Katlar II: B
Download 0.77 Mb. Pdf ko'rish
|
|
tetraeder tetraeder ve
ve oktaederlerden oktaederlerden meydana gelmi meydana gelmi ş ş lerdir. lerdir.
Tetraederler Tetraederler ö ö
zellikle (SiO 4 4 ) ) - - 4 4 bile bile
ş ş imindedir. Fakat imindedir. Fakat ç ç e e ş ş itli minerallerde belirli itli minerallerde belirli oranda (AlO oranda (AlO 4 4 ) ) - - 5 5 tetraederleri tetraederleri de vard de vard
ı ı r. r. Bu Bu
tetraederler tetraederler üç üç oksijeni oksijeni kom
kom ş ş u u tetrederlerle tetrederlerle payla payla ş ş makta, makta, d d ö ö rd rd ü ü nc nc ü ü oksijen oksijen ise
ise serbest serbest kalmakta ve kalmakta ve
sonsuz bir d sonsuz bir d ü ü zlem i zlem i
ç ç inde inde alt
alt ı ı gen bir simetriye g gen bir simetriye g ö ö
re dizilmektedirler ( Ş Ş ekil). ekil).
Bu yap Bu yap ı ı birimine birimine tetraeder tetraeder veya veya siloksan siloksan levhas levhas ı ı denir ve bile denir ve bile ş ş imi imi
Si Si 2 2 O O 5 5 - - 2 2 , dolay , dolay
ı ı s s ı ı yla Si/O oran yla Si/O oran ı ı
2/5 dir
dir . . Fillosilikatlar/Levha silikatları Profillit Profillit - - talk grubu talk grubu Mika Grubu Mika Grubu - - Muskovit Muskovit
K K 2 2 Al Al 4 4 [Si [Si 6 6 Al Al 2 2 O O 20 20 ](OH,F) ](OH,F) 4 4 . . - - Biyotit
Biyotit - - Flogopit Flogopit
- - Lepidolit Lepidolit Klorit Klorit grubu grubu Vermik Vermik ü ü lit lit Kaolen Kaolen - - serpantin grubu serpantin grubu
Muskovit Kimyasal bile Kimyasal bile ş ş im: im: K K 2 2 Al Al 4 4 [Si [Si
6 6 Al Al 2 2 O O 20 20 ](OH,F)
](OH,F) 4 4 . . Kristal sistemi = Kristal sistemi = Monoklinik Monoklinik . .
Ş ekil ekil - - Bi Bi ç ç im = im = Bazis
Bazis y y ü ü zeyine g zeyine g ö ö re ince levha veya re ince levha veya yaprak. Pegmatitlerde yaprak. Pegmatitlerde ö ö
z ş ş ekilli ekilli
. . Ö Ö zellikle bozunma veya zellikle bozunma veya d d ü ü ş ş ü ü k dereceli k dereceli metamorfizma metamorfizma sonucu olu sonucu olu ş ş
anlar ç ç ok k ok k
üçü üçü
k k pulsu pulsu agregatlar agregatlar . .
Dilinim = {001} m
{001} m ü ü kemmel. kemmel.
H = 2.5
2.5 - - 3, 3,
D = D =
2.77 2.77
- - 2.88. 2.88. Renk Renk = = Renksiz veya ye Renksiz veya ye ş ş
ilin a ç ç ı ı k tonlar k tonlar ı ı , k , k
ı ı rm rm ı ı z z ı ı veya
veya kahverengi. kahverengi. Bozunma: Bozunma: Atmosferik ko Atmosferik ko ş ş ullarda olduk ullarda olduk ç ç
a durayl
durayl ı ı d d ı ı r r . . Ancak, Ancak, asitik
asitik hidrotermal hidrotermal , hidrik ve atmosferik ko , hidrik ve atmosferik ko ş ş ullarda ullarda
yava yava
ş ş yava yava ş ş hidromuskovite hidromuskovite d d
ö n n ü ü ş ş ü ü r. r. Testler: Testler: HF den az etkilenir. HF den az etkilenir. Parajenez Parajenez : M : M etamorfik kaya etamorfik kaya ç ç larda, asidik kaya larda, asidik kaya ç ç
larda ve sedimanter sedimanter kaya
kaya ç ç larda kil mineralleri ile kar larda kil mineralleri ile kar ışı ışı
k tabakal k tabakal ı ı
olarak bulunurlar. Bütün mika mineralleri kimyasal ve fiziksel özellikleri bakımından önemli değişiklikler gösterir, fakat tabakalı atomik yapılarının bir sonucu olarak levhamsı
Mikalardan muskovit, filogopit ve lepidolit ekonomik öneme sahiptirler. En yaygın mika mineralleri muskovit, glokonit, lepidolit, filogopit, biyotit ve zinvaldit olup, margarit ve klintonit ise gevrek mikalardır. Mika Grubu Filogopit-Biyotit Kimyasal bile Kimyasal bile ş ş im: im: K K 2 2 (Mg, (Mg, Fe Fe +2 +2 ) ) 6 6 - - 4 4 ( ( Fe Fe +3 +3 ,Al,Ti)
,Al,Ti) 0 0 - - 2 2 [Si
[Si 6 6 - - 5 5 Al Al 2 2 - - 3 3 O O 20 20 ](OH,F)
](OH,F) 4 4 . . Kristal sistemi = Kristal sistemi = Monoklinik Monoklinik . . Ş Ş ekil
ekil - - Bi Bi ç ç im
im = = Levhams
Levhams ı ı ve ve
ps ps ö ö ydohekzagonal ydohekzagonal . Volkanik . Volkanik kaya
kaya ç ç lardaki biyotit lardaki biyotit fenokristalleri fenokristalleri , baz , baz
ı ı lamprofir lamprofir ( ( minet minet
) ve ) ve
pegmatitlerdeki biyotitler pegmatitlerdeki biyotitler ç ç
o ğ ğ unlukla unlukla
ö ö z z ş ş ekilli ekilli
. . Dilinim = Dilinim = {001} m
{001} m ü ü kemmel. kemmel.
H = 2 2 - - 3, 3, D =
D = 2.7
2.7 - - 3.3. 3.3.
Renk = Renk = Renksiz, sar Renksiz, sar ı ı ms ms ı ı kahverengi, ye kahverengi, ye ş ş il, k il, k
ı ı rm rm ı ı z z ı ı ms ms ı ı kahverengi, koyu kahverengi, siyah. kahverengi, koyu kahverengi, siyah. Parajenez: Biyotit diğer mikalara göre daha farklı jeolojik ortamda oluşur. Metamorfik kayaçlarda geniş P -
koşulları aralığında ve bol olarak kontak ve bölgesel metamorfize sedimanlarda oluşur. İntrüzif magmatik kayaçlar arasında, yaygın olarak granit, granit pegmatit, granodiyorit, tonalit, diyorit, norit, nefelin-siyenit ve kuvars monzonitlerde oluşur. Daha az sıklıkla volkanik magmatik kayaçlarda bulunur, fakat riyolit, trakit, dasit, latit, andezit ve bazı bazaltlarda da oluşur.
kimberlitin karakteristik bir bileşenidir.Bazı lösitce zengin kayaçlarda birincil bir mineraldir.
6. TEKTOSİLİKATLAR/ÇERÇEVE SİLİKATLARI Ç Ç er er ç ç eve eve veya
veya kafes kafes silikatlar silikatlar ı ı da denilmektedir. [SiO da denilmektedir. [SiO 4 4
] - - 4 4 tetraederleri tetraederleri b b ü ü t t ü ü n oksijenlerini di n oksijenlerini di ğ ğ
er tetreederlerle tetreederlerle payla
payla ş ş arak arak
üç üç boyutlu bir boyutlu bir ç ç er er ç ç eve olu
eve olu ş ş tururlar. Her oksijen tururlar. Her oksijen atomu iki Si atomu ile birle atomu iki Si atomu ile birle ş ş
ir, b ö ö ylece ylece
durayl durayl
ı ı , birbirine , birbirine kuvvetle tutunmu kuvvetle tutunmu ş ş ve, ve,
Si/O oran
oran ı ı 1/2 1/2 olan bir yap olan bir yap ı ı meydana gelmi meydana gelmi ş ş
tir. Yap ı ı da aktif da aktif oksijen bulunmamakta olup, temel bile oksijen bulunmamakta olup, temel bile ş ş
imi SiO 2 2 ’ ’ dir ( dir ( ö ö rne rne
ğ ğ in in silika mineralleri). silika mineralleri). Ancak Ancak
Si Si +4 +4 iyonlar
iyonlar ı ı n n ı ı n yerine ayn ı ı koordinasyon say koordinasyon say ı ı
s ı ı ile ile
Al Al +3 +3 ge ge ç ç ebilir, b ebilir, b ö ö ylece ylece
negatif y negatif y ü ü k k meydana gelir. Bu y meydana gelir. Bu y ü ü k k yap yap ı ı ya ya
Ca Ca , , Ba Ba , , Na Na ve K gibi katyonlar ve K gibi katyonlar ı ı n girmesi ile dengelenir n girmesi ile dengelenir ( (
ö rne
rne ğ ğ in in
feldispat feldispat grubu). grubu).
Bu durumda yap Bu durumda yap ı ı n n ı ı n genel form ü ü l l ü ü [Si
[Si n n - - x x Al Al x x O O 2n 2n ] ] - - x x ş ş eklini al eklini al ı ı r. r.
TEKTOSİLİKATLAR/ÇERÇEVE SİLİKATLARI Kuvars grubu SiO2 Kuvars grubu SiO2 Feldispat Feldispat grubu grubu - - Alkali Alkali
feldispat feldispat dizisi (K, dizisi (K, Na Na
) Al Si3O8 - - Plajiyoklaz dizisi ( Plajiyoklaz dizisi ( Na Na
, Ca Ca ) (Al,Si)4O8 ) (Al,Si)4O8
Feldispatoyid grubu ( grubu ( Na Na ,K) AlSiO4 ,K) AlSiO4 Skapolit Skapolit
dizisi dizisi
Kankrinit Zeolit Zeolit
grubu grubu
SİLİKAT GRUBU 10 tane 10 tane
ö ö nemli SiO nemli SiO 2 2 polimorfu polimorfu bulunmaktad bulunmaktad ı ı
r.
Kuvars Kristal sistemi = Kristal sistemi = Trigonal
Trigonal . .
Ş ekil ekil - - Bi Bi ç ç im = im = Asidik volkaniklerde Asidik volkaniklerde fenokristalleri fenokristalleri ö ö z z ş ş ekilli
ekilli - - yar yar
ı ı ö ö z z ş ş ekilli ekilli kenarlar
kenarlar ı ı kemirilmi kemirilmi ş ş
- yuvarlakla yuvarlakla ş ş t t ı ı r r ı ı lm lm ış ış t t ı ı r.
r. Sedimanterlerde Sedimanterlerde otijenik
otijenik kuvarslar da kuvarslar da ö ö z z ş ş ekillidir ekillidir .
. Pl Pl ü ü tonik tonik ve
ve metamorfiklerde metamorfiklerde ö ö z z ş ş ekilsizdir ekilsizdir . . Dilinim Dilinim = = Yok.
Yok. H = H =
7, 7,
D = D =
2.65. 2.65.
Renk Renk = = Renksiz, beyaz veya de Renksiz, beyaz veya de ğ ğ i i ş ş ken, siyah, eflatun, ye ken, siyah, eflatun, ye ş ş il. il.
Testler: HF hari
HF hari ç ç asitlerde asitlerde çö çö
z ü ü nmez, Na nmez, Na 2 2
CO 3 3 eriyi eriyi
ğ ğ inde inde çö çö z z ü ü n n ü ü r. r. Bozunma: Bozunma: Bozunmaya kar Bozunmaya kar şı şı en dayan en dayan
ı ı kl kl ı ı mineraldir. mineraldir.
Parajenez : : Granit, Granit, mikrogranit mikrogranit ve ve tonalit tonalit v.b. kaya v.b. kaya ç ç larda larda
kuvars tipik olarak kuvars tipik olarak ö ö
z ş ş ekilsiz ekilsiz
taneleri olu taneleri olu ş ş
turur, fakat ince taneli h
taneli h ı ı zl zl ı ı so so ğ ğ umu umu ş ş Download 0.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|