziqishini aniqlashi va
rivojlantirishi lozim. Buning uchun guruh rahbarini, shu guruhda ishlaydigan boshqa
predmetlarning o‘qituvchilarnini va o‘quvchilarning ota-onalarini jalb qilishi kerak.
Ular bilan muntazam uchrashib turish va suhbatlashish bu guruhdagi o‘quvchilarni
yaxshiroq bilish, ularning qiziqishlari va yakka xususiyatlari bilan tanishish imkonini
beradi.
Kasb ta’lim o‘qituvchisi o‘quvchilarni baholashda, ish joyini tashkil etishda,
topshiriqlarni bajarishda mustaqillikni tarbiyalashi, shaxsning xalollik, kamtarlik,
qat’iylik, dadillik, faollik, sabot-matonat xislatlarini, o‘rtoqlik, do‘stlik, ma’suliyatni
sezish hissi va xokazolarini tarkib toptirishi lozim. Buning uchun birqancha
vazifalarni bajaradi.