Katlar II: B
Turmalin NaMg3Al6(BO3)3 (Si6O18) (OH)4
Download 0.77 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Turmalin NaMg3Al6(BO3)3 (Si6O18) (OH)4 Dioptas Dioptas
Cu6 (Si6O18)6H2O Cu6 (Si6O18)6H2O
Krizokol Cu6 SiO3n.H2O Cu6 SiO3n.H2O
BER İ İ L L Kimyasal bile Kimyasal bile ş ş im im : : Be Be 3 3 Al Al 2 2 Si Si 6 6 O O 18 18 . . Kristal sistemi = Kristal sistemi = Hekzagonal Hekzagonal . .
Ş ekil ekil - - Bi Bi ç ç im = im = Prizmatik Prizmatik ö ö z z ş ş ekilli
ekilli ve
ve ö ö z z ş ş ekilsiz
ekilsiz taneler.
taneler. Sertlik = Sertlik = 7.5
7.5 - - 8, 8,
D = D = 2.66
2.66 - - 2.92. 2.92.
Renk = = Renksiz, beyaz, mavimsi ye Renksiz, beyaz, mavimsi ye ş ş il, il,
ye ye ş ş ilimsi sar ilimsi sar ı ı , mavi, g , mavi, g ü ü
l; Parajenez Parajenez : : Ö Ö zellikle zellikle pegmatitlerde pegmatitlerde bulunan beril Madagaskar'da ve bulunan beril Madagaskar'da ve Brezilya'da metrelerce boyunda kristaller Brezilya'da metrelerce boyunda kristaller halinde bulunmu halinde bulunmu ş ş tur. tur.
Beril, magma Beril, magma çö çö zeltilerinden itibaren zeltilerinden itibaren olu olu
ş ş ur. ur. Al Al ’ ’ lu lu kaya
kaya ç ç lardaki kuvars lardaki kuvars - -
muskovit damarlar
damarlar ı ı nda da bulunur. nda da bulunur.
Ayr ı ı ca, ca,
nefelinli nefelinli siyenit siyenit k k ü ü tleleri de tleleri de ö ö nemli bir beril yata nemli bir beril yata ğı ğı
olabilir. Metamorfik kaya
kaya ç ç larda genelde larda genelde biyotitli biyotitli ş ş istlerde istlerde beril yataklar beril yataklar ı ı bulunmu bulunmu
ş ş tur. tur. Turmalin Turmalin ( ( Na Na , , Ca Ca )(Mg, )(Mg,
Fe Fe , , Mn Mn , , Li Li ,Al)
,Al) 3 3 (Al,Mg, (Al,Mg,
Fe Fe +3 +3 ) ) 6 6 [Si [Si 6 6 O O 18 18 ](BO
](BO 3 3 ) ) 3 3 (OH,F).
(OH,F). Dravit Dravit NaMg
NaMg 3 3 Al Al 6 6 B B 3 3 Si Si 6 6 (O,OH) (O,OH)
30 30 (OH,F) (OH,F) Ş Ş ö ö rlit rlit Na Na ( ( Fe Fe , , Mn Mn ) ) 3 3 Al6B Al6B
3 3 Si Si 6 6 (O,OH) (O,OH)
30 30 (OH,F) (OH,F) Elbayit Elbayit Na Na ( ( LiAl LiAl ) ) 3 3 Al Al 6 6 B B 3 3 Si Si 6 6 (O,OH) (O,OH) 30 30 (OH,F) (OH,F)
Kristal sistemi = Trigonal
Trigonal . .
Ş ekil ekil - - Bi Bi ç ç im = im = K K ı ı sa prizmatikten ince - - uzun ve uzun ve
i i ğ ğ neye kadar de neye kadar de ğ ğ i i ş ş mekte.
mekte. I I ğ ğ ne ne ş ş ekilli kristalleri ekilli kristalleri ışı ışı
nsal dizilimli nsal dizilimli turmalin g turmalin g ü ü ne ne ş ş i i . .
H = 7
= 7 , , D = D = 3.03
3.03 - - 3.18 3.18
Renk = Dr, siyah Dr, siyah - - kahverengi, kahverengi, Ş Ş
ö , genellikle siyah. , genellikle siyah. El, mavi, ye El, mavi, ye ş ş il, sar il, sar
ı ı , k , k ı ı rm rm ı ı z z ı ı veya renksiz; veya renksiz; Parajenez Parajenez : : Granit pegmatitlerin Granit pegmatitlerin , , pn pn ö ö matolitik matolitik damarlar
damarlar ı ı n ve n ve
baz baz
ı ı granitlerin granitlerin tipik bir mineralidir. tipik bir mineralidir. Metamorfik kaya Metamorfik kaya ç ç larda, bor larda, bor metasomatizmas metasomatizmas ı ı
n ı ı n n bir bir ü ü r r ü ü n n ü ü veya veya orjinal
orjinal sedimandaki sedimandaki detritik
detritik tanelerin tanelerin rekristalizasyonunun rekristalizasyonunun bir sonucu olarak bir sonucu olarak yayg
yayg ı ı n bi n bi
ç ç imde bulunur. imde bulunur. 4. 4. İ İ NOS NOS İ İ L L İ İ KATLAR / Z KATLAR / Z İ İ NC NC İ İ R S R S İ İ L L İ İ KATLARI KATLARI Metasilikatlar Metasilikatlar ad ad ı ı da verilmektedir. SiO da verilmektedir. SiO 4 4 tetraederleri tetraederleri oksijenleri oksijenleri ortakla ortakla
ş ş a kullanarak sonsuz bir zincir yap a kullanarak sonsuz bir zincir yap ı ı s s ı ı olu
olu ş ş tururlar. tururlar.
Tek zincirli inosilikatlarda inosilikatlarda (piroksen grubu) (piroksen grubu) tetraederin tetraederin ortakla
ortakla ş ş a kullan a kullan
ı ı lan lan iki oksijeni asal, di iki oksijeni asal, di ğ ğ er iki oksijen ise aktiftir . Temel yap er iki oksijen ise aktiftir . Temel yap ı ı
n ı ı n bile n bile
ş ş imi imi Si 2 O 6
olup, Si/O oranı 1/3 tür. Ç Ç ift zincirli ift zincirli inosilikatlarda inosilikatlarda (amfibol grubu) (amfibol grubu) tetraederlerin tetraederlerin yar
yar ı ı s s ı ı nda iki
nda iki oksijen, di oksijen, di ğ ğ er yar er yar
ı ı s s ı ı nda ise nda ise
üç üç oksijen ortakla oksijen ortakla ş ş a kullan a kullan
ı ı l l ı ı r ve temel yap r ve temel yap ı ı
n ı ı n n bile bile ş ş imi imi
4 O 11
olur, Si/O oranı 4/11 dir Zincirler genellikle c Zincirler genellikle c - -
kristalografik ekseni boyunca uzan ekseni boyunca uzan ı ı rlar ve rlar ve
Ca Ca , Mg, , Mg, Fe Fe gibi elementlerle birbirlerine ba gibi elementlerle birbirlerine ba ğ ğ
lan ı ı rlar. rlar.
İ İ NOS NOS İ İ L L İ İ KATLAR / Z KATLAR / Z İ İ NC NC İ İ R S R S İ İ L L İ İ KATLARI KATLARI Tek Zincirli Yapılar (Si 2 O 6 ) -4 1. Ortopiroksenler (Mg,Fe)2(Si2O6) • Enstatit • Hipersten • Bronzit
2. Klinopiroksenler • Diyopsit-hedenberjit Ca(Mg,Fe)(Si2O6) • Yohansenit CaMnSi2O6 • Ojit (Ca,Mg,Fe+2,Al) 2 (Si,Al) 2O6 • Omfazit Ca,Na)(Mg,Fe+2,Fe+3,Al)(Si2O6) • Egirin-ojit (Ca,Na)(Mg,Fe+2,Fe+3)(Si2O6) • Jadeyit NaAlSi2O6 • Egirin NaFe2+3Si2O6 • Spodumen LiAlSi2O6 Piroksenler; Piroksenler; Ortorombik Ortorombik ve ve
monoklinik monoklinik sistemde kristalle sistemde kristalle ş ş
irler. D D ü ü zensiz k
zensiz k ı ı r r ı ı kl kl ı ı k g k g ö ö sterirler ve gevrektirler. sterirler ve gevrektirler.
Sertlik= 5 - - 6, Yo 6, Yo
ğ ğ unluk= 2.96 unluk= 2.96 - - 3.55 3.55
Parlakl Parlakl ı ı k= Cams k= Cams
ı ı , yar , yar ı ı metalik metalik
Renk: Kahverengi, bronz, siyah, ye Renk: Kahverengi, bronz, siyah, ye ş ş il veya renksiz olup, il veya renksiz olup, koyu renkli olanlar koyu renkli olanlar Fe Fe
ve Ti i ç ç erirler. erirler.
Piroksenler magmatik ve metamorfik s Piroksenler magmatik ve metamorfik s ü ü re re ç ç lerde olu lerde olu ş ş ur. ur.
Piroksen minerallerinin kimyasal Piroksen minerallerinin kimyasal ö ö zelliklerinden zelliklerinden yararlan yararlan
ı ı larak magman larak magman ı ı n s n s
ı ı cakl cakl ığı
ığı , , metamorfizman metamorfizman ı ı
n ise
ise bas
bas ı ı n n ç ç - - s s ı ı cakl
cakl ı ı k ko k ko
ş ş ullar ullar ı ı hakk hakk
ı ı nda bilgi edinilebilir. nda bilgi edinilebilir. Çift Zincirli Yapılar (Si 4 O 11 ) -6 Amfibol Grubu 1. Ortoamfiboller Antofillit Na(Mg,Mn,Fe +2 )7 (AlSi7O22)(OH,F,Cl) 2 2. Klino (Kalsik) amfiboller Tremolit Ca2Mg5(Si8O22)(OH) 2 Fe-Aktinolit Ca 2 Fe +2
5 (Si
8 O 22 )(OH) 2 Hornblendler (N,K)61Ca2(MgFe +2 ,Al,Fe +2 )5(Al,Si)4 (OH), F)2 Alkali Amfiboller Na2(Mg,Fe +2 )9(Al,Fe +3 )2(Si4O11)2(OH)2 Amfiboller ve Piroksenler, Amfiboller ve Piroksenler, Amfiboller ve piroksenler iki Amfiboller ve piroksenler iki ö ö
nemli kaya ç ç yap yap
ı ı c c ı ı mineral grubudur. mineral grubudur.
Amfiboller sertlik (5 - - 6) ve renk olarak piroksenlere benzerlik sunarlar. 6) ve renk olarak piroksenlere benzerlik sunarlar.
Benzer katyonlar ı ı i i ç ç erirler
erirler Amfiboller sulu minerallerdir ve (OH) iyonlar Amfiboller sulu minerallerdir ve (OH) iyonlar ı ı
n ı ı i i ç ç erirler. Bunun i erirler. Bunun i ç ç in in
amfibollerin yo amfibollerin yo ğ ğ
unlu ğ ğ u piroksenlere g u piroksenlere g ö ö
re daha d ü ü ş ş ü ü kt kt ü ü r (3.03 r (3.03 - - 3.44). 3.44).
Her iki grup mineraller Her iki grup mineraller ç ç ift y ift y
ö ö nde nde dilinimlenme dilinimlenme i i ç ç erirler ancak dilinimler erirler ancak dilinimler aras
aras ı ı a a ç ç ı ı lar lar
ı ı n n ı ı n farkl n farkl
ı ı olmas olmas ı ı yla ayr yla ayr
ı ı l l ı ı rlar. rlar.
Amfibollerde dilinimler aras Amfibollerde dilinimler aras ı ı a a ç ç ı ı 56 56 - - 124
124 o o , Piroksenlerde 83 , Piroksenlerde 83 - -
97 o o dir dir
. . Parlakl
Parlakl ı ı k= cams k= cams
ı ı ve ipe ve ipe ğ ğ imsi imsi
Renk= Gri, ye Renk= Gri, ye ş ş il, kahverengi, siyah. il, kahverengi, siyah.
Amfibol mineralleri geni ş ş bir P bir P
- - T aral T aral ığı
ığı nda olu
nda olu ş ş ur ve hem ur ve hem magmatik magmatik hem de
hem de metamorfik metamorfik kaya
kaya ç ç lar lar
ı ı n yayg n yayg ı ı n bile n bile
ş ş enleridir. enleridir. 5. FİLLOSİLİKATLAR/LEVHA SİLİKATLARI Fillosilikatlar Fillosilikatlar ı ı
n (tabaka veya levha silikatlar (tabaka veya levha silikatlar ı ı ) atom yap ) atom yap ı ı
s ı ı d d ü ü zlemsel
zlemsel b b ü ü t t ü ü nlerin nlerin
ü ü st st ü ü ste belirli bir simetriye uyarak dizilmesi sonucu olu ste belirli bir simetriye uyarak dizilmesi sonucu olu ş ş
ur. D D ü ü zlemsel yap zlemsel yap ı ı lar lar
Download 0.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|