Kationlarning II – analitik guruxiga umumiy xarakteristika

Kationlarning II – analitik guruxiga umumiy xarakteristika.Ikkinchi guruh kationlariga Ba^2+,Ca²⁺ va Sr²⁺ ionlari kiradi. Bu kationlarning karbonitlari suvda erimaydi, kislotalarda yaxshi eriydn. Ana shuning uchun (NH₄)₂CO₃ guruh reageiti hisoblanadi. BaS, CaS va SrS sulfidlar suvda yaxshi eriydi, shu xossasiga asoslanib II — guruh kationlari sulfidlarini, suvda erimaydigan III —V guruq kationlaridan ajratish mumkin. Ba²⁺, Ca²⁺ va Sr²⁺ ionlari rangsiz kationlardir. Kislotali tuproqda Sa²⁺ ionlari N⁺ ionlariga, sho’rxok tuproqlarda esa Na⁺ kationlariga almashgan bo’ladi. Kislotali tuproqlarga CaCO₃, sho’rxok tuproqlarga esa CaSO₄•H₂O gips qo’shiladi.Tarkibidakalsiy va fosfor bo’lgan birikmalar qishloq xo’jaligida o’g’itsifatida ishlatiladi.
Ca₃(PO₄)₂+2CaSO₄— fosfat tolqoni.
Ca(H₂PO₄)₂ +2CaSO₄ — oddiy superfosfat.
Ca(H₂PO₄)₂ — qo’sh superfosfat.
CaHPO₄•2H₂O —presipitat.
CaSN₂ — defoliant,
Ca(NO3)₂— kalsiyli selitra.
BaC1₂ va BaCO₃zaharli ximikatlar sifatida ishlatiladi.
Gurux reagentini ta’siri
Ba²⁺, Ca²⁺va Sr²⁺ kationlari guruh reagenti (NH₄)₂CO₃ ta’siridan suvda erimaydigan, lekin kislotalarda eriydigan karbonatlar holida cho’kadi.
CaC1₂+(NH₄)₂CO₃=  CaCo₃+2NH₄Cl
Ca²⁺+CO₃^2- = CaC O₃
Ba²⁺+CO₃^2- =BaCO₃
Sr²⁺+CO₃^2- = SrCO₃
Guruh reagenti bilan II—guruh kationlarini cho’ktirishda qo’yidagilarga e’tibor berish kerak.
1. Guruh reagenti suv ta’siridan gidrolizlanadi bu jarayonni to’xtatish uchun Le —Shatele qoidasiga muvofiq eritmaga NH₄OH qo’shish kerak.
(NH₄)₂CO₃+HOH  NH₄HCO₃+NH₄OHNH₄OH qo’shilganda muvozanat o’ngdan chapga siljiydi.
2. Ammoniy karbonat qisman ammoniy karbaminatga aylanishi mumkin, uni yo’qotish uchun reaksiyani 70 — 80°S olib borish kerak.
(NH₄)₂CO₃ NH₂COONH₄+H₂O
3. Ammoniy gidroksid qo’shilganda, erkin kislotalar neytrallanadi, natijada muhit ishqoriy bo’lib Mg²⁺ asosli tuz hosil qilib cho’kmaga tushadi. Eritmaga NH₄C1 eritmasidan qo’shilsa muvozanat chapga siljiydi.
2MgCl₂+2(NH₄)₂CO₃+H₂O[Mg(OH)]₂CO₃+2NH₄Cl+CO₂
Demak IIguruh kationlarini (NH₄)₂CO₃ ta’sirida NH₄OH+NH₄Cl li bufer eritma ta’sirida (pH=9.2) va eritmani 70—80°S gacha. suv xammomida qizdirish yo’li bilan cho’ktirish lozim. Reaksiyaning bajarilishi: 2--3t BaC1₂ eritmasiga, 1t dan 2n NH₄OH va 2n NH₄Cl eritmasidan qo’yib, probirkani suv hammomida. 70— 80°S da qizdirib, 2—3 t (NH₄)₂CO₃ eritmasi qo’shilsa oq cho’kma — BaCO₃xosil bo’dadi.
Ba²⁺ kationiga xos reaksiyalar
Reaksiyalarni BaC1₂ yoki Ba(NO₃)₂ eritmalari bilan o’tkaziladi.
1. Kaliy bixromatK₂Cr₂O₇ tasiri